Giuanni Lilliu fut nasciu in Barumini e totu de Giusepu e Anastasia Frailis. A-i scola est andau, po is primas duas classis de is elementaris, in bidda sua e, a pustis, at sighiu is studius in su collegiu salesianu de Lanusei. De sa citadina ogliastrina est moviu in su collegiu Villa Sora, in Frascati aunia at acabau is studius licealis. Po fairi s’universidadi est abarrau in su Latzio, iscriendusì in sa facoltadi de Literas e Filosofia in s’universidadi de Roma. S’indiritzu scioberau, mancu nau boliat, est cussu classicu cun aprofondimentu in is studius archeologicus e paletnologicus.

Su professori, chi non fut galu professori, s’est laureau su noi de su mesi de orgiolas de su 1938 cun d’una tesi in pissu de sa religioni primitiva in Sardigna. Professori de sa tesi est stetiu Ugo Rellini. A pustis sa laurea, at frecuentau, po is tres annus in segus sa scola de specializatzioni in Archeologia sempiri in s’universidadi de Roma. Sa specializatzioni est lompia in su 1942, cun d’una tesi in pissu de is lapidis punicas de Sulci, discutia cun d’un’atru professori famau: Giuliu Quirinu Giglioli. Sempiri in cuss’annu binciat una borsa de studiu po frecuentai su cursu de perfetzionamentu in Preistoria e Paletnologia in Vienna, in sa scola de Oswald Menghin e po totu s’annu 1943 dd’at passau comenti de assistenti volontariu in sa catedra de paletnologia de s’universidadi de Roma.

De su primu de friargiu de su matessi annu est stetiu lamau, comenti de professori incarrigau de Paletnologia in sa facultadi de litaras e Filosofia de s’Universidadi de Casteddu. De su 1943 finas a su 1947 at insegnau Archeologia e de su 1950 a su 1951 Storia de is religionis. De su primu de mesi de Idas, Lilliu at bintu sa catedra de Antighidadis Sardas, in sa facoltadi de Litaras de Casteddu. In sa matessi facoltadi, de su 1955 a su 1958 est stetiu professori straordinariu e de su 1958 a su 1984, invecias, professori ordinariu.

In prus de totu custas carrigas, nd’at tentu atras medas, sempiri in campu academicu. Est stetiu presidi de sa facoltadi de Litaras de su 1959 a su 1967 e de su 1969 a su 1978; diretori de s’Istitutu de Antighidadis, Archeologia e Artis in su Cursu de perfetzionamentu in Archeologia e Storia de is Artis de su 1959 finas a su 1983; est imbucau, de su 1959 a su 1983 in su consigliu de amministratzioni de sa comissioni de s’Ateneu. De su 1970 a su 1989 at insegnau in sa scola de specializatzoni de Studius sardus e de su 1955 at dirigiu sa rivista de s’Istitutu e de sa Scola de Stiudius Sardus. De su 1983 est stetiu diretori de su Bulletinu nou archeologicu sardu.

De su 1939 at cumentzau sa cica e is scavus in Sardigna e in is Balearis e intru de is annus chi andant de su 1951 finas a su 1956 at donau vida a su trabagliu chi dd’at donau fama e gloria in totu su mundu in su nuraxi de Barumni.

Intru de is scritus de prus importu mannu de Giuanni Lilliu andat arremonaus chena de farta: I naraghi della Sardegna, publicau in “Le vie d’Italia”, in su 1953; La civiltà dei Sardi dal Neolitico all’età dei Nuraghi, Torinu 1963; Sculture della Sardegna nuragica, Casteddu 1966; La civiltà nuragica, Tatari 1982; Cultura e culture, Tatari 1995; Arte e Religione della Sardegna Prenuragica, Tatari 1999; La costante resistenziale sarda in su 2002; La civiltà dei Sardi dal Paleolitico all’età dei nuraghi in su 2003; La civiltà dei Sardi dal Neolitico all’età dei nuraghi, in su 2004: I nuraghi. Torri preistoriche di Sardegna, in su 2005; Sardegna Nuragica, in su 2006.

Postu comenti de funtzionariu de sa Soprintendenza a is Antighidadis de sa Sardigna de su 1944 a su 1955, Lilliu at fatu a innantis s’ispetori e a pustis su diretori.

In prus de sa carriera academica, su professori at tentu finas una vida in politiga: po sa Democratzia Cristiana est stetiu consiglieri e assessori in s’aministratzioni provinciali de Casteddu. De su 1975 a su 1980 fut a intru de su Consigliu natzionali de is benis culturalis e ambientalis. De su 1976 a su 1986 at tentu s’onori de essiri presidenti de su Comitau Stadu-Regioni po is benis culturalis e ambientalis e de su primu de arbili 1985 fut presidenti de s’Istitutu Superiori Regionali Etnografico de Nugoro.

Su 19 de friargiu de su 2012. a s’idadi de norantaset’annus s’est mortu in Casteddu, lassendu orfunus meda chi sighint is arrastas chi at lassau in terra.

 

Màuru Mura

 

 

 

Dominigu s’undigi de austu de su 2024

 

 

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – Imprentas 2023-2024. Legge Regionale 22/2018

 

 

Ativadi apariciada cun s’agiudu de sa Regioni Sardigna – Imprentas 2023-2024. Lei Regionali 22/2018

 

 

Foto: Archivio Domus de Janas