Cando cantaian manu-manu Peppe Sozu e Marieddu Màsala sa resultada de sa gara fut bella e assigurada in parténtzia. Unu cumprou jaru est finas in custu tema de Ballao, su primu argumentu tiradu a sorte in sa festa de Santa Vida, in su mese de Santu ’Aine, trintanoe annos e noe meses innanti de oe. Sun chimbantases otavas de prima calidade, pro sa bellesa e pro sa sustàntzia de s’arrejonu, cun sa naturalesa e cun sa sabidoria chi ondrat s’arte de custos duos poetas virtudosos.

Cando si sun abbojados pro custa gara tiu Peppe teniat 67 annos e Marieddu 46.  

 Pubblico 18 2

 

 

  1. Sozu (1’18”)

Ja non cherio in piata sa zente

chi da s’atesa restet in fastizu.

Como sighimos che babbu e che fizu

tantu de allegrare s’ambiente

ja chi su comitadu intelligente

at apagadu su nostru disizu

ch’in parte ’e unu tema mi collocat

e a cantare su tempus mi tocat.

 

  1. Màsala (48”)

In custa note de Santu ’Aine

cun zente meda pro nos iscultare

s’esórdiu ’atidu amos a fine

e prosighimos, Sotgiu, ambos umpare.

Ma sorteggende apo fatu un’afare

si comente tocadu mi est s’omìne:

de lu difendere ispero e mi atrivo

sen’ischire nemmancu a ube arrivo.

 

Sozu in gara 3

 

 

  1. Sozu (1’04”)

Nos ana duas lìnias traciadu

calchi cosa po fagher a ischire.

Da chi a mie su tempus mi an dadu

b’est passadu, presente e avenire

ma non s’ischit da ue at comintzadu

e ne a ue ch’andat a finire

ca su tempus, pensende a contu meu,

ja mi parit eternu cant’e Deu.

 

  1. Màsala (47”)

Chi siat sa vitória sigura

non poto narrer ne ei e ne nono.

Ma intantu ’e s’omìne m’impadrono

e poto narrer ch’est una figura:

si est una figura est criadura

e si so criadura arrejono.

Si arrejono disculzo e detzido:

su tempus no lu toco e no lu ’ido.

 

  1. Sozu (1’02”)

Fotografare sa mia figura

penso siat difìtzile un’impresa

ca est su tempus che-i sa natura

ch’immensidade regnat e grandesa.

A tie t’apo ’idu a criadura,

t’ap’a bider ancora a sa ’etzesa:

chi ti so a fiancu ti lu pro’,

tue ses imbetzende e deo no.

 

  1. Màsala (47”)

S’otada tua est bella che fiore:

permiti, caru Sotgiu, chi ti ’ante.

Ma deo ómine so e dominante

ca so unu terrenu abbitadore:

ammenta chi so nanu e so zigante

prite mannu mi bides e minore.

Apo sa nàschida, sa vida e-i sa morte

e apaltenzo a su sessu forte.

 

  1. Sozu (56”)

Comente cheres, ómine, cummenta,

m’aggradat dogni tou paragone.

Ma est su tempus in dogn’istajone

e in alba e tramontu, ti nde ammenta:

t’apo ’idu cun s’anchighedda lenta,

t’ap’’idu ’etzu andende a bastone

prite s’edade la cumando deo:

deo ti nd’’ato e deo ti che leo.

 

  1. Màsala (47”)

Mi meravizat comente ti fidas

e in dananti atraessu ti pones.

Mira sa die in oras divididas,

cussas sun totu mias atziones

e-i sas dies apo fatu a chidas

e-i sos meses totu a istajones.

Est s’interessu meu totu intatu

e tue tempus, nàrami: it’as fatu?

 

  1. Sozu (1’00”)

Non mi lu deves ponner su marranu,

tue moris e deo resto ’iu.

Bato in s’ijerru s’unda a dogni riu,

si sicat a su caldu, casu istranu,

po sos fiores tenzo su ’eranu

e poi s’elva la sico in s’istiu

poite ’e s’elva ’ilde so padronu

e a la fagher sicare so bonu.

 

  1. Màsala (45”)

Si ch’intramos incue ohi-ahi!

Ses dubbiosu e no ses siguru.

Si esaltas su tempus menzus gai

tra passadu, presente cun futuru:

cando mi naras chi non moris mai

cheret narrer chi ses nàschidu puru.

Però nàrami cando ses naschidu,

in cale data e in cale nidu?

 

  1. Sozu (51”)

Ma cale data narrer eo poto

s’a mie mi est propìtzia dogn’era?

Ma cumandare a tie in cantu loto

poto e làssami istare sa chimera:

in s’ijerru ti pones su capoto

e in s’istiu ses in canotiera.

Àbbidos ti nd’aggiungo e ti nde leo

e ti ’estis comente chelzo deo.

 

  1. Màsala (48”)

Ma a inube leare cheres fua?

Mira chi sa rejone si guastat

ca Deus unu punzu ’e terra crua

at aferradu e poi m’impastat:

fatu mi at a immàgine sua

e m’at dadu s’alenu e gai bastat.

E poto narrer chi a Deu so fizu:

e tue a chie tenes assimizu?

 

  1. Sozu (54”)

Bae, non mi nde isfascias su casteddu

mancari ti che pighes a su bancu.

Gióvanu as una fémina a fiancu,

a betzesa as afaca su ’acheddu:

in prima via as cùcuri-nieddu

e-i como ses cùcuri-biancu.

E diventadu ses biancu nidu

ca t’at su tempus sa conca ispilidu.

 

  1. Màsala (46”)

Ma deo sos omines chi costruo

distintos in sas òperas de alte.

Da ube b’at perìgulos mi fuo,

permiti chi arrive o chi palte:

a da chi so minore tzeltu suo,

no est bellu su late chi ch’iscalte.

E mama mia mi at postu su pannu:

a tie chie est chi t’at fatu mannu?

 

  1. Sozu (41”)

A mie non mi podes controllare

ca sezis bois minores e mannos.

Tue ses cundennadu a imbetzare

invece deo non cambio pannos:

nàrami, da chi tenes otant’annos

si leas una fémina a s’altare.

Est invanu a t’èssere isposadu

proite ca su tempus t’at trampadu.

 

  1. Màsala (45”)

Ma proite ’e su tempus ti nd’ispantas?

Como chi in tema l’as a nd’aprofitas

ca sas òperas mias sun tantas

a su passadu si faghimos gitas.

Seghende naes dae sas piantas

m’apo fatu sas primas palafitas

e riparadu mi che so inie

sentz’aer domandadu órdine a tie.

 

  1. Sozu (50”)

Mi’ ch’eguales sos annos non sunu

prite sa diferéntzia bi est tanta.

Si coltivas sa própia pianta

ti l’ispiego a momentu oportunu:

so convintu su ’inu ’e s’otantunu

chi ’essit pius bonu ’e s’annu otanta

ca su tempus in montagna e marina

dadu a sa ua at pius zucherina.

 

  1. Màsala (43”)

Bae ch’a tie nudda no ti pedo,

cando chelzo m’ischido e mi che dromo.

Apo pensadu a mi fagher sa domo

e totu sas distàntzias las medo:

deo so cuddu chi sas feras domo

e-i su tempus tou lu prevedo

e prima ’e arrivare no indonu

ja cumprendo s’arrivat malu o bonu.

 

  1. Sozu (47”)

Dae me ti est totu acunsentidu

o siat in sa sémina o s’alzola.

De ubbidire a mie ti consola

si cheres su tribagliu garantidu:

prima ’e aer ses annos cumpridu

su pitzinnu non mandas a iscola.

Tocat chi tue de mastru li fetas

ma a lu mandare su tempus isetas.

 

  1. Màsala (44”)

S’a iscultare sa zente ch’imbarat

incue chi bi discurrimos frima.

Andende a da innanti a rima-rima

ca est s’omìne chi totu preparat

a su pitzinnu chi andat a prima

su ch’ischit unu a prima l’imparat.

Ma s’interessamentu in cussa die

est de un’àteru omìne che a mie.

 

  1. Sozu (58”)

Nde so cuntentu chi tue l’impares

intelligéntzia cantu at abba in mare:

li deves totucantu ispiegare

chi sas iscolas diventen altares

ma prima ’e fagher sas elementares,

pensa, chimb’annos che deven passare.

Deo bi devo esser a vicinu

ch’at de brincare su primu iscalinu.

 

  1. Màsala (47”)

Mi dispiaghet cando ti distraes

chi torrende mi pares a piseddu.

No che jutemus sa conca in s’isteddu

ne bolemus peressis che sas aes:

so deo su chi in manu apo sas giaes,

e su pinzellu e-i s’iscalpeddu

ca so mere de fagher su chi chelzo:

dipingo, isculpo e serro e abbelzo.

 

  1. Sozu (56”)

Non ti la lês sa vida a sa bonacia

e a su tempus s’elogiu li dona.

Sas piantas osserva in dogni zona

chi ti càmbian forma, frutu e facia:

da chi tenet degh’annos sa vernacia

nara prite diventat pius bona.

Diventat tzeltu una robba pregiada

poite l’at su tempus imbetzada.

 

  1. Màsala (44”)

Non chelzo chi nde fetas un’iscena

si no de rier mi ’enit sa gana.

Làssala a mie sa tatza piena

ca da su tempus nudda tentu ana

ca sa vernacia in costa soliana

che la pianto inube bi at rena

ca a sa vernacia li cunfaghet cue:

nara, tempus, si mi l’as nadu tue.

 

  1. Sozu (45”)

Si a mie non giamas a s’apellu

eo ti ponzo, ómine, in pedinu.

Dae su tempus valore as continu,

otenes su pregiadu e-i su bellu:

pones su mùstiu in su carradellu

e-i su tempus lu faghet a binu.

Po lu bufare aisetas a mie,

non ti lu bufas sa matessi die.

 

  1. Màsala (45”)

Naro sa veridade cando canto,

cun sas busciacas in manu non resto

e chi so un’omìne non mi ’anto,

nudda domando e nudda t’impresto.

Ma so deo chi aro e chi pianto

e so deo chi allevo e ch’innesto.

Tue non bufas e ne t’imbriaghes

e cando no as manos ite faghes?

 

  1. Sozu (53”)

Ma ti nde devo apagare s’idea

da chi s’idea la tenes ribbella

ca ti guido in-d-un’annada intrea

comente compilare una pagella:

a da chi as piantadu una talea

cheret un’annu a esser barbatella

e-i sa ’inza ’etza in-d-una zona

est chi ti dat sa ua pius bona.

 

  1. Màsala (44”)

Veramente ja ses ómine mannu,

podes arrejonare reguladu.

Cando sas cosas bene as imparadu

tando non podes ruer in ingannu:

ca a l’innestare bi cheret un’annu

como risponde chie ti l’at nadu.

Permiti chi interroghe e la cumbine:

nàrami s’est su tempus o s’omìne.

 

  1. Sozu (52”)

Non ti che ponzo in buca su cabiju,

fis noe meses in sinu che piseddu

e b’istat duos meses su cateddu,

ùndighi meses de caddu s’anniju

e bator meses b’istat su polcheddu,

a noe meses naschet unu ’iju,

su puddighinu a vintiuna die:

devides isetare totu a mie.

 

  1. Màsala (44”)

Deo sas fortzas mias atziono

tra sos póddighes e-i sos sentidos.

Sos sémenes chi sun imbastaldidos,

o caru Sotgiu, los seletziono

e-i sos bonos chi fin distruidos

cussos de nou los perfetziono.

E totucantu su podere est meu

e non b’intrat ne tempus e ne Deu.

 

  1. Sozu (53”)

Non ti deves drommire che unu ghiru

cun su serracu faghinde segrestu

e ubbidi a mie taldu o prestu

si cheres aer frutos de ammiru.

Tue li podes fagher un’innestu

soltantu cando sa linfa est in giru:

si contra a tempus su tassu si fichit

invece ’e b’atichire no b’atichit.

 

  1. Màsala (45”)

Comente cheres inoghe l’aferra

bastu chi non comitas ingiustìtzias

ca fertilizo sa ch’est lanza terra

e cue non mi mancan sas delìtzias:

sos riparos bi ponzo cun sa serra

e benin totu sas frutas primìtzias.

Dae sa sìndria fin’a su melone

est totucantu fora ’e istajone.

 

  1. Sozu (58”)

Ma a mie non mi lesses in oblios

cun sas piantas betzas e pitzinnas

ca cumando sas fozas e-i sas linnas,

sas funtanas, sos mares cun sos rios:

da chi ti naro deo in sos istios

po ti bagnare ti pones sas pinnas

e invece in s’ijerru no ti bagnas,

andas a isciare a sas montagnas.

 

  1. Màsala (44”)

Sa cosa cheret, Sotgiu, arrejonada:

no b’istes a sas vìrgulas apitu

ca deo l’apo bene istudiada

chi poto superare caldu e fritu

e cando chelzo a s’altu infinitu

b’ando a mi fagher una passizada

o in terra o in su regnu de Netunu

e totu abbilidades mias sunu.

 

  1. Sozu (44”)

No andes como a ti fagher s’eroe,

deo ti naro: su tempus rispeta

e tìmela de s’unda sa mareta:

nd’as bidu malas deris cantu ’e oe.

E a da chi est su mare a foltza noe

in mesu non ti ch’intres in barcheta

poite s’unda faghet tropu pesu

e si t’arriscas che moris in mesu.

 

  1. Màsala (46”)

A mi los lassas istares sos mares?

Nd’’ogo da s’abba su sale a ispantu.

Gai rispalmiare poto tantu

e bi so deo e tue non cumpares:

pensadu apo a sos pannellos solares

e a unu eólicu impiantu.

Osselva cantu so inteligente

e puru tue non m’as dadu niente.

 

  1. Sozu (55”)

Isetende su sole in s’umbra restas

ca devet arrivare s’istajone.

Ma dae cataclismas e tempestas

est avénnida sa collisione:

si sun inabbissadas sas forestas,

su tempus las at fatas a calvone.

Sa miniera podet aer rénnida,

cosa chi cun su tempus est avénnida.

 

  1. Màsala (47”)

Non mi faeddes de avenimentos

pro chi sias famosu che poeta.

non m’apo a morrer, Sotgiu, analfabbeta

e sun sos mios interessamentos.

Istudiadu duos movimentos

apo de custu nostru pianeta:

ómines de s’iscéntzia chi sun mastros

cumprenden in sas undas e in sos astros.

 

  1. Sozu (53”)

Cun megus non ti ponzas in afannos

antzis bi deves ponner contivizu

ca si chelzo t’allìvio sos dannos

ma pone in pràtica ogni meu consizu.

Sa fémina a da poi ’e chimbant’annos

nara prite non podet tenner fizu:

che sa pudda a ciochire ponet s’ou

però passadu ch’est su tempus sou.

 

  1. Màsala (44”)

Unu poeta ch’a tie est simìle

mai cummitet deviat errore

ca totu naran chi ses su mazore,

da mazore no torres a umìle.

Ma sa fémina est sessu gentile

deo invece so dominadore

e non ti sias, Sotgiu, ismentigadu

chi in tema a mie est s’ómine tocadu.

 

  1. Sozu (52”)

Bae, su tema tou non ti leo

e non nde chelzo fagher una briga.

Ma s’’e su tempus no sighis s’istiga

ogni progetu distruo e afeo:

su chi s’agatat dae s’era antiga

est diventadu unu petzu ’e museo.

Ma mi nara: proite est diventadu?

Su tempus su valore bi l’at dadu.

 

  1. Màsala (44”)

Arrejonas cun veru galateo

como ch’abbeltu as cussu sipàriu.

No isbagliemus cussu itineràriu,

beni ca a manu tenta ti nde leo

e visitamos un’anticuàriu

e che passamos, Sotgiu, in su museo.

Ma non los at su tempus arrichidos

ca so deo chi los apo abbellidos.

 

  1. Sozu (53”)

Si in cue nde faghimos sos cummentos

non timo a m’aer mancu cuntestadu.

Ma sos acuirentes sun atentos

da ch’as duos aratzos presentadu:

unu est fatu dae su seschentos,

s’àteru fatu est ocannu passadu.

Dognunu che li ponet ojos susu,

nàrami: cale ’alit de piusu?

 

  1. Màsala (44”)

Ispero chi ti bastet custa sola

poi m’as a lassare sa matana.

Bi cheret ferros pro tunder sa lana

mancari paga siat cuss’iscola:

poi filada cun sa ruca l’ana

e a tesser si tessit cun s’ispola.

Sos aratzos sun sos mios ambos duos

e como nara: cales sun sos tuos?

 

  1. Sozu (50”)

Ma a mie su valore mi apartenit

e-i s’antigu ’alit de piusu.

Da chi tue aa sas bramas postu in usu

a faeddare incue mi cumbenit

prite s’as oe sas belveghes tusu

cheret ch’isetes a s’annu chi ’enit

ca prima de un’annu dat matana

a poder tunder de nou sa lana.

 

  1. Màsala (45”)

In tzeltos logos sa terra est asciuta,

cue bi discurrimos si ti frimas.

No b’at peruna risorsa in sas chimas,

tando bisonzat de falare a suta:

po nd’estraer sas matérias primas

deo mi l’apo sa trivella acuta.

Invece a tie ne oe e ne crasa

ja non t’iseto ca nudda mi dasa.

 

  1. Sozu (51”)

Ma a mie mi deves ponner mente

si no po te de logu no che nd’ada.

Oe sa terra est tota abbitada,

est su regnu ’e dogn’èssere vivente:

fit prima massa ’e fogu incandescente

e cun su tempus si est consolidada.

Ma est solu su tempus bistadu àbbile

sa massa ’e fogu est ch’at resu abbitàbbile.

 

  1. Màsala (43”)

S’otada tua est bella e profumada

si mai bidu s’epat una rosa.

Ma osselva, est sa zente numerosa,

Sotgiu, sa terra chi l’at abbitada:

si cherimos chi rendat calchi cosa

amméntati chi cheret coltivada

cussa terra chi apo suta ’e pêse:

deo bi so e tue non bi sese.

 

  1. Sozu (54”)

Arrogante non so ne malandrinu

ma cun megus non b’istes a murrunzu.

Cun su manale o s’istertzu in su punzu

lu deves iscassare su terrinu

ma aisetas a benner s’atunzu

po che li ponner su sémene in sinu

ca si sémenas in s’istadiale

pro messare in s’ijerru ti andat male.

 

  1. Màsala (43”)

Però sa manu mia est sa gallosa,

mi poto dare onores e bantos.

E si in me b’est sa fide religiosa

ja m’imbenujo e invoco sos santos.

Da ch’istringhen sa manu a un’isposa

fizu masciu augùran totu cantos:

non l’augùran, Sotgiu, pro regalu

ne tempus bonu e ne tempus malu.

 

  1. Sozu (52”)

De su chi as nadu non nde ses seguru,

mi paret un’idea difetosa.

Si unis su fiore cun sa rosa

ja deves osservare a mie puru:

est bellu augurare a un’isposa

felicidade in su tempus futuru.

Po godire sa glória ’e s’amore

cheret ch’apat su tempus in favore.

 

  1. Màsala (44”)

Non t’at a parrer ch’est bufonatura

chi antzi m’as a render cumplimentos.

Sun in sa mente mia sos talentos,

sos chi m’at regaladu sa natura

e si so unu mastru in s’iscritura

a da chi molzo lasso documentos.

Ma tue invece ja ’enis e passas,

mai peruna tracia no che lassas.

 

  1. Sozu (54”)

Sas tracias mias, Màriu, bi sunu

in sa zente, in sa terra, in sa pianta.

E ja ti lu so nende in paghe santa,

jamàlos sos pastores a radunu:

su late ch’ana multu in s’annu otanta

proite non an multu in s’otantunu,

sa matessi ama e sa matessi zente?

Solu ca fit s’annada diferente.

 

  1. Màsala (43”)

Cando in su palcu ti nde fichis reu

ja ses improvisende unu signore.

Però tue non ses collega meu,

ammenta chi so deo su pastore:

ap’isperadu tempus in favore

e-i su tempus m’est bénnidu feu

e non ti poto usare su rispetu

cando tue m’as fatu unu dispetu.

 

  1. Sozu (56”)

Si lassamos su tema in abbandonu

ca nd’amos nadu ’e frases unu paju

auguramos sempre tempus bonu

chi siat totu s’annu abrile e maju

e gai su pastore e su massaju

no an a fagher su trabagliu indonu.

Ca est su tempu malu unu fragellu

auguramos sempre bonu e bellu.

 

  1. Màsala (47”)

Si est ora su tema ’enit frimadu

de fronte a custa populatzione.

Ma so un’èssere, so una persone

e unu cristianu batizadu:

pius de cussu ja so animadu

e mi devo difender sa rejone.

Ma non manchet de tempus s’esisténtzia

ch’est issu chi nos dat isperiéntzia.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Màuru Mura

 

 

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2020-2021 LR 22/2018, art. 22”.

 

 

 

Foto: archivio Domus de Janas