Sunt tropu bellas sas allegas. Sunt sonos fraigadores de vida. Bùtios lizeros chi prenent sas ànimas sididas. Non tocat tando a che las imbolare a su bentu, ma a las impreare chin pensamentu e cunsideru. Comente faghent cuddos chi resessint a ti contare sas cosas chin su lughentore de sos ogros issoro e sa sapidoria de unu coro pàsidu. Depet èssere su naturale de sos poetes chi resessint a assentare sas allegas comente sos frorìgios de unu arrecramu fine: non b’est nudda chi non siat precisu e chi non siet in ue depet istare. Atobiande a Màriu Màsala, poeta silanesu connotu dae totu sos amantiosos de sa poesia a bolu, m’abìgio de sa valura chi s’istichit a segus de cada allega sua.

 

Tiu Màriu, ocanno azis festegiadu una data de importu?

Eh, gasi paret! Sessant’annos de poesia improvisada in sos palcos de cada logu.

 

Ma cando est chi sezis artziadu a su palcu sa primu borta? Bos l’ammentades galu cudda die?

Si mi l’ammento! M’est tzocheddende su coro a da chi nde semus faeddende. Fiat su 9 de Austu de su 1951. Aia seghi annos e seghi dies. Apo cantadu chin Cicciu Piga, Barore Sassu e Remundu Piras.

 

Ma tando, Bois azis dimandadu de cantare?

Nono, nono. Deo so ‘irgonzosu pro natura. Tando sas garas si faghiant in duas dies e sos poetas istaiant in sas biddas e est capitadu chi Remundu Piras l’ant ospitadu in domo de zaju meu e gasi l’ant nadu chi nachi deo cantaia in poesia e issu tando m’at nadu chi depia pigare a su palcu a cantare chin issu e gasi gasi mi nch’at cumbintu e apo cumintzadu in bidda mea.

 

Mai fizis artziadu a unu palcu?

Nono, mai. Cantaia in cuddas festas chi si connoschiant in sa biddas, in sos cojubios, in sos tussòrgios e cosas gasi, ma mai a innantis de unu pùblicu.

 

E tando li tenies istima manna a Remundu Piras…

Ebbè, b’apo cantadu vintiset’annos paris chin isse. Cando li dimandaiant chin chie cheriat cantare, issu medas bortas numenaiat a mie e tando, podes immaginare, si lu naraiat tiu Remundu fiat de tènnere in contu. E gasi nd’apo cantadu paritzas chin sos mannos de su tempus. Però s’istima non fiat ebbia pro su poete, ma pro s’òmine mascamente, virtudosu e amigu sintzeru.

 

Ma custa passione de cantare coment’est chi est nàschida?

Cantande gasi intre amigos, ma est difìtzile a lu nàrrere bene. Su Canonicu Spano aiat iscritu una borta chi custu est unu donu divinu. Est unu misteru pro su poeta etotu medas bortas comente naschint sas otadas.

 

Non si faghet chin discansu, beru?

Ca depes èssere bonu a ascurtare e pensare s’otada tua in su matessi tempus. Si si cantat in tres est prus fàcile, ca as pius tempus pro pensare.

 

E cale est sa cosa de prus importu in sa gara?

(Mi pompiat e riet…) Sa muta ‘e su poete! E custa puru non si podet inzertare, no. A bortas pensas chi no est sa die giusta pro cantare, tando nche artzias a su palcu e cantas che una meraviza! Est totu gasi, unu pagu difìtzile.

 

E su pùblicu?

Eh tzertu, cussu puru est de importu. Si chie ascurtat non dat atentu o no istat a sa muda o ite, tando est diferente finas pro su poeta. Si ischis chi tenes a innantis unu pùblicu chi bolet sighire e ascurtare bene, tando tue puru ses prus in pensamentos ca su pùblicu est bonu e cheres fàghere una gara dechida.

 

– Cambiadu est su pùblicu in sos annos?

Sa zente manna benit semper a ascurtare sas garas. Sos giòvanos sunt pagos. Est zente chi sa gara la connoschet e nd’est apassionada. Ma mi paret puru chi sa gara siat pagu connota. Innantis sa gara si faghiat duas dies in cada bidda, como non si faghet prus in medas biddas, E in ue si faghet est semper una die ebbia.

 

– E ite nazis Bois, proite est capitadu custu?

Ca amos pèrdidu sa limba sarda in domos nostras. Non sunt totus chi faeddant su sardu oe e tando finas a ascurtare sa gara in limba non li interessat prus a sa gente. Ma innantis bi fiat puru una partecipatzione diferente. Sa gara fiat comente un’iscola e sa zente ispetaiat sos poetas in sas biddas finas pro ischire sas cosas e no ebbia pro divertimentu.

 

– Comente est cambiada sa gara dae sa primu borta chi sezis pigadu a su palcu a oe?

S’istrutura giai no est cambiada. B’est semper s’esòrdiu, su primu tema e su segundu, uinas e batorinas. E poi si serrat chin su sonete de dispedida. Innantis si cantaiat sa moda a su Santu, ma como non b’est prus. Su tempus, però est cambiadu.

 

Comente?

Cando apo cumintzadu a cantare andaia in postale a sas biddas e tando istaia finas deghe dies foras de domo ca a bortas fiat a andare allargu meda. E sunt cambiadas sas generatziones puru e a bortas capitat como chi sos comitados no iscant comente est una gara e comente si depet fàghere. Est traballosu a bortas ca sos temas chi si seberant sunt difìtziles a cantare. Dae pagu m’ant dadu a cantare su bunga-bunga. Ma comente faghes tue a cantare pro un’ora de custas fesserias gosi, de custas cosas pigadas dae sa televisione? Innantis si cantaiat de àteras cosas e bi fiat finas su divertimentu. Su tema sèriu, de sustàntzia semper su primu e poi su tema pro s’ispassiare unu pagu. Ma custu non bolet nàrrere a seberare machines.

 

– Forcis est ca a sos giòvanos de oe non lis ant fatu mai connòschere sa poesia a bolu e no ischint a beru it’est. B’est carchi cosa chi si podet fàghere pro li torrare unu pagu de vida a custu patrimòniu?

Sos poetas improvvisadores si sunt aunidos e ant fatu unu sòtziu, ma non b’est reconnoschimentu perunu, non b’est meritu pro nois chi semus mantenende custa traditzione manna. B’est una proposta presentada a s’Unesco pro nde fàghere unu “Patrimòniu de s’umanidade” e como bidimus comente andat sa cosa.

 

– E ite bos nde paret a fàghere un’iscola in ue si potzat imparare a cantare?

Una borta mi l’ant finas nadu chi cheriant abèrrere un’iscola, ma lis apo nadu chi bi fiat su perègulu chi esseret iscola chena iscolanos. Bisonzat prima a nche torrare sa limba a sos pitzinnos e a lis faeddare in sa limba nostra. E poi lis depet nàschire de sese custa passione, no est chi si podet imparare de unutotu.

 

Su donu de sa poesia non si medit ebbia chin sa bellesa de sas otadas cantadas a lughe ‘e luna. Si cumprendet in su gèniu de sas allegas de pessones simples e de bonucoro. S’iscòbiat in sa vida de un òmine chi at lassadu e sighit a lassare un’istiga lughente in s’istòria de sa terra sua. A nois chi ascurtamos e bidimos tocat su dovere de nche la collire e de nche la porrire a chie at a bènnere.

A chent’annos tiu Mà, de versos bundantes e de allegas seberadas in fine!