Alleghende cun Cristianu Sabino subra sos temas de s’indipendéntzia sarda. Sa boghe natzionale ufitziale de A Manca Pro S’Indipendéntzia nos narat comente la pensat: pro un’indipendentismu modernu, un’economia fundada subra sas potentzialidades de s’Ìsula nostra, foras de dónnia colunialismu.

 

Segundu unu sondagiu de s’Universidade de Casteddu su 40% de sos sardos cheret s’indipendéntzia. De sos intervistados su 10% cheret abbandonare sa Ue. Ite nde pensas?

Est s’iscoberta de s’abba caente. In sas crisis sos sardos, in sas intragnas issoro, an semper agatadu dae nou su sentidu natzionale. Est capitadu a sa fine de su 1700 cun sa rivolutzione sarda, est torradu a capitare in su 1800, est torradu a capitare finas cun s’afirmatzione de su movimentu sardista. S’italianidade de sos sardos no est funguda e rapresentat s’illusione de un’integratzione e de una modernidade semper metzana. In prus, s’Istadu italianu est una criadura chi no istat bene meda: 150 annos a como un’istadigheddu prenu de ambitzione s’est imbentadu cun sas armas unu risorgimentu chi non esistit. Gai est nàschida s’Itàlia. Como sos tirolesos cheren lassare sa barca, su meridione est infadadu, sa classe polìtica lassat sa soberania a sas bancas, a s’Europa e a sa Nato. Sos sardos sun torrende a sas raighinas issoro, naturale.

 

Foras de s’Europa puru?

Ello. S’Europa unida no esistit, fit su sonnu de Carlo Magno, Carlo V, Napoleone, Hitler e como de sa Bce. Sos pópulos lìberos l’ischin bene e si sunt fatende àteros contos. Su riferimentu nostru est su Mediterràneu.

 

Proite s’indipendentismu non resessit a tramudare custos datos in votos?

Una cosa est sa difusione de ideas e sentidos identitàrios, àtera cosa sun sos progetos polìticos chi los rapresentan. Bi cheret tempus. S’illuminismu frantzesu at tentu su màssimu de su lugore sou in su primu ’700, ma petzi a s’acabu de su séculu sas ideas illuministas sun istadas impreadas pro sa rivolutzione. Medas sardos, indipendentistas puru, oe sun in chirca de unu tirannu illuminadu chi nos diet sa soberania  dae s’altu, sena istratzos. Semus in-d-unu interregnu inue si pensat chi sas ideas indipendentistas las potan pònnere in pràtica totus. Pro bìnchere sos indipendentistas deven leare su coragiu a duas manos, cuncordiare subra sos puntos istratégicos e atacare su sistema de sos partidos italianos, sena ideas e capatzidade de pompiare a su tempus benidore.

 

Ma sa cunvergéntzia indipendentista est faddida?

Faddida est una cosa pro sa cale nemos gherrat prus: no est custa sa chistione. Pro sa prima borta in s’istória recente de s’indipendentismu bator organizatziones diferentes si sun sétzidas in sa matessi mesa (foras de motivos eletorales) e an faeddadu de ideas e progetos.

 

Cun cale resultadu?

B’at cosas positivas. Sas divisiones de deghe annos a como fin de ideológicas. Est bastadu a si che setzere e allegare de bonu sentidu pro cumprèndere ca son puntos de cuntatu fiant de importu mannu. Amos iscritu imparis unu pabilu de cunvergéntzia. Est unu cumentzu bonu, non fiat mai capitadu.

 

A pustis de s’aprovatzione, in su 2001 in Consizu Regionale, de sa proposta de leze pro un’Assemblea Regionale Costituente sas initziativas de riforma de s’Istatutu si sun moltiplicadas. Comente la bidides bois?

S’assemblea de unu pópulu est costituente cando est sovrana e lìbera de donzi cunditzionamentu anzenu. Lógica e istória an valore, s’espressione assemblea costituente regionale non cheret nàrrere nudda. Sa Corte Costitutzionale at refudadu sa leze n° 7 de su 2006 promóvia dae Renato Soru subra sa “Consulta per il nuovo statuto di autonomia e sovranità del popolo sardo”, narende chi faeddare de autonomia e de sovranidade in sa matessi espressione legislativa est unu “ossimoro”. Su ministru a sos Afares regionales aiat azuntu cun cinismu ca “un popolo sardo sovrano non esiste”. Prus craru de custu! Epuru polìticos e sindacalistas italianos allegan de “Stati Generali del Popolo Sardo” e de “sovranità agita”, mancu fimis istados in sa Frantza de Luigi XVI. Tocat de apèrrere sos ojos, sun técnicas pro imboligare disizos e prozetos de indipendéntzia.

 

A Manca non cheret sa caserma de sa Brigada Tàtari in Nùgoro. Proite?

Semus collinde firmas pro unu polu de sovranidade agroalimentare imbezes de una caserma italiana. In una tzitade chi est morinde pro sa mancàntzia de prozetos – edilìtzia firma, crisi agropastorale, universidade a terra – su sìndigu Bianchi detzidet de impignare terrinos tzìvicos pro fraigare una caserma cun dinares de s’edilìtzia iscolàstica. A Manca amentat a sos nugoresos ca in palas a custas detzisiones b’est servilismu e una bisiones curtzas de sas cosas. Bi cheret criatividade e umperu bonu de sas risorsas locales pro ch’’essire dae sa crisi!

 

E sa distributzione manna?

Amus semper gherradu contras a sa fura de sos tzentros cumerciales chi, in pagu tempus, an postu a terra s’economia, custrintu sos produtores a fagher sos teracos pro che bèndere a pagu prétziu sos produtos, mudadu dae sas raighinas sas tzitades. Pro fàghere s’esémpiu de Tàtari: finas a calchi annu a como su mercadu tzìvicu fit su tzentru de sa vida de sa tzitade, logu de cunfrontu, cultura e identidade. Como Tàtari est sa tzitade cun su raportu prus artu de tzentros cumerciales pro abitante. Su cumerciu locale si ch’est morende, cherimos pònnere in rete operadores de su mercadu tzìvicu, pastores, masasjos e cumerciantes minores pro chi solu sa cooperatzione potet sarvare sos sardos dae custu machine.

 

Cale sunt como sos chimbe puntos prinztipales de A Manca?

Semus pro un’agentzia sarda de sas intradas: goi amus a poder pònnere alicuotas pro dipendentes e artigianos chi andan bene a sos sardos e non cussas chi bi sunt como, istabilidas dae istùdios de setore fatos a Milanu. Tocat de fàghere una riforma fiscale forte: non devimus pagare impostas pro comporare àereos pro bombardare sa Lìbia o tupare istampos fatos dae bancas e ispeculadores. Segunda cosa est sa cultura. Tocat de sardizare iscolas e universidades: finas a como martzianos bènnidos dae chelu. Sa limba sarda in Sardigna tenet deretos minores chi su cadelanu in S’Alighera. S’Ìsula de sos nuraghes, de sas domus de janas, de sos dolmens, de sos menhirs, de sas losas de sos zigantes tenet risorsas pro fàghere tribagliare archeòlogos zovanes a mizas, e cun issos centu e centu cooperativas: bastat de pònnere in campu unu pianu sériu pro collire dinares, fàghere iscavos e tutelare sos benes. Su de tres puntos: s’indùstria iezera e s’artigianadu. Custos setores deven èssere su prumone de su protzessu nou de s’industralizatzione de sa Sardigna, cun-d-unu modellu de indùstria controlladu dae sas cooperativas de sos tribagliadores cualificados e dae personale técnicu bogau dae sas universidades. Amus cumpresu chi sa gestione capitalìstica de su profetu est faddida e bisonzat isperimentare formas noas de impresa colletiva, fundadas subra sa cooperatzione e sa filera curtza de sa produtzione e de sa distributzione. Cherimos chi sas industrias tribaglien sas matérias primas de sos logos e in sos logos. Su terrinu nostru at un’infinidade de matérias primas de calidade bona a livellu mundiale, comente granitu, ortiju, lana de berbeghe… Su de bator puntos est s’agricoltura e su pastóriu. Cussu de su late sardu est s’ùnicu mercau de su capitalismu internatzionale in ue chie comporat faghet su prétziu, una cosa chi no istat ne in chelu ne in terra. Su de chimbe puntos est su de ripopulare sas zonas internas, cosa chi si podet fàghere cun sas agevolatziones e cun sos servìtzios pro chie torrat in Sardigna e in sas zonas de s’internu. Sas biddas tenen bisonzu de tribagliadores sardos chi, cun sas famìlias issoro, muntenzan bias pro totu s’annu iscolas, sartos, ofìtzios, butegas, cantieris, cuiles. Solu gai amus a poder sarvare sa terra nostra de custu desertu coloniale.