Po su prexiu de mannus e piticus su tempus po andai a mari est arribbau. Is ispiagias funt prenas de genti, de innoi e de foras. Ma tocat a fai un’osservatzioni de importu. Giai de una pariga di annus, in medas logus de mari, faint pagai po parchegiai sa màchina. Bastat a pentzai a Is Arutas (Crabas), Cala Domestica (Bugerru), Porto Pino (Sant’Anna Arresi), giustu po ndi nai tres. Is prétzius non funt baratus: po lassai sa màchina totu sa dì s’andat de is 4 eurus de Cala Domestica, a is 5 de Porto Pino fintzas a is 6,60 eurus de Is Arutas. In cust’ùrtima ispiagia, chi unu non pagat, mancai sa màchina siat in-d-un’istrada sena asfaltu, is parchegiadoris ponint un’avisu innui iscrint: “Chi non s’at a regularizai sa pagamenta, eus a mandai totu a sa politzia municipali”. Un’avisu de multa, duncas. Mancai, a intendi meda genti, a s’acabbu multas no nd’erribbant. E intzas? Chi unu ‘ingurtit su gamu’ pagat, chi nou nudda. Un’ispétzia de trassa.

 

Ma su fatu no est custu, o feti custu. Su fatu est ca unu sardu chi bolit andai a pigai su soli in domu sua etotu depit pagai. Ma cali est su motivu? S’arrexoni sigura non si scit, fortzis at a essi po bogai traballu (bellu trabballu a ponni duas perdas in terra po sinnai is parchegius e a donai billeteddus comenti in su cìnema, ma innoi su cìnema est su mari). Is contus non torrant.

 

Sa chistioni est fadendi perdi sa passiéntzia a sa genti, chi narat: “Depint fait pagai dónnia cosa, fintzas s’àiri chi arrespiraus?” A su mancu si paghessit po otenni in càmbia unu servìtziu… Invecias nudda. Dónnia dî sa própiu istória: s’arena bruta, s’ispiagia chena bànnius e mancu in su sonnu nc’est su salvamentu, chi iat a depi essi obbrigatóriu in cuddus logus anca su mari est prus prigulosu. Intzàs, arrexonendu in custu modu, bistu chi su servìtziu donau est feti su parchégiu, s’iat a depi fai pagai puru candu si andat a cassa o a circai cardulinu in monti.

 

Poita po lassai sa màchina in oru de mari tocat a pagai e po dda lassai in logu de monti nou? Su mari est prus bellu? Custu po cancunu est su cuncetu de turismu, ma intzàs chi fetzant pagai a chini su turista ddu fait e no a is chi funt de innoi e abetant su domìnigu po andai a mari! A unu sardu chi andat a fai una vacàntzia a Roma, ddu faint pagai sa tassa di soggiorno. Incui faint pagai a su turista. Innoi invecias, a s’acabbu, is chi ci perdeus seus nosu etotu.

 

Sa chistioni est una sceti: chi si bolit fai de sa Sardìnia unu logu de turismu e guadangiai de custu, andat beni. Ma chi is cosas funt fatas a mitadi nou. Is sardus pagant sa tassa candu bessint foras cumenti turistas? E intzàs is chi de foras benint a innoi poita no dda pagant a su própiu? Non seus totus ugualis? O totus o nisciunus, duncas. Est beru, s’ìsula est bella, tenit su mari prus nodiu e su turismu, a su mancu in s’istadi, podit essi unu modu po melliorai s’economia nosta. E intzàs poita no arrexonai in custa manera, invecias de fai is cosas a s’imbessi e fai bessiri su dinai sempri de is buciacas de is sardus?