Su bintiseti de gennargiu de su 1945 is sordaus russus de s’Armata Rossa intrant e libertant su campu de concentramentu de Aushwitz. Po s’arregodai de totu custu in su 2005 s’Assemblea generali de is Natzionis Unidas at decidiu chi su 27 de gennargiu de dogn’annu siat intregau a s’arregodu. Po nai sa beridadi su Parlamentu Italianu ddu iat giai decidiu cuatr’annus a innantis. Decisioni, a pareri nostu, giusta ca non si podit scaresciri totu cussu chi est sussediu in cussu tempus. Tocat sempiri a donai atentzioni a is arregodus che-i custu e a-i cussu chi est sussediu in su tempus passau e tocat a non si ndi scaresciri. Mascamenti is nazistas iant serrau e bociu in is campus is Ebreus: ses milionis narant is storicus, ma est facili meda chi funt meda de prus. A is ebreus, poi, tocat a aciungiri totu cussus atrus chi beniant bistus comenti nemigus de su Reich: comunistas, caghinus e caghineris, disabilis, zingarus e slavus.

Finas sa Sardigna est una de is regionis italianas chi ant pagau de prus: funt dogimila is sardus, massimamenti militaris, inserraus in totu is lager tedescus. A is militaris tocat poi aciungiri calencuna cosa che 290 ebreus sardus o oposidoris politigus: is nominis de Elisa Fargion, nascia in Casteddu in su 1881, acapiada in Ferrara in su 1944 e bocia in Auschwitz; Vitoria Mariani, nascia in Porto Torres in su 1904, acapiada in su 1944 e, in segus, liberada in Bergen Belsen; Zaira Coen-Righi, nascia in Mantova in su 1879, coiada cun d’unu ingegneri sardu, professora in s’Azuni de Tatari, bogada de scola a pustis is leis ratzialis de su regimi fascista, acapiada in Firenze e bocia in Auschwitz; funt famaus e de arregodai non feti in custa dì de s’arregodu ma sempiri.

Si funt spacendu is ominis e is feminas testimongius de cussus annus e tocat a nosu e a totu is ominis de bona volontadi a cicai de non fairi scaresciri

 

Màuru Mura

 

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2020-2021 LR 22/2018, art. 22”.

 

 

Foto: https://www.rainews.it/tgr/veneto/articoli/2020/01/ven-Giorno-Memoria-Olocausto-Veneto-Venezia-Comunita-Ebraica-dc1e24ce-966d-45f4-aafb-f8a43af32e13.html