De Massimo Carlotto a Gràssia DeleddaMassimo Carlotto in Trento 2009 01

 

Meda genti candu andat in pensioni si ponit a passillai de prassa in prassa e non scit ita fàiri. Atrus, invecias, si dedicant a sa bingia o a s’ortu, atrus ancora faint is aiaius e sighint is nebodis. Carlu Sulis, nàsciu in Aristanis e coiau in Abas podiat fàiri su aiaiu cun su nebodeddu Edoardo, invecias, a pustis de àiri fatu su maistu in iscola po 36 annus, at sighiu a fàiri cussu chi iat cumentzau giai de annus a innanti: portai in limba sarda totu is autoris chi ddi pragint. In custus úrtimus annus at bófiu tradúsiri totu is lìburus de Massimo Carlotto, unu de is iscritoris prus bravus e connotus de imoi.

 

Poita as tradusiu Carlotto?

Deu giai sempri traballu asuba de is lìburus de is i-scritoris sardus e Màssimu Carlotto est bìviu e at traballau in Casteddu. Dd’apu scobertu po cumbinatzioni tant’annus fait forroghendi in libreria. Fiat a s’inghitzu de sa séria S’Alligadori. M’est pràcia sa manera sua de i-scrì e apu detzìdiu de furriai in lìngua sarda campidanesa cussu lìburu e de insandus non mi seu firmau prusu. Apu tradàsiu totu su ki at publicau e speru de ddu podi fai ancora.

81fgQ6QkeAL

Cali est stetia sa dificultadi prus manna de tradusiri is romanzus de Carlotto?

Dificultadis veras non nd’apu agatau. Carlotto ambientat is contus suus giai sempri in Veneto e sa citadi ki preferit est Padova, eundi est nàsciu ma non est difìcili intrai in cuss’ambienti cun sa conca de sardu. Impénniu prus mannu at òfiu invecis arrennesci a mantenni is caraterìsticas de su naturali de is personàgius: sa passioni po su blues e sa bevanda de Marcu Buratti, s’orgòlliu e sa “bonesa arraspiosa” de su gangster Beniaminu Rossini, sa passioni po su pc e is notìtzias e sa gulosia de Max sa Memòria, sa menti criminali de Giòrgiu Pellegrini. Personàgius fissus de is romantzus de Màssimu Carlotto.

 

Cali, invecias, su romanzu prus dificili de tradusiri?

Su prus difìcili de seguru est stétiu “Respiru curtzu”. In custu contu Carlotto bessit de su skema sòlitu de S’Alligadori e si nci portat a unu mundu nòu, a un ambienti tanti modernu cantu imburdau e ken”e scrùpulus. Ma su scrì suu est sempri cussu: segat prupa e ossu ken”e fai scontu a nemus. E ki est berus ca su tradutori arrennescit a intrai in s’ànima de s’autori, insandus, in is fràsias suas apu lìgiu disgustu e grisu po una sociedadi pudéscia, ken”e règulas nè morali.

Il20maestro20dei20nodi

Massimo Carlotto est cuntentu de is tradutzionis tuas?

Apu sempri mandau còpia de sa tradutzioni a is autoris e totus, foras de una ki non s’est dinniada mancu de unu “pruuu molenti!”, m’anti dimostrau de agradessi su traballu fatu. Carlotu meda bortas m’at fatu cumprendi de nd’essi abarrau cuntentu meda e m’at fatu scì puru ca, cun s’agiudu de sa pobidda ki su sardu ddu manixat abastantza, ca ddi praxit meda ligi arrogus de sa tradutzioni cunfruntendiddus cun su scritu in italianu. Aprétziat sa musicalidadi de sa lìngua nosta e ddi praxit pentzai ki is contus suus sìanta tradùsius in sardu puru. E custu est prexu mannu po kini tradusit scéti po passioni e po amori de sa terra sua.

 

Comenti t’organizas po trabagliai?

Non est cosa difìcili. Scioberu giai sempri scritoris sardus o ki kistiòninti de sa Sardìnnia e non lìgiu mai su lìburu tot’a una borta; andu a capìtulus po mi lassai su gosu de sa scoberta. Po abell’abellu, fràsia po fràsia, circu de arrispetai su prus possìbili su stili de su scritori, su pentzamentu, is prexus e is trumentus suus. Cunfessu ca candu incomintzu unu lìburu mi pigat unu spéddiu mannu, est comenti candu a piciokeddu mi sutzediat de intrai a domu allena: curiosidadi e pidancìmini puru!! Ma creu ca ki non fessit ainci non s’iat a podi intrai in sa conca de kini scriit. E a ùrtimu su traballu prus fastidiosu: torrai a ligi totu in circa de sbàllius e de cosas scaréscias e po cantu pòngias atentzioni e cirkis, calincuna cosa ti nci fui sempri.

13524401 10157026597480570 2755471509251078142 nCopertina Libro Massimo Carlotto La banda degli amanti

Cantu tempus ti serbit po acabai unu romantzu?

Candu si tradusit su tempus contat pagu e non ndi fais contu. Dipendit totu de tanti cosas postas impari: sa longhesa de su romantzu, de coment’esti scritu, de cantu e cun cali foga nci traballas. Ap agatau contus ki ap allikidiu in d’unas cantu cidas e atrus ki m’ant impenniau po mesis. De importu mannu est s’interessu ki fait nasci su scritori e insandus is oras ti nci bòlanta ken”e mancu ti nd’acatai. Comuncas tradusi diventat una droga, pigas un impénniu cun tui etotu, dd’intendis ke a unu doveri praxili, unu traballu ki ti sesi scioberau a solu kena ki ti domandit nudda nemus. Pentzendinci beni su tempus est totu e nudda, dipendit de comenti ddu manixas e spàcias.

 

Tui as tradusiu atrus liburus, nos si bolis nai cantu e cali t’at donau prus gosamentu?

Non m’arregordu mancu prusu de cantu tempus trumentu is i-scritoris cun is tradutzionis mias! Totus in d’una manera o in s’atra m’anti donau gosamentu, de is bonànimas a is ki funt ancora in vida e in donniunu ap agatau cosa de imparai e de portai a esperiéntzia. Ma su traballu ki m’at impenniau e acuntentau de prus esti stétiu torrai in lìngua sarda campidanesa totu is contus, mannus e piticus, de Gràtzia Deledda. Cinc’annus de traballu, una circa fitiana e non fàcili de nòminis de logus, froris, erbas e matas de ki Gràtzia nosta at sempri scritu cun amori e minudéntzia. Sì, creu pròpiu ki sìada stétiu s’impénniu ki m’at donau prus gosamentu. Ma po intantis, fortzas permitendi, sigu a tradusi e a circai scritoris sardus sempri nous. Ca ndi teneus medas e bonus.

 

Màuru Mura

 

 

 

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2020-2021 LR 22/2018, art. 22”.

 

 

Foto: Archivio Domus de Janas