Càpitat a bortas de faeddare de polìtica cun chie si siat e urtimamente sa gente mùrigat una chistione chi dae semper est tzentrale in su sentidu comunu: su de èssere italianos o nono. Sos pàrreres sunt diferentes. A dolu mannu b’at de pònnere in lughe un’aspetu chi oramai est reale: medas sardos sunt cumbintos semper de prus chi sunt italianos. Dae ue naschet custu sentidu? De seguru non creo chi siat naturale a s’intèndere de una terra istende in un’àtera: sa geografia donat gasi su passu a àteras sovraistruturas culturales chi benint dae s’iscola e dae sa retòrica italiana in sos mèdios de comunicatzione.
B’at fintzas chie narat una cosa trista a beru: “Torrat a contu a èssere italianos ca si nono a sa sola morimus de su fàmene!”. Atzetare duncas un’identidade pro ca cumbenit, baratende s’istòria, sa cultura e sa limba. Sa prima categoria de pessones creo chi siant in bona fide, e chi creende a s’iscola comente istitutzione educativa primària, apat atzetadu su pessamentu dominante. Sa segunda categoria est in una cunditzione peus ca s’est cumbinta cun cussèntzia chi su pòpulu nostru non bàrgiat a nudda e chi s’Itàlia siat pro nois su sarvamentu. A onni modu, pro ambas sas categorias su chi lis mancat est una contrinformatzione sèria fundada in sos fatos istòricos e culturales seculares e non cun motos publitzitàrios e demagògicos abboghinados, ripetitivos e a bias inflatzionados.
Su pòpulu nostru oe tenet bisòngiu de sos benes primàrios cuados oramai dae tempus meda. Tenimus bisòngiu de su recùperu de sa cultura nostra pro fàghere a manera chi sa sotziedade sarda non tèngiat dudas subra su valore positivu de apartènnere a sa natzione sarda. Totu custu lu podimus otènnere creende semper prus in unu progetu comunu chi torret a sa cultura nostra su logu chi nche l’ant tiradu. Si est istada s’iscola a fàghere custu dannu, tando tocat chi sos professores e sos mastros siant formados. In medas non connoschent sa limba e s’istòria nostra e mancu bi pessant a la valorizare. Faghimus a manera chi s’addòviu cun sa cultura millenària nostra siat un’iscoberta positiva, un’ispantu, una meravìgia. Intremus peri su prus possìbile in sos mèdios de comunicatzione modernos, ochiemus sos istereòtipus chi nos cherent projetados in su tempus coladu e afrontamus su tempus benidore cun entusiasmu, tantu, ite b’amus de pèrdere? Donamus a chie non tenet mèdios culturales sa fortza de s’intènderent sardos arribbende a issos cun sa tv, cun sa ràdio, cun sos giornales. Torremus a sa geografia e a sa cultura chi espressat, sa coerèntzia e su valore unìvocu chi li deghet. Pro arribbare a custu tocat chi chie faghet parte de sa cultura sarda siat a tretu de la propònnere cun ànimu bonu, sena s’intèndere bintu in dae in antis de su sentidu comunu. Medas sunt de acordu cun sa Sardigna e non cherent prus identidades pro caratza. Cun voluntade e coerèntzia de seguru amus a detzìdere chi non b’at birgòngia a èssere sardos, ma chi est unu fatu normale e naturale e fintzas bellu.
