Villaverde 1990Imprentadu s’esórdiu in su nùmeru passadu de Làcanas,  prosighimus cun su primu tema de sa gara de Seui pro Santu Pitanu su 4 de Austu de su 1996, pro festare su fràigu de sa cheja noa in su sartu. In su palcu tiu Juanne Seu e Marieddu Màsala, duos de sos mezus cantadores de s’istória de sas garas, beniaminos de su pùbblicu de Seui. S’arrejonu subra custu tema durat pro 56 otavas, totu bene sestadas e medidas, comente an semper costumadu custos duos cantadores mannos. In su 1996 tiu Juanne Seu teniat 81 annos e Marieddu Màsala vinti de mancu.

 

 

 

1. Màsala

. . . . . . . . . . . . . . .

pasadu puru pro calchi minutu,

ma tenz’’e presentare s’interessu,

s’argumentu ch’in manos mi nd’est rutu,

isperantzosu chi apat sucessu

e chi triunfet e chi diat frutu.

Ja chi sa manu ap’in parte e in sorte

indispensàbbile, utile, prus che forte.

 

 

2. Seu (1’01”)

Amus finidu sa prima faina

cun-d-un’ischertzu o una bagatella.

Como nos an passadu una foglina

e nos l’amos divisa in cumonella.

A mie tocat una lampadina

ma est sa lampadina pius bella:

est s’oju chi mi servit de guida

ma in totu sas oras de sa vida.

 

 

3. Màsala (55”)

Cust’est su primu tema de sa gara

pro custa ricurréntzia festosa.

As una lampadina luminosa,

s’est luminosa sa lughe dat giara

però cantu sa vista, Seu, est cara

sa manu ateretantu est operosa

como chi sun sas tuas sas ojadas

e-i sas mias sun sas manizadas.

 

 

4. Seu (1’01”)

Sa manu fatu at calchi concuista

pruite tratat dogni ferramenta.

Est sa chi lassat sa banca cuntenta

prite dat a dognunu sa provista,

per’a unu ch’est brivu ‘e sa vista

lu jughet aterunu a manu tenta

e ne bratzat sa manu e ne s’ispassat

prite no bidet mancu inue passat.

 

 

5. Màsala (53”)

Isperamos ch’andende, Seu, rutu

no t’’ida da inoghe a pagu tretu

proite deves jugher s’oju allutu

chi no bi apat mancu unu difetu.

Per’a boltas lu serras ca est brutu

e-i sa manu ti lu torrat netu

e lìmpidu comente s’aurora

cando nde ‘ogas sa brutura fora.

 

 

6. Seu (1’02”)

O Mario, permiti chi ti conte

ma che cherzo a Colombo ponner susu.

Issu fit chena ‘idere orizonte,

s’ecuipaggiu sou fit delusu,

e da chi s’oju che at miradu susu

at nadu a boghe manna: bido monte.

Però est s’oju chi at fatu s’omaggiu

ch’at calmadu su sou ecuipaggiu.

 

 

7. Màsala (54”)

Lassa su mare calmu e in tempesta,

de cussu regnu non so in disizu.

Ma ammentadinde: sa manca e sa dresta

òperas raras nde ‘ogan a pizu:

a boltas s’oju t’est dende fastizu

però, Juanne, in fastizu non resta.

Fagh’una cosa, pianu-pianu,

carìgnalu e l’iscrafe cun sa manu.

 

 

8. Seu (1’02”)

L’isco sa manu segat pedra e roca

ca est in sos trabaglios de continu

però s’oju no est cosa picoca

si cunsidèras, Mario, tantinu.

Da chi faghes s’amore a sa picioca

tue li faghes un’ochïolinu.

Est s’oju chi la mirat e disizat

e-i sa zente mancu si nd’abbizat.

 

 

9. Màsala (55”)

Cue ‘e sa vista, Seu, t’impadronas:

su chi piaghet cun s’oju distinghes

ma ses cuntentu a da chi l’istringhes:

non ti naro l’iscude o la sona.

Cando l’assazas una cosa ‘ona

finamenta sos didos ti nde linghes

chi cun sa limba los as aferrados

e lu podes fagher a ojos serrados.

 

 

10. Seu (1’01”)

Est s’oju su chi chilcat sos tranellos

in sos logos vicinos o lontanos.

In prima ‘e la tocare cun sas manos

sos ojos mira si sun pinnadellos:

tue miras a issa a ojos sanos

e la miras si jughet ojos bellos.

Si cuntenta sa vista non ti faghet

mancu la tocas ca non ti piaghet.

 

 

11. Màsala (49”)

So cuntentu a sa manca chi mi sies,

deo a sa dresta tua mi colloco.

Celtu pro la otènnere non la ‘oco

si li das un’ojada e la sorries

ma tue ses cuntentu ca la ‘ies

e deo so cuntentu ca la toco.

Da chi li ch’apo postu manos susu

est cussu chi piaghet de piusu.

 

 

12. Seu

………………………………..

però sa manu est barbara e tirana.

Deo ti naro: si non ti piaghet

finas sa manu che restat lontana,

e penso, Marieddu, chi t’istraghet

a da chi bruta miras un’ajana.

Si no est aclarada a s’oju tou

li naras “baediche” a contu sou.

 

 

13. Màsala (52”)

Cun s’oju ch’as in tema incue resta,

cuntempla totu cun atentzione.

Però sa zente at devotzione,

pro unu santu organizat sa festa

poi sa santa beneditzione

invocat da sa sua manu dresta.

Nàrami cale ‘e sos santos in lista

t’at mai beneitu cun sa vista.

 

 

14. Seu (59”)

Deo tzitare nde chelzo un’ebbia

ma chelzo chi m’iscultes in cust’ora:

l’at morta sa pagana tirannia

send’e sa religione traitora.

Fàghem’ischire pruite a Lughia

l’an giamada ‘e sa vista protetora

e oe in dogni logu est invocada,

però l’an pro sa vista onorada.

 

 

15. Màsala (51”)

Lughia fit una bella pitzinna

comente una rosa in primavera

chi sa ninnia sa mama sintzera

l’at cantad’a minore, ninna-ninna.

L’an fatu calchi istàtua ‘e linna,

de marmu, ammentadinde, e puru ‘e chera.

prite a santa Lughia sende in vida

nàrami cando cun ojos l’as bida.

 

 

16. Seu (59”)

Santa Lughia est una ‘e sa ancellas

e nde cunservan totu sos momentos.

Però nara ‘e sas iscobeltas bellas

chi sun fatende sos mezus talentos:

ammentadinde chi cun istrumentos

cheren mirare fina sas istellas.

Tue betas sa manu in dogni logu

però servis ebbia ‘e disaogu.

 

 

17. Màsala (49”)

No che so pro ti dare su contràriu

e ne pro fagher peruna protesta.

Però ‘e fronte a sa santa resta

cand’est de l’invocare necessàriu:

t’istringhes in farrancas su rosàriu

e giunghes ambas manos, manca e dresta.

Faghe cando sos ojos ch’apat fora

tue sa santa no l’as bida ancora.

 

 

18. Seu (56”)

Non ti tratas sa manu in dogni tretu

in sos trabaglios finas colossales,

però usa a sos ojos su rispetu:

ammentadinde chi sunu fanales.

E cando in sas pupias bi at difetu

ti pones unu paju de ochiales.

Ma cando sun sos ojos fora d’usu

s’àteru restu no balet piusu.

 

 

19. Màsala (50”)

Ti disisperas chi no ti recreas,

tando abbascia sa cara e t’addolora

proite as a passare oras feas

ma sa manu est sempre operadora

ca subra ‘e sa terra a punta fora

amméntadi chi ch’at òperas reas.

Peri sas vias e in sa piatas

non sun sos ojos sos chi las an fatas.

 

 

20. Seu (1’00”)

Deo li do a s’oju su merìtu

pruite mi acumpagnat fitianu

e pagu ’e neghe deo in-d-ogni situ,

siat inoghe che in Campidanu.

Si lean su giornale ogni manzanu

e leggen totu su chi b’est iscritu.

Ma si jughes in ojos una nue

no m’as a narrer ite legges tue.

 

 

21. Màsala (50”)

Cantu ti ‘enit a sos pensamentos

tot’improvisas serenu-serenu.

Ma sonare si podet istrumentos

e isfoglias su giornale lenu-lenu.

S’in sa ‘uca si b’intrat alimentos

est ca cheret s’istógomo pienu.

E sun sas manos chi t’aporrin totu,

su chi mandigas crû e su ch’ast cotu.

 

 

22. Seu (59”)

Si no ti leas, Mario, arrennegos

sa veridade ti naro bianca.

Cussu lu podes narrer a sos legos

no lu nelzas a mie a facia franca:

sos alimentos chi pones in banca

creo fatos non sun dae sos tzegos.

Prite si pones sas manos in motu

ja sun sos ojos chi ti mustran totu.

 

 

23. Màsala (50”)

Ma chi sa manu tenet campos vastos

l’ischin sos coltos e l’ischin sos legos

ca bi nd’at chi sos ojos an guastos,

sunu in s’iscuru in totu ca sun tzegos

ma ocupados sunu in impiegos

e impitan su tatu cun sos tastos

sena ‘ìere e sena abbaidare

e si procuran su tantu ‘e campare.

 

 

24. Seu (59”)

Da chi ses tzegu in impicios ti pones,

ma nàrrere una cosa ti cheria.

No est sutzessu in sa Saldigna mia

ma est sutzessu in àteras regiones:

una pro comporare una pupia

at ispesu dughentos milliones.

At ispesu sos suos benes raros

prite sos ojos sunu tropu caros.

 

 

25. Màsala (50”)

Tue apitu a sos ojos b’istas,

no at a esser niente in debbadas.

Per’in su cursu ‘e totu sas annadas,

ammenta, in domo bi cheret provistas:

las produen sas terras coltivadas

e s’interessan sas manos abbistas.

Non sas pupias tuas luminosas:

cussas sun proas de manos gallosas.

 

 

26. Seu (56”)

L’isco chi pones sas manos in motu

e dadu as a dognunu sa provista.

Ma in custu momentu calmu t’ista

ca non chelzo chi fatas abbolotu:

mi’ chi si cheres fagher s’autista

ti controllan sos ojos primu ‘e totu.

E si sa vista tenes iscadente

no ti dana nemmancu sa patente.

 

 

27. Màsala (46”)

Goi o gai mi la ses girende,

interessantes sun sos ojos sanos.

Si sunu interessantes non sun vanos,

los as abbeltos bene abbaidende.

Deo so tota vida guidende

in sas istradas a volante in manos

chi mi dispedo dae sos poetas

a da chi lasso sas manos chietas.

 

 

28. Seu (55”)

Ses autista de professione

però a su chi faghes tene cura

ja chi tratas sas manos a mesura

e das a dogni cosa atentzione.

Ma si ses guidende sa vitura

deves istare atentu in s’istradone.

prite si pones s’oju in abbolotu

ti podes iscollare tue etotu.

 

 

29. Màsala (49”)

Però fin’a-i como non so rutu

e non mi so iscutu a sas piantas.

Ma unu colpu de verga at iscutu

Mosè, est una de sas proas santas:

gai totu sas undas si sun frantas

e passat in su mare a pê asciutu.

E iscomito miràculos gai

chi cun sos ojos no nd’as fatu mai.

 

 

30. Seu (58”)

Tue in su mare tou sighi e toca

ch’a mie no m’impoltat pro niente

ca fato grascias che-i sa fioca

a da chi s’oju lu jito lughente:

deo cun-d-un’ojada solamente

mi apo innamoradu una picioca.

E-d- est s’amiga mia sempre cudda

e de sa manu no m’impoltat nudda.

 

 

31. Màsala (49”)

Ma cuddu est miràculu sovranu

ca b’est s’aggiudu de su paradisu.

Est totu capitadu a s’improvisu

e sunu sos prodigios in sa manu

torrende da terrinu egitzianu

cand’in duos su mare l’at divisu.

Ca ch’at in coro sa terra promissa,

colpat sa verga e che torrat a issa.

 

 

32. Seu (1’01”)

Nara prit’est chi Pedru cunvertidu,

su chi fit unu grande piscadore:

a da chi a Gesu Cristu issu l’at bidu

ja s’est fatu s’apóstulu mazore

e s’oju at su meràculu cumpridu

ch’at fatu grascias de ogni colore

pruite tantos coros at atratu

ma sun grascias sa manu chi no at fatu.

 

 

33. Màsala (49”)

Cussas mi paren notìtzias betzas,

Pedru fit unu de sos piscadores:

a fadigare sas manos avetzas

pischende pisches mannos e minores

cando cun remos e cando cun retzas:

b’aiat barcas, no b’aiat vapores.

E a da poi cun sas manos ch’impreat

lassat sa retzas e sa rughe leat.

 

 

34. Seu (57”)

Deo bi torro da chi naras gai

pro ti mustrare su sou  valore.

Cristos fit pro s’ojada unu babbai

ch’est giamadu su Cristos redentore.

Amméntadi chi Pedru piscadore

a Cristos no l’aiat bidu mai.

Apóstulu diventat non piusu

a pena at bidu s’ojada ‘e Gesusu.

 

 

35. Màsala (49”)

Seu, pro cussu cun megus no brigas,

ti lu juro comente unu frade.

Però in cussas épocas antigas

sos piscadores fin in povertade

in mesu su suore e sas fadigas

intro su mare ‘e su Tiberiàde:

cun manos trabagliende a bonu coro

pro nd’’atire su pische a dom’insoro.

 

 

36. Seu (58”)

A bi crês chi mi paret fina istranu

mancari sa proposta no ignoro.

In tempus nostru che tempus lontanu

cuddos chi tanta pisca an tentu in coro

amméntadi chi cun sa barca issoro

chi ‘‘essin chito-chito su manzanu.

Ma nara tue it’est chi an a detzìdere

a da chi ch’’essin chito e sentza ‘ìdere.

 

 

37. Màsala (48”)

Est bellu puru a bider una via

e-i su sole de isplendore atzesu.

Ma cando b’at ostàculos in mesu

cussos si deven superare ebbia:

che cando si sullevat unu pesu

bi cheret de sas manos s’energia.

Pro gai in altu jugher che lu chelzas

no est nudda chi ojos no nd’abbelzas.

 

 

38. Seu (58”)

Ma eo torro a su passadu insara

e repito chi s’oju est prima marca

ca finamenta in sa tempesta carca

ja ìstana chilchende lughe jara.

Sos piscadores a s’insoro barca

aggiunghen finamenta una lampara.

E duncas s’oju est tando chi si ‘antat

prite sa vista est chi su pische incantat.

 

 

39. Màsala (55”)

Tando torramos a tempus de prima,

ma pro Sisìfu est una cundanna.

Ammentadinde ch’una roca manna

troulat, no arrivat mai frima:

pigare che la devet a sa chima,

nde torrat poi de domo a sa janna.

Incue s’oju sou no est propìtziu

ch’est totu manuale sacrifìtziu.

 

 

40. Seu (59”)

Mi’ chi sa luminosa lampadina

la deves calculare una grandesa

ca ti dat issa sa lughe ladina

afrontare pro poder ogni impresa:

si tue b’andas a Roma latina

b’andas pro ti mirare ogni bellesa.

Però si s’oju non giughes lughente

andas a Roma e no bides niente.

 

 

41. Màsala (48”)

Ma nara ‘e chie sunu sos tesoros

de sas eras passadas e novellas

cun totucantas sas òperas bellas

e sas òperas, Seu, sun mezoros:

una mirìade de capolavoros

chi lompen dae terra a sas istellas.

Dognunu l’at sa manu fatu esatu

e tue nara cun s’oju ite as fatu.

 

 

42. Seu (57”)

No mi nd’ofendo cando mi maltratas

ma ti rispondo sàbiu e giocundu.

Non ti nego su méritu profundu

ne-i sas manos si ‘ene las tratas

ma, pensa, sas bellesas de su mundu

non sun sos tzegos chi las ana fatas.

Sas manos tribagliadu an note e die

ma li lughian sos ojos che a mie.

 

 

43. Màsala (47”)

No nde perdas de tempus e faeddos,

ca pro te no at esser un’afare

cando sun totu mios sos aneddos

ch’in sos didos si deven infilare,

e poninde sas pedras subra pare

ana fatu altares e casteddos.

Ammenta chi dogn’òpera est sa mia

e tue l’as pro la ‘ider ebbia.

 

 

44. Seu (58”)

In primu chi fatemus sos cuncruos

ti canto unu cuncetu si l’ammiras.

A da chi mancan sos ojos suspiras

prite sufris sos males pius cruos.

Est unu fizu ‘e Remundu Piras,

ch’at peldìdu sos ojos ambos duos.

Dae sa vista at példidu sa dote,

com’istat pianghende die e note.

 

 

45. Màsala (50”)

Non bidet aurora e ne tramontu

si comente sa vista l’at peldida.

Ma cun sas manos devet esser prontu

in totu sos momentos de sa vida

ca sa carena cheret tenta contu

pruite cheret pulida e bestida.

Dae cando sa vida amos connotu

sun sas manos chi arrivan a totu.

 

 

46. Seu (57”)

Deo l’apo tzitadu pro dovere

chi cando sunu sos ojos in panna

est cussu tale in dispiaghere

prite at connotu sa peus cundanna:

finamenta a bessire da-e sa janna

lu leat a bratzeta sa muzere.

E antzis narat issu prima e poi

ch’est menzus mortu pro no esser goi.

 

 

47. Màsala (47”)

Ma si apo sas manos no mi avilas,

cun paragones gai no mi ch’’esses.

Poi sas farramentas las afilas,

non creo chi cun s’oju bi resesses:

innanti tundes e da poi filas

e da poi chi filas tando tesses.

A boltas fina sena s’oju sanu

si faghet cun sa pràtiga ‘e sa manu.

 

 

48. Seu (58”)

Iscùltami ‘e nou aizu-aizu

ca ti repito un’àtera cantone.

Tue ja ’essis in protzissione

e usas de sas manos su manizu

ma si guastu as dogni lampione

nara ‘essire a podes a passizu?

O aterunu chi at sa vista neta

ti leat, poverinu, a sa bratzeta?

 

 

49. Màsala (48”)

Si sighis gai cun megus la gherras,

ja ti n’apago deo su disizu.

Unu santu ch’est bellu che unu lizu

e intro ‘e sa cheja che l’inserras:

però solu no bessit a passìzu

cando tue in manos non l’aferas.

O lu deven sas manos passizare

o est custrintu a bistare in s’altare.

 

 

50. Seu (58”)

A repiter sa própia cantone

ti faghet, Marieddu, divertire:

su santu ja lu lean a cumone

e sunu cosas chi poto ammitìre

però, Mario, fàghemi a ischire

chie lu jughet in protzissione.

O forsis lu passizan dogni die

cuddos chi sunu tzegos che a tie?

 

 

51. Màsala (48”)

Non mi ponzas in palcu in muta mala

si no poi, Juanne, m’arrennego.

Sempre sas manos sun sas ch’impiego:

su santu in giru lu ‘ogo a dogn’ala

comente unu truncu chi nde sego

poi lu leo e mi l’’àrrio a pala.

E che lu juto a domo e fato fogu

ca iscaldire si devet su logu.

 

 

52. Seu (59”)

Deo mancari so mes’antzianu

sempre disizo ‘e s’oju sa lumera

ca mi guidat pianu-pianu

siat manzanu o chi siat a sera

e sentza fagher peruna chimera

pigo in s’iscala a pianu a pianu.

E-d-est chi cun sas manos non fadigo

però cun s’oju est chi bido e chi sigo.

 

 

53. Màsala (48”)

Mi paret custa tua una lamenta

ca ti ses isfoghende in modu vàriu.

Permiti chi ti leo a manu tenta:

abberimos, Juanne, unu sipàriu

e visitamos un’anticuàriu,

cuntemplare lu deves a s’atenta.

E una mostra cun-d-unu museo:

ti fat’’ider su ch’apo fatu deo.

 

 

54. Seu (56”)

Sa tua est un’iscena curiosa

però ‘e la finire faghe votu.

Non la dispretzo sa manu gallosa

pruite ogni tribagliu at postu in motu

ma como mi l’as nadu tue etotu

chi cun s’oju cuntrollas dogni cosa.

A crês chi a t’intender mi piaghes

ma deves narrer comente lu faghes.

 

 

55. Màsala (52”)

S’órdine si rispetat assolutu:

fino si sos chi iscultan si cuntentan.

Per’an a esser totus chi si ammentan

chi duas pedras a pare an iscutu

e-i sas manos su fogu alimentan

prite su primu fogu si est allutu:

ch’est unu ‘e sos menzus elementos

ma sun totu ‘e sas manos sos apentos.

 

 

56. Seu (1’00”)

S’amos finidu li ‘ogo ‘e manu

ca canto custa sola e m’isto mudu.

Amigos caros, che so antzianu

però tenzo in sos ojos su saludu:

a pena mi nde peso su manzanu

mi leggio su giornale a oju nudu

ca male in ojos no apo connotu

e che a mie gai sian totu.