di Lucia Cossu

 

Sas bibliotecas de s’Ali, de Bunnànnaru, Cossoine, Boroneddu, Tertenia e s’Ufitziu pro informare sos giòvanos de Dèsulu, ant aparitzadu pro su 28 de Abrile un’arrejonada subra sa limba sarda, in sa pàgina de facebook de sa Biblioteca de Bunnànaru. “Limba sarda venidore e isetos” est su nòmene, chi ant seberadu pro custa faina: cando faeddamos de limba e de cultura, tzertu, devimos tènnere in contu sas raighinas nostras, ma mirende sempre a su venidore. Sa Die de sa Sardigna, ma non solu, est unu momentu bonu pro nos frimmare e pro chircare de cumprèndere sa sotziedade nostra, chentza impitare folkorismos.

Fintzas a ocannu, cando cherimis intèndere carchi cunferèntzia o pro sas presentadas de sos lìbberos, devimis atopare a su logu de sa manifestada. E fit bellu meda agatare, inie, zente connota: a saludare amigos betzos e a connòschere zente noa. Ma custa pandemia nos at mustradu chi nos podimos bìere e podimos faeddare, fintzas, bistende in logos divèscios, donziunu in domo sua. S’internet serbit fintzas pro custu: totu podent sighire, mancari che sient in s’àtera ala de su mare! E tando non devimos èssere luddistas, né cun sas tennologia, chi podimos impitare e nos mezorat sa vida e nemancu cun sa limba nostra. Est pretzisu de leare su bonu chi b’est in donzi cosa.

Tres fint sas relatas: Pepe Corongiu, ativista de sa limba sarda, at faeddadu de sa limba in sas istitutziones, Mauro Mura, diretore de Làcanas, nos at contadu de su sardu in su giornalismu e deo, chi so insegnende istòria e filosofia in sos liceos, apo chistionadu de sa limba in sas iscolas.

“Apo a èssere cuntentu cando sas istrutziones de sa lavatrice ant a èssere iscritas in sardu”. Gai Pepe Corongiu isterrinde su tema sou. Su disizu est cussu chi sa limba siet impitada in cale si siat logu e manera: una limba chi faeddet sos tempos nostros. In s’ùrtimu lìbberu sou “A dies de oe” agatamos meledos fungudos de sa limba sarda in e pro sa cuntemporaneidade.

“Pro su nùmeru ‘e chentu de Làcanas, chi at a bessire in su 2022, cherzo solu fèminas, chi iscrian in sardu de totu sas cosas de sa vida”, nos at nadu Mauro Mura, chi dae bint’annos sighit e ghiat sa rivista de Làcanas, sa domo pro totu sos òmines e sas fèminas de bona volontade.

“In sas iscolas devimos imparare in sardu e imparare su sardu”. Pro a mie sunt custas sas duas maneras de impitare sa limba. Imparare in sardu cheret nàrrere chi si podet faeddare de Kant, de sa rivolutzione frantzesa – e fintzas de matematica – in sa limba nostra. Imparare su sardu: in sas iscolas, bi cherent mastros chi imparent a faeddare, a chie non b’est bonu, e, mascamente, a iscrìere a mannos e a minores.

S’ispera manna est sempre sa matessi: chi su sardu siet impitadu comente limba ufiztiale, No l’at nadu fintzamentas s’Istadu italianu chi su sardu est una limba, cun sa leze 482 de su 1999. Est una limba, ma non la impitamos comente una limba. Sa sotziedade sarda, ghiada dae Simon Mossa, at cumintzau, dae sos annos setanta, a pedire sa leze de su bilinguismu a su Cunsizu regionale. Dae tando, amos fatu tretu meda – s’ùrtima leze aprovada est nùmeru 22 de su 2018 -, ma su sardu in sas istitutziones, in sos mass mèdia e, a dolu manu, in sas iscolas non b’est, galu, bintradu. Si cherides connòschere s’istòria de sa leze e totu su caminu matanosu legide su lìbberu chi at iscritu Piersandro Pillonca: “La lingua sarda nelle istituzioni. Quarant’anni di dibattito in Consiglio regionale” Edizioni Fondazione Sardinia.

“Sì, ma cale sardu?”, custa est sa pregunta chi, nos at imparadu s’istoria de sa leze de su bilinguismu, ant sempre postu cussos chi cherent partzire sa zente, chi cherent chi su sardu siet dialetu e non una limba. Nos semus cumpresos fintzas a deris, cando òmines e fèminas -faeddende in sardu- si moviant pro bèndere e comporare, pro pàsculos e tribàglios, cojos e cale si siet cosa, si moviant dae monte a mare, dae badde a tzitade, e nos cumprendimos, fintzas oe. Tzertu, pro iscrìere, comente in totu sas limbas, est pretzisu de impitare totu sas matessi normas ortograficas.

Si tenides piaghere de ischire totu su chi est bistadu nadu, innoghe podides agatare s’arrejonada: https://www.facebook.com/101554375053765/videos/447028876595206/

Torramos gràtzias a chie at aparitzadu custa bella manifestada, sighida dae zente meda, e mascamente, ad Antonio Caria, giornalista e bibliotecàriu, chi est sempre atentu a sa cultura sarda in donzi sua manizadura.