In italianu s’iat a podi nai smanettone, in sardu “unu chi manixat cun passioni”. In inglesu, invecias, si narat ‘hacker’. Frk, 32 annus, manixat is pc de candu fut pipiu. Ma, narat, “cunfromas a is hacker mannus deu non soi nudda. Comenti unu giogadori de palloni postu a costau de Pelè o Maradona”.

 

Parteus de su fueddu ca, narat Frk, “est istétiu mudau de is giornalistas”. Po sa genti “s’hacker imperat su pc e internet po frigai sa genti, po befa, arrexionis politicas o dinai. Mudat su chi ddu est in is situs internet, furat su dinai de is contus in banca”. Ma un’hacker “no es est acapiau po fortza a is pc, a internet o a cosas illegalis”. Si podit essi “apassionaus de eletrónica o de calechisiat matéria. S’hacker si ddui ponit a solu a dda istudiai, manixat, ddui passat meda tempus”.

 

John Draper ‘Crunch’ “est ispecializau in ‘phreaking’, s’hacking de is telèfunus. At iscobertu ca su suliteddu chi arregalaiant cun is cerealis ‘Captain Crunch’ faiat unu sonu a 2600hz chi permitiat de intzérriai sena pagai de is teléfunus pùbblicus”. Kevin Mitnick “est espertu de ‘ingennieria sotziali’, s’hacking chi imperat ténnicas psicológicas po buscai novas diretamenti de sa genti chi atòbiat. At imbentau cosas de interessu a livellu informàticu puru, ma est famau poita est abarrau bandidu po tempus meda, mancai s’Fbi dd’essit cichendu a perdas furriadas”. Ma no esistit feti s’hacker chi imbucat in is pc allenus. “Su ‘cracker’ est su chi fait dannus. Un’hacker podit essi cracker e unu cracker podit essi hacker, ma non funt acapiaus amarolla”.

 

Segundu su chi narat calencunu chi un’hacker fait un’illécitu diventat cracker, ma po Frk no est aici: “No est ca chi Umberto Eco fait unu cuadru diventat unu pintori, est sempri un’iscridori chi at pintau unu cuadru”. S’agatat totu una cultura nàscia a cumentzu de is annus ’60, candu “is computer fuant feti aciocus de ferralla sena ànimu, imperaus po carculai, in banca, po iscopus militaris, po is universidadis. Sa cultura hacker at portau s’informàtica in atras camineras. Po is primus hacker fut una concuista su de arrennesci a fai sonai una musichedda a cussus computer fatus po tot’atru. Chi su mundu est prenu de pc (personal computer) est po mori de is primus hacker, chi nd’ant cumpréndiu is potentzialidadis innantis e prus de chini ddus produsiat”.

 

Si narat unu contu in pissu de Steve Wozniak “un’hacker de s’eletrónica ch’iat fatu unu protótipu de computer cun tastera e monitor. Sa cosa prus sémplici de su mundu, a nci penztai oi, ma a cuddus tempus nou. Iat ingortu cuddu protótipu a sa fàbbrica de s’HP e dd’iant errìsiu in faci. ‘A chini iat a podi mai serbiri unu computer aici?’ pentzaiant. Cun cussu protótipu Wozniak at postu in peis sa Apple imparis a Steve Jobs… Is hacker funt ingennieris fai da te chi abbellu abbellu ant crésciu e imbentau un’isciéntzia”. E funt apetotu: “est un’ispétzia de comunismu de s’informatzioni, pentzada comenti totu su chi podit essi manixau de su pc: film, cantzonis, librus, programas, software, algoritmus, proceduras, ricetas, fotos”. Sa filosofia hacker “bolit liberai s’informatzioni: software lìberu, francu, iscàmbiu de film, mùsica, librus e totu. Perunu copyright. S’arreconnoscit sa paternidadi de un’òpera ma no nci depint essi deretus de autori, peruna cosa cuada in su funtzionamentu de is apariciaduras”.

 

Cussus primus hacker, sighit Frk “ant fatu s’ùnica revolutzioni chi est andada beni: nc’est istétiu unu cambiamentu epocali in is ùrtimus tempus”. Medas hacker “nci dd’acabbant a trabballai in is aziendas informàticas, po su própiu motivu chi portat unu piciocu bonu a palloni a giogai in-d-un’iscuadra manna. Funt fortis e tenint passioni”. In Sardìnia “si podit nai nci siat centu hacker informàticus e eletrónicus, ma est malu a ndi connosci su nùmuru giustu. Is ‘manixonis’ de su computer s’arrelatant gràtzias a su pc e formant comunidadis ladas, atrus tipus de manixonis funt prus po contu insoru”.

 

Frk aciungit: “Poit’est ca medas bortas is aziendas mannas, is multinatzionalis, is Istadus, prus de totu is ditaduras, timint internet e funt in cuntierra cun is hacker? Poita a isciri est a tenni poderi, chini tenit in is manus s’informatzioni tenit in farrancas su poderi. In su piticu e in su mannu: de s’azienda imbidiosa de is segretus sûs finas a s’Istadu chi atacat is pudesciuras suas. Chi sa genti scit est prus malu a dda collunai”. Internet, sighit Frk “difundit informatzionis e permitit de s’organizai. Is hacker fint is ‘liberadoris de is informatzionis’. Si bolit una democratzia totali, globali. E innantis de totu trasparéntzia”. Po Frk “totu su chi fait unu guvernu depit essi analizau de is citadinus. Bistu chi sa tennologia ddu permitit, si bolit una democratzia sena istrobbus. Poita votai is leis in parlamentu candu totus ddas podint discuti e votai in internet?” Ma s’at a arrennesci mai a cumpriri custa revolutzioni? “Is resultaus donant coragiu, mi benit de nai ch’ei!”