Traduidu in limba sarda dae Pàulu Pillonca

– di Lucia Cossu –

Meledu e sentidu si gherrant umpare in sa tragèdia de Antìgone.

Sas lezes de sa tzitade o sas lezes de sas deidades, cales si devent muntènnere cando si contraighent pari-pari? Antìgone non tenet duda peruna. Nemos a issa devet imputare de traitoria, nemos che la devet frànghere dae sa zente sua e a pustis de aere sepultadu Polinice, su frade sou istimadu, podet fintzas mòrrere, ca at sighidu sa Justìssia, s’ùnica leze chi issa reconnoschet.

Ismene cori lasca non cheret segare sas lezes de sos òmines, no resessit a cumbìnchere sa sorre a boltare meledu, a pessare a sa vida e a pònnere mente a su cumandu de Creonte. Issas duas sunt sas fizas disamparadas de babbu malefadadu, de Edipu; e po peus sorte, sos frades insoro, Etèocle e Polinice, si sunt bochidos pari-pari.

Creonte, soberanu de Tebe e de sos Tebanos, chi impitat totu sas lezes subra sos bios e subra sos mortos, gasi aiat cumandadu: né losa né atìtidu a su frade disterradu e recuidu pro si fàghere mere de sa terra de jajos suos. Polinice no at a èssere interradu e sa carena sua che siet fuliada a sos canes e a sos puzones; a Etèocle, mortu che balente, a isse ebia tumba e ofertas.

Antìgone cori-forte truncat cussu cumandu dende digna sepoltura a sa carena morta de su frade. Issa apètigat sas lezes de Creonte ca solu sas lezes de Zeus e de Justìssia viven in eternu e non si poden giambare mai.

No bi resessit su sàbiu Emone a cumbìnchere su babu sou Creonte. Antìgone morit. Issa, chi fit digna de glòria, issa, chi est lastimada in Tebe comente sa pius innotzente de sas fèminas. Antìgone si che morit pro more de una leze chene justìssia. Si che morit chene àere connotu isposòrios né càntigos de isposas.

Ma a sa barrosia lompet sorte malefadada. Preguntade a Creonte cale fine disgrasciada at tentu. Preguntàdeli si l’est cumbènnidu a non iscultare cunsizos e a parare malu chizu. Fadu malu s’est iscutu subra a isse. Sa tìrria sua l’at reduidu a nudda: solu chijina, ossos e carenas bòidas.

Mannos sunt sos sentidos e sos pensamentos, sas istigas de jajos e de jajas nostras in sas tragèdias gregas. Si narat classica sa literadura grega o latina ca faeddat a totu sos òmines. Non b’at tempos, natziones o limbas ca sas lezes eternas, sa sabiesa, sos sentidos e sos meledos sunt de totu. Sunt s’essèntzia matessi de s’umanidade. Pro mezus profetu, legìdelas in sardu!

Pàulu Pillonca pro sa collana tradùere, publicada dae Domus de Janas, at traduidu dae su gregu a sa limba sarda duas tragèdias de Sòfocle: Antìgone e Aiace. Sunt libbereddos de inzèniu e de bella fatura, in finitia b’est unu glossàriu pro azuare su letore a cumprèndere mezus sa limba.

Sa tradussione de Pàulu Pillonca est gai bella chi sa tragèdia paret nàschida e pensada in limba sarda. Su manizu non si biet: sa limba in manos suas est maseda, nida, antiga e chene fortzadura peruna. Donzi peràula ligada umpare a s’àtera sonat dìliga e forte. Pàulu fit òmine de gabbale, de cultura e de sentidu mannu, amait sa poesia e sa poesia amait a isse.

Oh Sardos, comente printzìpiu bonu e bonu profetu pro s’annu nou, ligide custos duos libbereddos!