S’utilidade de su bilinguismu

A su contràriu de su chi si pensat, su bilinguismu pro su pipiu no est nen difitzile nen problemàticu e nemancu cundennadu a fartare. Sa chirca at mustradu chi su bilinguismu est positivu pro s’isvilupu de sos pipios e pro su tempus benidore issoro. Difatis educare a su bilinguismu permitit de connòschere megius ambas limbas. Sos pipios pesados cun limbas diferentes tenent un’atinu prus mannu pro sas culturas diferentes, pro sos àteros e pro sos àteros puntos de vista.

 

 

Normalidade de su bilinguismu

In medas pensant chi sos pipios si cunfundant cando sunt pesados cun duas limbas diferentes. Custu no est beru: difatis s’isvilupu de su pipiu bilingue est pro su prus parivile a cussu de su pipiu monolingue e sighint su matessi isvilupu in sas fases e in sas maneras. Fintzas cando intendent una limba ebbia, individuant dae luego sas diferèntzias pro esempru intre sa manera de faeddare de sos òmines e de sas fèminas, sas diferèntzias intre sa manera de faeddare educada e cussa maleducada, e àteru. Pro sos pipios, su bilinguismu est feti unu fatu chi distinghet sas pessones!

 

 

Barigare sos impèigos

In unos cantos casos in ue sos pipios paret chi refudent una limba, tocat a si preguntare proite s’agatant custos cumportamentos, a s’ispissu sos pipios non si sunt adatende a sos cumportamentos nostros “sena coerèntzia”. Àteros impèigos podent èssere sos istereòtipos e sos pregiudìtzios, comente pro esempru cussu chi sos pipios inghitzent a tardu a faeddare o chi non faeddent peruna limba in manera deghile, o chi tengiant isvantagios cognitivos, o chi siat ùtile achirire in manera cumpleta feti una limba in antis de inghitzare cun sa segunda, etc. Custos istereòtipos, chi non tenent fundamentu in sa realidade, podent nòghere a sas ideas de babbos e mamas.

 

 

S’utilidade de su bilinguismu

– in antis de sas limbas benit su pipiu

– sa partzidura funtzionale de sas limbas (s’assòtziu a pessones o cuntestos diferentes) est unu agiudu pro su pipiu e pro babbos e mamas

– si una de sas limbas est in positzione discumbeniosa e si mustrat comente “limba dèbile”, a custa tocat a l’afortiare cun prus investimentu

– tocat chi siat su babbu siat sa mama tengiant una cumpetèntzia bona (a su mancu passiva) in ambas limbas o chi chircant de las imparare

– tocat chi babbos e mamas e s’ambiente prus acanta tengiant unu cumportamentu positivu cara a su bilinguismu, cara a sas limbas sìngulas e cara a sos valores chi sunt cullegados a issas

– sa cumpresèntzia de ambas limbas in su chistionu de su pipiu est unu fenòmenu evolutivu normale

– tocat chi babbos e mamas non tzedant deretu cando unu de sos figios non faeddet prus una de sas limbas o chi mustret dificultade cun custas

– su bilinguismu podet èssere afortiadu dae cuntatos cun cuntestos monolìngues de sa limba dèbile.

 

 

Comente si podent insinnare duas limbas

Bi sunt unas cantas situatziones chi favoressent s’isvilupu bilingue. Sas cosas prus de importu in s’isvilupu de su limbagiu sunt s’espositzione e sa netzessidade. Duncas a su pipiu si depet dare un’impèllida a imparare ambas limbas e sa possibilidade de lu fàghere. Si su pipiu est pesadu cun duas limbas, in tzircustàntzias diferentes, cun pessones diferentes, dae sa nàschida, e tenet bisongiu de las impitare ambas pro comunicare cun sa gente a inghìriu suo, las at a imparare ambas. Bidu chi imparare duas limbas pro su pipiu et naturale, s’isvilupu linguìsticu depet acuntèssere in manera ateretantu naturale e non depet èssere bidu comente un’òbligu o unu puntu de cuntierra in sa vida de onni die.

 

 

Sa famìlia bilingue

Tocat a frunire unu ambiente ricu a manera linguìstica, cun ocasiones meda de cuntatu cun sas limbas diferentes. Est ùtile a distribuire sos impreos respetivos de sas limbas o in assòtziu cun sas pessones (cun cussu chi tzèrriant printzìpiu “una pessone-una limba”, ue pro esémpiu su babbu faeddat semper una limba e sa mama s’àtera) o in base a sas situatziones. Si depet mantènnere sa situatzione, chi siat cumbeniente e chi non si potzat istransire su bilinguismu e totu depet acuntèssere respetende su pipiu.