Oi si bollu contai, ma siguramenti dda connosceis, una paristoria.
Sa de sa musca macedda est una paristoria connota in totu sa Sardigna cun diferentzias, a segundu de sa parti de sa Sardigna, chi sunt massimamenti apitzus de sa mannaria e sa figura de sa bestia. Calencunu narat chi siat manna coment’e unu musconi, atrus, coment’e una conca de boi, atrus ancora chi siat manna comente de unu angioni. Candu pungit est prena de ferenu; alas mannas e fortis e su zumiu si intendit de bidda in bidda. Si narat ca, in dì de oi, sa musca macedda s’agatit feti anca ddu est calencunu scraxoxu, su prus de is bortas su scraxoxu est in dd-una cascia e sa musca macedda in dd-una segunda cascia, abetendi chi calencuno obrexat sa cascia po si ndi torrai a scidai. Si naràt puru ca sa musca macedda fit sa guardia a is iscraxoxus de is janas candu custas funt tessendi e no podint billai.
Narat unu contu ca, in is montis de Sinnia, in dd-una gruta in Cirronis, unu tempus ddui biviat una musca macedda, manna e leggia che sa pesta. Custa musca fit bruscia puru e, una dì, ddi fiat benia a conca de si mudai in dd-una picioca bella coment’e su soli, e posta si fiat a passillai a giru de sa gruta. Unu messajeddu giovoneddu, chi fiat circhendi sparau a-i cussas partis, biendidda, fiat abarrau alluau de tanti bellesa e sa femina, bollendiddu bociri, dd’iat cumbidau a dda sighiri a domu sua. Su piciocu no si fiat stentau in chistionis e posta dd’iat infatu. Intrau in sa gruta, su messaju, iat biu ca custa fiat prena de prendas, oru e milli richesas e, biendi custu, iat cumprendiu ca calencuna cosa no andàt beni e ca depiat fai atentzioni, sentza perou de ddu fai cumprendi a sa picioca, sa cali ddi naràt: “sciobera sa prenda chi ti praxit de prus ca at a essi sa tua”.
Su messaju intzandus, chi tontu no fiat, iat scioberau duas campaneddas de brunzu e iat pregontau su permissu de bessiri a foras po ddas apicai a su jù de bois cosa sua chi fiat abarrau in foras. Bessiu a foras, su messaju, iat atacau su jù a una tella manna e tupau iat s’intrada de sa gruta. De sa dì, nemus iat prus biu sa musca macedda.


Un’atru contu narat chi su  maridu de Crispontzia dependi lassai sa mulleri po andai a sa gherra, iat fatu pesai unu casteddu, po permiti a sa mulleri e a is serbidoris de issa, de si podi difendi chi fessint istetius atacaus de is nemigus. Ma Crispontzia no teniat peruna idea de abarrai atesu de su maridu, aici, timendi chi is serbidoris ndi furessint is arrichesas intzoru, iat fatu portai, in d-unu aposentu asuta ’e terra, duas cascias mannas, una dd’ iat prena de totu is arrichesas intzoru e, s’atra dd’iat prena de musca macedda. Pustis chi Crispontzia fut partia avatu ’e su pobiddu, is serbidoris, pentzendi chi su contu de sa musca macedda fessit feti una scusa po no ndi fai pigai su scraxoxu, iant stabiliu de oberri is cascias e si fuìri cun s’arrichesa de Crispontzia.

 

Ma, oberta sa primu cascia, iant scrubetu ca sa musca macedda ddu-i fiat diaderus, ma no iant acutu mancu a si fuiri ca, in su momentu funt istetius carrigaus e bocius cun su ferenu. Sa musca aici bessia, iat distruju seti biddas acanta. Si contat puru ca, una borta essias, nemus fiat bonu a firmai custas muscas, is calis bociant cristianus in cantidadi e, mancu is brebus prus fortis arrennesciant a ddas firmai e sa genti chi scampada a sa musca, de dognia bidda si fuiat a monti. Fintzas a candu, una bella dì, unu sant’omini, connotu e apretziau de totus, iat pinnigau is chi si fiant salvaus de sa musca e ddis’iat pregontau de pregai e de ddu sighiri. Fatu custu, su sant’omini iat fatu fai un’arrolliu mannu de totu sa genti e, postusì a sonai is launeddas iat nau a totus de baddai stringendi a pagu a pagu s’arroliu. Comenti sa genti iat cumintzau a baddai e a istringi s’arroliu, totu sa musca macedha fiat arruta in mesu de s’arrolliu fendi unu muntoni mannu. In custa manera iant prenu 7 cuponis de musca macedda e, serraus is cuponis, ddus iant abruxaus e su fogu iat tentu po cincu dis de sighiu. De sa dì, sa genti de de sa bidda e de is biddas acanta, no ant prus biu una musca macedda.