Nascia in Tatari in su 1885, Adelasia – unu nomini chi arregodat s’urtima giuigia e regina de Sardigna – fut figlia de una familia de genti studiada: su babbu fut Sarbadori Cocco Solinas, scritori e studiosu, amigu de Gratzia Deledda e de Angilu De Gubernatis.

Po Adelasia is fueddus de su professor Gughetti “Nisciuna femina podit essiri unu grandu dotori”, non serbint a nudda e cicat po totu sa vida de sighiri su bisu chi tenit: diventai dotori. Tandu in Italia c’iat paghissimas feminas laureadas in Meigina, de arregodai, intru de custas, a dogna manera Anna Kuliscioff e Maria Montessori. Adelasia cumentzat a studiai in su 1907 in s’Universidadi de Pisa, famada in totu su mundu, giai de tandu!

Studiat meda e scioberat de non fairi sa cicadora, ma torrat in Sardigna po si laureai in su 1910: sa de duas feminas laureadas in Meigina a pustis Paula Satta. Sa tesi est “Potere autolitico del siero di sangue come contributo alle reazion immunitarie”, e su professori chi dda sighit est Luisu Zoia, diretori de s’Istituto de patologia e clinica medica de s’Universidadi de Tatari.

In su 1914 fait pregunta po diventai dotori in Barbagia. In is primus annus de professioni, in Nugoro aunia iat sighiu su pobiddu chi fut veterinariu, la giovana Adelasia, chi deit donai un’ogu a sa familia e s’atru a su trabagliu, gherrat contras is dotoris e totu, is autoridadis e sa genti comuna, ca teniant sa matessi pensada de Gughetti. Mai nisciuna femina, a innantis de issa, iat tentu sa pensada de pediri cussu trabagliu e su prefetu de Nugoro ddi narat ca nou.

Ma sa genti chi dda iat connota in su trabagliu s’arrebellat e is consiglieris comunalis de Nugoro ddi donant unu postu in su biginau de Seuna, aunia Adelasia cumentzat a si fairi bolli beni de totus.

A cuaddu, cun sa scorta de un’assessori comunali, andat de una parti a s’atra po agiudai sa genti.

Castiendusì a palas, a metadi de is annus Cincuanta, sa dotoressa Cocco – chi teniat in cura finas Atiliu Deffenu e fut amiga de su pintore Antoni Ballero e de Bustianu Satta – at aarregodai cussus annus in Barbagia, ma non si nd’at a scaresciri is dificultadis mannas: “No est stetiu facili, funt medas is andalas chi apu depiu fairi po gherrai in sa sociedadi chi boliat sa femina feti comenti de meri de domu, non podiat andai aici. Apu biviu, in coru miu, un’esperientzia chi non fait a contai, a su costau de is poburus, de is massajus e de is pastoris, in d’una terra chi teniat abisongiu de agiudu. A s’acabu sa genti mi boliat beni e mi nd’acataia”.

Su bisu de Adelasia sighit, e in su 1915 pedit e ddi donant su postu de dotori in Lollove, acanta de Nugoro. Si pigat cura de sa genti de sa bidda, pitica meda, sperdiu intru e mesu de is montis: sempiri cun sa scorta de unu assessori in pissu de cuaddu, andat de una parti a s’atra a agiudai corpus e animu de is malaidus. Tandu, sa Barbagia, fut una terra pobora che pagas, prena de bandius e de vinditas fortis.

Ma non acabat aici e in su 1919 Adelasia est sa prima femina sarda a si pigai sa patenti po guidai sa machina.

Benit incurpada de airi agiudau s’amiga Mariangela Macioni, mastra de scola, chi fut una femina chi andaiat contras de su fascismu. Sa curpa de Adelasia, po is fascistas, fut cussa de airi certificau ca sa Macioni fut malaida e “non podiat presentziai a is cirimonias”.

Sempiri at gherrau po imparai a sa genti comenti si curai in calidadi de Ufficiali sanitariu in Nugoro in su 1928 e, comenti diretora de s’Istituto provinciali de Igiene e Profilassi de su 1935.

Si morit in su 1983 candu teniat norantot’annus.

 

 

Màuru Mura

 

 

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2020-2021 LR 22/2018, art. 22”.

 

 

 

 

Foto: https://www.unadonnalgiorno.it/la-prima-medica-condotta-italiana-era-sarda-adelasia-cocco/