Sandru Dessì, figliu de unu brebegargiu e de una massaia, est unu professori de bellas lìtaras: armungesu, coiau cun una picioca de Abbasanta, est babbu de duas bellas pipias, Sofia e Arianna, e at scioberau de bìviri in sa bidda de sa pobidda. Tenit 47 annus e trabagliat, de una bona pariga de annus, in is scolas medias de Ottana. De sémpiri dd’iat a éssiri pràgiu a fàiri su professori e no iat a mudai s’arti sua cun perun’àtera. Su spàssiu sû funt is fumetus, est unu de is pintadoris prus bravus de sa terra nostra, funt in is libbrerias medas trabaglius chi at produsiu in is annus. Is fumetus chi pintat non funt mai banalis e una lugi manna po su chi fait si dd’at sémpiri donada unu chi at imparau a connòsciri de candu fut prus piticu: Emíliu Lussu. Própriu de innoi boleus partiri in cust’arregionada cun su professori chi si spàssiat a pintai.

 

 

Cun-d’unu figliu de Armungia che tui seus obbrigaus a chistionai inderetura de s’armungesu prus famau: sa figura de Emìliu Lussu e ita bolit nai po tui?

Soi bixinu de Emíliu Lussu, unu giganti chi m’est sempri pràxiu e chi mi speddiàt a ddu fai connosci sempri de prus. Est una luxi de importu mannu, impari a Antoni Gramsci, po sa formatzioni polìtica e culturali cosa mia. Giai a piticheddu m’est pràxiu totu de issu: su essi atriviu, su stili literàriu, su spìritu democràticu, ma prus de totu s’onestadi e sa coeréntzia cun is ideas suas foras de timi a nudda, mancu a su presoni e a sa morti… sempri a ischina dereta! Fiat comenti si narat in castillianu “el hombre vertical!

 

Cantu lìbburus, cosa tua, funt bessius?

Funt bessius 8 libbrus. Po essi precisus: in su 2006 apu pintau, bilingue, Maistos de meda autoris, opera nàscia cun s’agiudu de sa Regioni e de is Comunus de Ghilarza, Soddì, Aidomaggiore, Bidonì e Sorradile;  in su 2007 apu fatu po Poste italiane “Le illustrazioni per il 70° anniversario della morte di Antonio Gramsci”, opera presentada a su Presidenti de sa Repùbbrica Giorgio Napolitano; in su 2008 apu pubbricau “Su sirboni de s’Aremigu/ Il cinghiale del diavolo”, in duas limbas (sardu/ italianu) pigada de s’omónimu contu de Emìliu Lussu. Sempri in su 2008 apu agiudau a fai s’òpera La bottega di Gramsci, trabballu multimediali trilingue (sardu-italianu-ingresu); in su 2012 bessit Paulus, biografia bilingue (sardu/italianu) a fumetus chi contat sa vida de Santu Pàulu, tradúsiu in limba de Stévini Dessì; in su 2012 apu pintau su libru Antiles de Mariu Medde; in su 2013 apu fatu Su Segretu, graphic novel bilingue (sardu/italianu), tradúsiu in limba de Stèvini Dessì; in su 2014 apu fatu “Galilenses”, graphic novel bilingue (sardu/italianu), ), tradùsiu in limba de Stèvini Dessì; in su 2015 bessit s’Antologia a fumetus “Emilio Lussu: la vita e il pensiero”, de cust’opera seu ideadori e unu de is autoris; in su 2016 s’Antologia a fumetus “Caratzas”, in parti bilingue (sardu/italianu), de cust’òpera seu s’ideadori e unu de is autoris.

15589582 609034179268340 2279951537609970173 nLocandina Concorso Gramsci

Comenti nascit unu libburu tû?

Po cumentzai mi serbit un’idea chi mi praxat meda, chi non mi lassit asséliu finas a candu no d’apu assumancu scenegiada. In su mentris cumentzu a fai is primas pintaduras cun su lapis. Una borta acabbadas, ddas pongiu a parti e ddas fatzu “sfridai”. Medas bortas  ddas fatzu biri a fradi miu, Stévini, po sciri eita ndi pensat. In su mentris fatzu calincunu atru traballu. Candu decidu de ddoi torrai, mancai apustis de mesis, acabu totu e inchiostru is pintaduras po sempri. Fatu custu, bandu de su literista chi ponit, cun su computer, su testu in sa vinnieta. E diaici su libru est fatu!

 

Tenis calencunu “fumetista” de riferimentu?

Mi ndi praxint medas. Chi ti depu fai calincunu nómini t’ia a nai: Ivo Milazzo, Fabio Civitelli, Giovanni Ticci, Vittorio Giardino, Magnus, Frenk Miller. De sa leva nova Gipi. Poi mi praxint meda is pintadoris sardus famaus: Stanis Dessy, Carmelo Floris, Delitala, Edina Altara e Beppe Porcheddu.

 

Sa scola sarda de fumetistas est de sémpiri una bella realtadi. Poita, segundu tui?

Est beru! Donnia borta chi bandu in continenti o finas a s’èsteru mi ddu narant totus. Segundu mimi est collegau puru a su fatu ca nosu sardus ligeus prus de sa média italiana e duncas su passu est crutzu sia in sa narrativa, sia in su fumetu…

Tocat a nai finas ca de prus de binti annus a oi teneus s’Iscola internazionali de Fumetu de Bepi Vigna, in Casteddu. Custa realtadi, de importu mannu, in custus annus at donau traballu a medas fumetistas, non scéti in Italia!

Tocat a nai puru ca de medas annus est cambiau su bentu e is fumetus non funt bius prus coment’e unu medium po pipius ma comenti naràt Hugo Pratt – unu chi de fumetus ndi sciiat meda e non pagu – funt “Letteratura disegnata”.

 

Imoi a ita ses trabagliendu?

Seu acabbendi impari a un’amiga istimada, Viviana Faedda, pintadora de cabali, unu libru chi fueddat de Antoni Gramsci. Cun custu traballu boleus fai biri ca sa vida sua no nci dd’at passada sceti in galera ma at bìviu, de ómini liberu, in medas logus, in Itàlia e foras, de sa Sardìnnia finas a Mosca, passendi po Torinu, Roma e Vienna, e totus cussus logus ant fatu s’ómini  chi connosceus. Po abarrai cun Gramsci seu s’ideadori puru de unu Cuncursu a fumetus internazionali (trilingue: sardu, italianu e inglesu) intitulau “Antonio Gramsci: la vita e il pensiero”.

 

Unu bisu po su tempus benidori calit podit éssiri?

Nd’apu aciapau luegu unu chi pariat scéti unu bisu ma chi imoi est realtadi…su Museu de su Fumetu chi eus abertu in Norghiddo. Su bisu est chi potzat cresci meda e a si donai a totus, po su tempus benidori, brexu mannu!

 

Paulus Copertinalussu tiff

20150703 124302
User comments

1009937 1561984254114606 3993863726595669976 n

 

 

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2020-2021 LR 22/2018, art. 22”.

 

Foto: Archivio Domus de janas