Su verbu sardu RÙERE – it. cadere – est fizu de su latinu (ruo, rui, rutum, rùere). Ma in sa limba de Roma antiga custa peràula teniat unu significu azigu divesciu dae su chi tenet in sardu. Non beniat impitada pro faeddare de sos chi ruen ma de sos chi curren o andan impressidos. Chie at istudiadu su latinu s’at a ammentare de unu modu de nàrrere fitianu de sos Romanos: hora ruit, su tempus colat lestru. E chi su tempus no isetet l’ischin sos ómines de totu sas edades de s’istória, lu naraian sos Gregos innanti de sos Romanos.

 

Un’istóricu latinu famadu, Publio Cornelio Tacito (vìvidu dae s’annu 55 a s’annu 118 a pustis de Cristos, autore de óberas immortales) impitat custu verbu in s’espressione “ruere in exitium” pro nàrrere de chie curret a abbojare sa ruina sua. Nois lu naramus ebbia in su sensu chi amus pretzisadu. Dae custu verbu naschen in sardu duos nùmenes jamados deverbales: ruta (it. caduta) e rutorza (in su matessi sensu, riferidu a una ruta chi interessat pius de una pessone).

 

In s’impreu de sa zente de oe est biu galu custu modu de nàrrere: “Chie andat a caddu est sutapostu a nde rùere” (chi monta a cavallo è soggetto a cadere), una narantina chi si podet impitare finamentra in suspu, antis pius in custu limbazu chi no in frases chi tanghen a sa realidade. Ma b’at maneras diferentes de rùere. In sa limba sarda custu verbu si podet finas impreare in su sensu de dèghere. Pro assempru, si naramus: “Abbàida comente li ruet bene, sa camijola, a sa pitzinna”, cherimus nàrrere ebbia chi li deghet, ma chene bisonzu de b’àere ruta peruna.

 

Cando si faeddat de una pessone jómpida a esser betza pedrale si podet nàrrere: “Est derruta”, chi dat s’idea de una decadèntzia de sa carena, chene indicu perunu a sa virtude de sa mente chi podet agguantare frima mancari su corpus siat malàidu. In sa limba de sos poetes chi cantan in sos palcos su verbu “rùere” est impitadu meda in agabbu de versu, rimadu cun “condùere”/ “fùere”/ mùere/ “piùere”/ “prodùere/ “redùere” e “sùere”.