1. Sozu (1’22”)

Finidu est de s’esórdiu su jogu

cun paga ciarra e cun pagu bacanu

nende chi a totu in su mundu che at logu

da su ch’est betzu a su pius giovànu.

Como m’an unu tema postu in manu,

a mie in parte est tocadu su fogu:

l’ap’a mirare in terra e in s’aera

inue b’at calura e b’at lumera.

 

2. Sale (1’13”)

Da chi finida est sa parte primària

comente sempre a usantza amos tentu

fat’amos sosta po unu mamentu

ca s’ora ’e su riposu est necessària.

Est arrivadu su primu argumentu,

a mie in tema m’est tocada s’ària:

cantu est pretziosa lu cumprendo

e fin’a cantu poto la difendo.

 

3. Màsala (49”)

Essend’in festa e in divertimentu

s’ùltima note ’e su mese ’e austu

s’esórdiu finidu a tempus giustu

amos pasadu pro calchi momentu.

Ma annuntziamos su primu argumentu

da unu palcu bellu che-i custu:

ària e fogu a sos collegas lasso,

mi canto s’abba e sìdiu non passo.

 

4. Sozu (1’12”)

Umpare nos faghimos una gita

isfrutende su nostru bonu sensu.

Ite nos dat su fogu pro cumpensu

cun sa sua lumera beneita?

Dae una invisìbbile ischinnita

fin’a su sole potente e immensu:

ti dat lumera, gioja e recreu,

totu apartenen a su tema meu.

 

5. Sale (1’15”)

Si a sa realtade das ammiru,

cosa da sa natura istabbilida,

sa persona umana cuncipida

po noe meses in sinu in retiru.

Ma cando at fatu su primu respiru

signifìcat ch’est bénnidu a sa vida

prite sa vida da s’ària as tentu

respiréndela in su primu mamentu.

 

6. Màsala (48”)

Si b’est su fogu no bi mancat fumu

ma deo, Peppe Sotgiu, non foghizo.

Ch’est profìcua s’abba mi nde abbizo

si su regnu ’e Flora dat profumu:

in òperas de arte l’utilizo

e pro bufare nde fato consumu

ca s’abba no est solu un’elementu,

podet contare puru un’alimentu.

 

7. Sozu (1’04”)

A Sale de rispòndere apo gana

ch’at faeddadu ’e una criadura

chi devet respirare ària sana

e si li mancat bi est sa sepoltura.

Ma ammentatinde, ogni carena umana

ch’at trintasetes grados de calura

e sun bias sas persones terrenas

da custa ispétzia ’e fogu chi an in venas.

 

8. Sale (1’10”)

Ma s’ària est sa base issentziale

po piantas e po carena umana.

Si osselvas su regnu vegetale

finas su significu ti nde dana:

in altu altzat una gruanale

ca cheret respirare aera sana

prite ’e s’aera sun gràtzias tantas

siat po animales o piantas.

 

9. Màsala (47”)

S’as ària bi leas sa friscura

prite s’ària tua no est sica.

Ma finas in sas legges de natura

mira s’abba, o Sale, cantu est rica

ca prima ’e nascher una criatura

s’iscópiat de abba una viscica

a ube fogu ne ària non benit

pruite s’abba sa vida prevenit.

 

10. Sozu (59”)

In sa vida umpare semus totu,

como dognunu at nadu sa sua.

Ma cun su fogu ogn’alimentu an cotu

comente coghen maligna ogni bua

e inue su fogu no an connotu

sun ancora papende peta crua.

Tando su fogu pro s’umanidade

est sìmbulu de vera civiltade.

 

11. Sale (1’12”)

Peppe, una cosa fàghemi a cumprèndere

ja chi cheres passare in cuss’istrada.

Nachi in s’edade presente e passada

meda su fogu at chélfidu rèndere

però inue ària non b’ada

comente faghes su fogu a l’atzèndere?

Chi mi dias risposta mi ricreo

ca no b’atzendes si no bi so deo.

 

12. Màsala (45”)

Ma s’abba netzessitat de piusu

ube b’at caristia e b’at sicagna

ca sa categoria ’e sa campagna

tand’istat sempre abbaidende a susu.

Sos chi sa fide santa an pro cumpagna

bogan in giru a santos e Gesusu

cando li mancan s’abba netzessària

ma no pregan po fogu e ne po ària.

 

13. Sozu (1’01”)

Sale, in custa iscena finimila,

cant’e a tie b’aio cumpresu

ca da ch’isparo cuetes in fila

s’ària la dividin mesu-mesu

e asa ’idu intro de una pila

b’at unu filigheddu ’e fogu atzesu.

E-i sa pila ermética est serrada:

bi est su fogu e ària non b’ada.

 

14. Sale (1’11”)

Ma cussa est tropu una palte minore,

non bastat po ti fagher sa rejone

ca deves osselvare ogni motore

at bisonzu de aspiratzione:

s’ària ispinta dae su pistone

da ch’est cumpressa isvilupat calore.

A ti nd’abbizas custa cantu rendet

chi da s’ària su fogu si atzendet.

 

15. Màsala (47”)

E gai, Sale, non mancan sos motos

cando in mesu s’ària che tzacas.

Ma sos primos romanos finin dotos,

ammenta chi non fini concas macas:

pro prima ana pensadu a sas cloacas,

a sas termas, a sos acuedotos.

E s’Urbe Dea tra sas friscas undas

l’an fundada ’e su riu in sas ispundas.

 

16. Sozu (1’02”)

S’est una parte a s’àtera vicina

devimos fagher paris una gita.

Su motore a iscópiu, medita,

paltit che unu colpu ’e carabbina

ca bi naschet de fogu un’ischinnita,

ponet in atzione sa benzina.

E-i su fogu isvilupat calore,

ponet in funtzione ogni motore.

 

17. Sale (1’06”)

Ma ti nde dao ispiegatzione

ca cussu l’isco deo e l’ischin totu.

S’est chi su tubbu ’e aspiratzione

s’est ostruidu o meda si est ridotu

e s’est a terra de cumpressione

cussu motore non ponet in motu

ca s’ària bi cheret po natura

po poder caminare sa vetura.

 

18. Màsala (43”)

Ma non bi manchet puru s’abba mia

si no s’atzendet totu, caru Sale.

Poi a Sotgiu narrer li cheria

si a tie non ti nde paret male

chi sa pàtria sua est immortale

po cuddas abbas de Santa Lughia,

sa funtana perenne ’e cussu logu,

ma tropu dannu bi faghet su fogu.

 

19. Sozu (1’04”)

Canta totu sas abbas immortales,

inue t’an a dare pregiu e pesu.

Ma faeddende ’e Roma in sos canales

ue la faghen nàschere an cumpresu:

amméntati, paganas sas vestales

chi tenian su fogu sempre atzesu

ca si mancat su fogu fine fea

pensa chi fatu at Silvia Rea.

 

20. Sale (1’10”)

Ma Sale sa disputa non ritirat,

cheret restare ancora in su motore.

ue Màsala s’abba sua mirat

infatis de bi esser at s’onore:

ma b’est sempre una vèntola chi girat

tirende ària a su radiatore.

E podet caminare totu s’annu

ch’a a su motore non li faghet dannu.

 

21. Màsala (46”)

Làssal’istare a Màsala in pasu

e s’ària chi tenes ti mantene.

Castàlio, in su desertu ’e su Parnasu,

si bufas de cuss’abba cantas bene

e unu calche a sa roca Pegasu

iscudet e iscaturit Ipocrene.

A zampillare s’abba bi resessit

e ària e ne fogu no bi nd’’essit.

 

22. Sozu (57”)

Però leamos àteru caminu,

non frimmamos in-d-una bagatella.

Adamo cun sa cópia gemella

peldet su bene ’e s’eternu giardinu:

Deus bi ponet unu cherubbinu

chi faghet die e note sentinella.

Ma po poder tentare cussu logu

l’at postu in manu un’ispada ’e fogu.

 

23. Sale (1’13”)

Si est malàida sa persona umana

si notat fintzas ch’est pàllida in cara.

Cussu b’agatat una cura rara

cando si ch’andat a zona montana:

siat a Gennargentu o a Limbara

sempre a inue b’at ària sana.

S’ària po su fìsicu est aggiudu

ca li dat garantzia ’e su saludu.

 

24. Màsala (44”)

Sotgiu, chi rimas as iscuisitas,

si t’aventuras ja no ti distraes.

Ma pro sos primitivos sas piaes,

ammenta, fin sas feras malaitas:

gai das sas piantas segan naes

e si faghen sas primas palafitas.

Ma de sas abbas las faghen in mesu,

non las faghen in-d-unu fogu atzesu.

 

25. Sozu (1’01”)

Cussos antigos si podes pregunta

ma tòrrache a su tempus meda atesu.

Da chi sas belvas lis daian pesu

in s’abba sa salvesa l’an raggiunta

ma de sos palos brujadu an sa punta

po no si pudrigare ’e s’abba in mesu.

Si sa costa brujada jughet susu

sa linna in s’abba resistit piusu.

 

26. Sale (1’12”)

Ma sempre an tentu s’ària in tutela

s’osservamos sos primos esemprares.

Jampaian sos rios e sos mares

cun remos, poi inventadu an sa tela

sos navigadores pius esemprares

tando in sa barca bi an postu sa vela.

Sa vela navighende si est distinta

ca da s’aera mia fit ispinta.

 

27. Màsala (37”)

Su fogu ardente cun s’ària sana

che-i s’abba no poden dare frutu

ca Gesu Cristu sa Samaritana

la torrat sana in s’oru ’e unu putu:

s’andamos poi a sas notzes de Cana

no bi at ària e ne fogu allutu

ca su primu miràculu divinu

l’at fatu cambiende s’abba in binu.

 

28. Sozu (56”)

Ma Sale cun sas naves ch’est in mare

inue s’orizonte no est giaru

però ti naro, amigu meu caru,

su fogu est chi ti devet guidare.

Puntas un’oju a s’istella polare

e un’oju est puntadu a unu faru:

b’at fogu in basciu e b’at fogu in altu

po ti salvare ’e sas undas s’assaltu.

 

29. Sale (1’02”)

Ma s’ària in dogni ocasione

est bistada terrìbbile e bonigna

ch’at innalzadu in su mare s’insigna

cand’at abbeltu a prima s’istradone:

sos Fenicios da Tiro e da Sidone

nde sun bénnidos finas in Sardigna.

E non balet chi contra bi disputan

ca po ndi ’ennere sa vela est ch’isfrutan.

 

30. Màsala (45”)

Ma pro cussu, Frantziscu, non t’ispantes

si cantende los ses cun passione.

Ammenta chi de pùrpura e cotone

cussos fini sos primos cummerciantes:

l’isportian a dogni natzione

ma fin puru sos primos navigantes.

E no sun dae s’ària famados

ca si sun in su mare immortalados.

 

31. Sozu (1’00”)

In sa gherra sa parte manna est mia,

si tirat bentu, o Màriu, pioes.

Su fogu presu a corros de sos boes

faghet a elefantes pauria,

Pietro Micca est unu ’e sos eroes

chi ch’est mortu intro ’e sa galleria

ca nd’at betadu a terra sa raina

a da ch’at postu su fogu a sa mina.

 

32. Sale (1’02”)

Ma s’ària no est in mare sola

ch’acumpagnat sa vela in su viaggiu

ca l’isetat sa zente campagnola

cand’ingraninde su trigu est in maggiu.

Da issa ’entulaiat su massaggiu

cando teniat su trigu in s’alzola:

cand’andait su ’entu a deretu

nde podiat bogare ranu netu.

 

33. Màsala (42”)

Si pensas a su cibbu corporale

cussu lu tenes dae s’abba ebbia.

Su Tevere ’e s’eterna capitale

si atraessat, Sale, est abba mia

e-i su Po in mesu de Pavia

est unu cursu ’e abba naturale.

Pro sa Senna famosa est Parigi

e a Londra la bagnat su Tamigi.

 

34. Sozu (55”)

Tue tantas tzitades mi as tzitadu

ma passa ’e su Vesùviu in su situ

e-i s’Etna chi est pius mannitu

ammenta cantu fogu at bumbitadu

e m’ispiega poite ogni abbitu

focolare domésticu est giamadu.

In giru a unu fogu a meraviglia

ja si riunit s’intera famiglia.

 

35. Sale (1’06”)

Ma s’aera bi est in dogn’iscena

ca si no as fagher fine bruta.

Suta s’abba bi tocas pische e rena

però no bi risistis un’iscuta

si as sa bòmbola ’e ària piena

b’istas e si no faghes fine bruta.

Chentz’issa non si vivet in su mundu,

nemmancu in mare bi calas a fundu.

 

36. Màsala (42”)

Dae s’abba amos frutos netzessàrios,

Sotgiu, su fogu a ite lu preferis?

Si semus totu a su fogu contràrios

o puru no t’ammentas de janteris

chi pro culpa ’e sos incendiàrios

mortu in Làconi at bator avieris?

E cussu chi su fogu postu ada

ja che cheriat sa manu segada.

 

37. Sozu (56”)

Non mi ch’’eto istanote in cuss’istrampu

poi bi chelzo torrare a incue.

Tantas boltas asciutu no est su campu

e non nos cheres dare s’abba tue:

tando bi cheret su fogu ’e su lampu

ch’ispacare la faghet una nue

ca su fogu l’ispacat perra-perra

e nde faghet falare s’abba a terra.

 

38. Sale (1’07”)

Si torramos de Làconi a sa serra

sa realtade, Mario, valuta.

Cuss’aéreo at fatu fine bruta

cando s’est abbasciadu in cussa perra

ca l’est mancada s’ària dae suta

e po cussu est chi ch’est caladu a terra.

Ma si b’esserat ària de piusu

s’aéreo che fit baltzadu a susu.

 

39. Màsala (43”)

E gai, Sotgiu, su fogu ti canta

ca ses unu poeta preparadu.

E-i su die chi t’an batizadu

chissà su fogu si bi fit acanta

ma ammentatinde chi t’an samunadu

sa testa in su lacu ’e s’abba santa.

E cand’as esser in s’ùltima agonia

ca ses sididu pedis abba ebbia.

 

40. Sozu (55”)

Non ti la nego s’abba cristallina,

diat esser a sa fide un’ofesa.

Ma a sos batijares ti avicina

s’est chi sa parte l’as bene cumpresa:

cando mai non bides sa madrina

chi at in manu una candela atzesa?

Arrivat cun sa gràtzia ’e Deu

ma assente non b’est su fogu meu.

 

41. Sale (1’02”)

Deo m’apoggio a s’àtera coluna

ca chilco inue tenzo sa tutela.

Cando sun arrivados a sa luna

b’an piatzadu rea una bandela:

no b’at ària, po malafortuna,

non s’est ispiegada cussa tela.

E dai cussu est cosa istabbilida

chi si non b’at aera non bi at vida.

 

42. Màsala (44”)

Meritas, Sotgiu, unu cumplimentu:

su cuncetu no est bistadu feu.

Ma pius bellu mi paret su meu,

custu l’ischimos pro isperimentu:

somministradu t’an su sacramentu

in nomen de s’Ispìritu e de Deu

e de su fizu chi dêt esser Gesusu

ma non ti ch’an betadu fogu susu.

 

43. Sozu (46”)

A da chi ses cun megus bista atentu

e cumpréndela si non l’as cumpresa

ca su fogu est su màssimu elementu

chi s’oltretumba tenet a grandesa.

Po ischire chi b’est su sacramentu

bi at in cheja una làmpana atzesa.

E sas ànimas chi pedin agiutóriu

salvat su fogu de su purgadóriu.

 

44. Sale (57”)

Ma in s’ària, bi deves pensare,

sun basadas sas òperas sovranas.

Oe arrivas a telefonare

finament’a sas zonas pius lontanas

ca s’aera bi solis isfrutare

inue sun sas undas hertzianas.

Bies sa parte mia cantu importat

chi s’aera sa ’oghe ti trasportat.

 

45. Màsala (43”)

Però nemmancu tue m’interrompas

de Samugheo in sa gara ’e ocannu.

Sotgiu, eo permito chi bi lompas

finas a atzender unu fogu mannu

poi b’acudin cun s’abba sas pompas

e che l’istudan e non faghet dannu

ca s’ària de Sale l’alimentat

invece s’abba mia l’annientat.

 

46. Sozu (50”)

Cherias fagher un’òpera ’e vaglia

ma non resessis in s’intenzione.

Da ch’est iscopiada una bataglia

cun sa pompa adananti ti bi pone

si lu frimas su fogu ’e sa mitraglia,

si lu frimas su fogu ’e su cannone.

Sa vitória a mie mi apartenit

e a b’andare a tie non cumbenit.

 

47. Sale (1’05”)

Ma subra mia est ogn’òpera artera

ca in totu su globbo aera b’ada.

Dogni minutu e ora in sa chidada

aéreos chi altzan in s’aera

e-d-est per mesu meu cullegada

dogni confine ’e sa terrestre isfera.

Mai s’efetu meu s’est arressu:

cun issa b’at benèssere e progressu.

 

48. Màsala (42”)

Sos fantes unu a s’àteru a fiancu

candu jughian s’inimigu in facia

ube de abba no b’aiat tracia

ca fit dognunu débbile e biancu

e cando s’abba est bénnida mancu

urinaian a una burracia.

E non papian fogu ne chisina

e sos soldados bufaian urina.

 

49. Sozu (48”)

E cando mai chi non l’as cumpresa

chi si ti manco deo est cosa grave?

Perigulende s’itàlica nave

fit in su fronte vicina a sa resa:

su fogu ’e sa Brigata Tataresa

a nois at salvadu in su Piave.

Ma los salvat su fogu fatu incue

non da s’abba chi bi tenias tue.

 

50. Sale (1’01”)

Ma si l’azis s’istória leggida

de cand’est bénnidu unu temporale

de su grande dillùviu universale,

baranta dies de abba sighida.

Est bistada sa ruina ’e sa vida,

distruiat ogn’èssere mortale.

Ma s’est su ’entu caldu postu in motu

e dai cussu est ch’at asciutu totu.

 

51. Màsala (40”)

Cando su ’entu si pesat lizeri,

Frantziscu, ti ristorat cussa frina.

ma po li dare s’abba volenteri

po totu sas fatzendas de coghina.

In bidda nostra b’at una femìna,

si ’asat sempri su funtanieri

ma non si ’asat un’incendiàriu

ca l’at brujadu binza e uliàriu.

 

52. Sozu (1’01”)

Màriu, insara in sas calamidades

de m’imbrogliare fis forsi in bideas:

de Làconi sas penas e peleas

ca sos moltos a nois contan frades.

Ma sas alluviones pius feas

ch’an dispaciadu interas tzitades.

Mai nd’at fatu su fogu a calvone

cantu nd’as moltu tue in Longarone.

 

53. Sale (1’06”)

Ma est s’aera unu donu divinu

sempre perenne a s’ómine vicina.

S’est una domo in logu montagninu

cando fit sa natura contadina

a ària b’an fatu unu mulinu,

su trigu cunveltiat in farina

ca isetais sa fortza ’e su entu

po poder maghinare s’alimentu.

 

54. Màsala (44”)

Dae s’abba provistas una chedda

nde tenimos in domo assiguradas

e su fogu est disgràtzia niedda,

est sa peus piaga ’e sas annadas

ca Mereu at cantadu a Crocoledda,

D’Annùntziu at cantadu sas cascadas:

sas cascadas famosas de s’Ispéndula

de Villacidru, sa ’idda ’e sa méndula.

 

55. Sozu (1’02”)

Ma su fogu bi cheret in coghina

dat pastu e iscaldidu ogni persone

e-i su fogu est chi brujat s’ispina

chi neta faghet dogni aidatone:

su fogu faghet sa pedra a calchina

e su cimentu po costrutzione.

Dae su furru chi tenimos totu

an sempre mandigadu pane cotu.

 

56. Sale (59”)

Ma si un’indevidu est in pena

ch’est sa salude sua andende male

s’ossìgeno li mancat dae sa vena

ca est s’ària sempre essentziale:

b’est vicinu a su letu ’e s’ispidale

sa bòmbola ’e s’ossìgeno piena

ca da s’iscentza est cosa istabbilida

chi si bi mancat cussu non b’at vida.

 

57. Màsala (43”)

E gai fatu as una bell’otada

de fronte a custas personas devotas.

Ma poi chi sas pedras sunu cotas

sa calchina ja cheret istudada,

da poi chi s’istudat impastada

e tando penso chi usare la potas.

So de Silanos, non lu nelzas a mie,

ca sa calchina si faghet inie.

 

58. Sozu (56”)

Ma sa pedra a calchina ’e fogu est fata,

a mie non che mandes a passizu.

Su fogu brujat de fogu ogni mata

ca in sa tanca a tie dat fastizu

e a Indira Gandhi in sa piata

moltu su fogu atzesu li at su fizu

prite s’ànima sua, considera,

su fogu che l’imbiat a s’aera.

 

59. Sale (1’04”)

Ma a ite, Peppe, fentomas s’aera?

Pares a mie faghinde un’isfida.

Si sa geografia l’as leggida

bene refleti e be-i cunsidera

chi dae s’aera est costituida

totu s’invólucru ’e s’atmosfera.

Si mi che resto deo a una perra

nara inue a finire andat sa terra.

 

60. Màsala (43”)

Sale, chi cheres legger s’iscritura,

cal’est su tou torracontu mannu?

Cando su ’entu nos batit tristura

e invece su fogu faghet dannu

però cando b’est s’abba sa pastura

non nos podet mancare totu s’annu.

E semus sempre ’e abba in s’isperàntzia

ca solu si b’est s’abba b’at bundàntzia.

 

61. Sozu (55”)

Ma forsi ’e terminare an como anelu

e lassamos su tema a una parte.

Elia fit in su monte Carmelu

ca de pregare teniat ver’arte:

invocadu at su fogu dae su chelu,

brujat sos deos de Pal e Astarte

e poi chi sas legges at detadu

in-d-unu carru ’e fogu ch’est boladu.

 

62. Sale (1’01”)

S’ària chi est cumpostu un’elementu

chi in sìntisi breve narrer poto

si de-i custa parte bi nde at chentu,

vintunu ossìgeno, s’àteru est azoto:

de custu bi nde at partes setantoto

……………..ebbia una nde at tentu.

Apo s’analis meu postu in mostra,

cherzo s’analis de sa parte ’ostra.

 

63. Màsala (39”)

Sotgiu, si dadu an s’órdine a tie

che l’’ogamus su tema dae manu.

Ma sa columba bianca che nie

est abbasciada a su riu Giordanu

ube Juanne a Cristos cristianu

cun s’abba pura fatu l’at inie

ca s’Ispìridu Santu dae su chelu

non falat a sa punta ’e su Carmelu.