Fiant àteros tempos cando Benvenuto Lobina li navat a cust’ísola nostra:

 

”Terra

 disisperada terra

 no prus cun i sa ‘oxi ‘e s’arregodu

 de is annus pru’ bellus

 oi mi zèrrias

 ma cun àtara ‘oxi

cun boxi trista siddada ‘e su prantu

cun boxi chi òi sceti –òmini– intendu”.

 

 

Torrandelas a lèggere oe custas allegas parent adecuadas a su tempus nostru, ca sa boghe de su disisperu sonat galu a forte e a bortas finas prus de prima. Innantis si pensavat chi su prantu de custa terra naschiat dae su distaccu dae sa moderninade, dae su èssere galu ”a s’antiga” in sos pensamentos e in sas fainas. Ma cando sa modernidade c’at jampau su mare non si ch’est ismentigada de che tragare, impare a sas isperàntzias, finas tottu sas diffucultades e sos problemas suos. Problemas chi sun crèschidos in sos annos e in sos cambiamentos gasi lestros de su tempus chi su prus de sas bortas non pompiat in facce a nisciunu e sighit a colare chene permíttere perunu miglioramentu. Cantas bortas l’at àere pensau Peppinu chi su tempus, mascamente a úrtimu, fiat colande chene lassare logu a mancu un’ispera. E cun issu tottu cussos ómines chi aian crétiu in cussu tempus novu.

 

A incomínciu est andau tottu bene. Peppinu viaggiavat cada die dae Fonne a Othana po andare a traballare: otto oras a sa die in tres differentes turnos chi non connoschiant né sapadu né dominiga. Aiat fattu unu cursu de sette meses e apustis in su 1974 est arribau su trabballu in s’istabilimentu Enichem de Othana aunca si produiat fibra acrilica e aunca trabbalavan in sos primos annos 500 pessones. Tottu gióvanos de degheotto-vint’annos e chi arribavan dae tottu sas províncias sardas. Ant trabballau annos e annos cun su pensamentu de tènnere unu postu seguru chi, mancari sos sacrifítzios, lis diat àere permítiu de campare a déghidu e de ch’arribare a sa pensione cun trancuillidade. Infeces como chi tenent belle tottus 53-54 annos depen gherrare po resèssere a si che tirare cussos dirittos chi su prus de sas bortas si ch’aian ismentigadu indrainto de sa fàbrica.

 

 

Sos problemas sun nàschidos in su 1999, s’annu chi s’Enichem ch’at véndiu s’atividade a sa Montefibre cedende impare a tottu s’atividade finzas sos operàios chi che fian minimados in sos annos a 270 e de sos cales oe nde sun abbarrados 147. Po sa Montefibre sun istétios semper números –nat Peppinu–, ca su dovere de s’operàiu fiat a traballare e no a pèrdere tempus chistionande de dirittos, de turnos e de unu trabballu semper prus grave. Si a s’incomínciu in sa fase de sa filadura, in ue Peppinu at trabballau, una màchina resessiat a prodúere 600 chilos de fibra a s’ora, a pustis s’ammodernamentu de sos machinàrios permittiat de nde fàghere 1200 chilos in d-un’ora. Custu isviluppu de tecnologia est istétiu singiale de unu cambiamentu malu, ca sos operàios chi bisonzavan po fàghere funtzionare sos machinàrios fiant semper prus pagos.

 

E su trabballu at incominciau a èssere semper de mancu ca dae su 1999 sos operàios trabballavan tres meses ei e tres nono credende a sas allegas de s’azienda chi chistionavat de ”crisi di mercato e eccesso di produzione”. Dae su 1999 a su 2003 est istétiu unu patimentu semper prus mannu, ca unu babbu de família non si lu podet permíttere a traballare tres o ses meses a s’anno e finas timende de pèrdere cussa possibilidade. Su 29 Arpile de su 2003 est una die chi Peppinu mi nat prus e prus bortas ca in cussa die est incominciada sa ”Via Crucis” –comente nat issu– de custa gente: est accabada sa produtzione e sos operàios ant tentu sa cassa integratzione. Mancari s’azienda aret sighiu a nàrrere ca si depiat isvettare finas a s’accabu de sa crisi de su marcau, duos meses apustis sos machinàrios sun istétios ismontaos, véndios e juttos a Cina, chi impare cun su Pakistan arrician su 60% de sa merce cruncuida.

 

E mancari sa tecnologia de Othana esseret prus bona de cussa de Porto Marghera s’azienda at crétiu chi esseret méngius de sighire a prodùere fibra in continente lassandeche custa terra, ca non b’aiat prus ite che pigare. Dae tando sos 147 operàios de Othana faghent una gherra chi est a su dóppiu prus trabballosa de unu turnu de otto oras indrainto de sa fàbrica: ant incominciau a andare a pedire azudu po unu dirittu chi depiat èssere dadu chene mancu lu dimandare. An toccheddau sos portales e sas portas de importu prus mannu, sun andaos po deghenove bortas a Palazzo Chigi, sun andaos a sa regione, a sa província, a prefettura, an bloccau tottu sas istradas prus mannas de sa Sardigna, s’istabilimentu de Othana e finas s’areoportu de Olbia. Nde an bidu de facces mannas de políticos e de gente de importu, e tottus cun su coidau de chèssere a nàrrere duas allegas de solidariedade a custos ómines disisperaos po su chi lis fiat capitande. Ma cal’est su valore de una solidariedade ammostrada ebbia in su palchittu de unu comítziu elettorale? Si l’an prena tottus sa buca de allegas bellas, chistionande de dirittos ismentigandesi de su dovere chi lis ispettavat a issos etottu. Sos rappresentantes regionales, de destra e de manca, an abboghinadu chi nisciunu si podiat permíttere de toccare mancu unu crau in sos capannones de Othana, ca sos machinarios sun istétios comporados finas cun dinare regionale. Peppinu e sos àteros operàios che sun torraos sa chida colada in sos capannones in ue ant trabballau po annos e an bidu ca ch’est abbarrau unu crau ebbia. Si ch’an pigau tottu: machinàrios, dinare e isperàntzias.

 

 

Ma sos operàios an sighiu a protestare in dónnia modu e in freàrgiu de ocanno sun arrennesios a intrare in parte a su ”decreto Maroni” fattu po azudare sas aziendas in crisi a manera chi sos operàios cun prus de chimbant’annos e a su mancu cun trint’annos de contributos aren tentu sa possibilidade de èssere acompangiados a sa pensione pigande po battor annos dinare dae s’istadu e po tres dae sas aziendas in ue trabbalavan. Su problema mannu como est ca sa Montefibre non bolet torrare mancu unu centesimu a sos operàios, ca nachi non tenet dinare po los pagare. B’at de ammentare però una cosa –mi nat Peppinu– ca cando s’Enichem at cédiu s’atividade a sa Montefibre custa po cada operàiu si c’at pigau 25,000 €. In custas dies su guvernu depet chistionare cun s’azienda po bídere comente si podet arribare a risolvere custu problema. Dae su 2003 a como sas protestas de sos operàios ant fattu arribare 100 milliones de euros a Othana; 45 de custos si che los at intascaos una sociedade chi trabballat in Othana etottu chene assumere mancu unu de sos operàios de sa Montefibre, ischende ca in mesu a custos 147 ómines de una chimbantena de annos nde mindat finas battor giovanos, de vintichimbe-trint’annos chi sun finas a foras de su ”decreto Maroni”.

 

 

An a andare ainnantis protestande e dimandande custos operàios chi nos ammostran cada die ite bolet nàrrere a èssere ómines de valura; an a sighire a abboghinare finas a cando an a tènnere nensi su tantu po pòdere sighire a campare cun dignidade. Issos aian chérfidu sighire a trabballare, ca custos tres annos de andalutorru sun istétios meda de prus de tres annos de trabballu. Si l’amentat Peppinu ca calincunu l’aiat mutia sa ”cattedrale nel deserto”, unu grustu de aziendas chi depiant dare 7.500 postos de trabballu in sa vadde de su Tirso. S’est ispesu dinare a muntones po ch’isperdere sos bandios in custu ungrone de Sardigna, ma sos chi sun bénnios no an ammostrau de chéssere a fàghere meda méngius de sos chi che bolian mandare.

 

 

”Terra, t’intendu,

 o flagellada terra.

 Ma ‘oxi no mi ‘essi po t’arrespundi”, diat torrare a nàrrere Benvenuto Lobina.