Is matitas de Sardigna immoi si faint sempri prus acutzas

Brunu Tremulo est nàsciu in su corantasesi, est sinniesu e fait su disinniadori. Imparis a su fradi Paulu at imbentau unu de is prus spassiosus fumixeddus chi s’agatant me in is edìculas. Seus chistionendu de ”Fisietto & C. La saga dei Pistis”, unu giornaletu de aberu a foras de is làcanas. Chi custa est, fortzis, s’arrexioni de sa furtuna cosa sua, is deximila còpias bèndias dònnia nùmuru, faint cumprendi cumenti is matitas de Sardigna siant sempri prus acutzas.

De candu as cumentzau?

In su 1971, candu fua a Milanu. Ia provau duas stradas, sa pubblicidadi e is fumixeddus. Est andada sa segunda. Su primu personaggiu miu fut istau unu western: ”Pedro e Doc”. Tenia bintises annus. Apu cumentzau a duru, s’iat a depi facias a dexiot’annus. A pustis apu traballau po ”Intrepido”, ”Universo”, ”Monello”, ”Albo blitz”, po sa ”Lancio story”, ”Edi fumetto”, ”Corrier boy” e atras testadas prus piticas.

Fata s’esperientzia ses torrau in Sardigna?

Propriu aici. Seu torrau in s’’87, ma po unu pagu apu lassau stai su chi fua fendu po incumentzai a fai gràfiga pubricicitària in Casteddu. Is cosas no andànt ’eni. Tandu in su ’99 eus detzìdiu, cun fradi miu, de fai unu fumixeddu sardu. Su personagiu fut un’ispetori ’e politzia. Teniaus unas cantu istòrias, d’ia fintzas e istudiau grafigamenti. Invecias, una dì, Pàulu m’at nau: ”Toca ca feus una cosa diferenti”. Nd’est bessiu a foras custu asut’’e proletàriu, càrrigu de famìlia, unu poboritu chi certat cun totus is atras classis sotziàlis, unu pregiudicau pagu racumandàbili. Fisietu, in pagus fueddus.

Unu chi su chi ddi ’enit a conca fait…

Prus o mancu. Fisietu tenit un’umanidadi sua. Est a foras de is règulas e dònnia ’orta chi podit intervenni ddu fait. Spetzialmenti a tzugadas e a corpus, poita est istètiu unu bonu pùgili diletanti. Depiat passai professionista –iat bintu su tìtulu de campioni sardu– e invècias, me in is campionaus italianus, mancai ci dd’essit fatta a lòmpiri in finali, di fut sutzédiu unu trumbullu e bonanoti a su campionau.

E ita ddi capìtat?

No est istau furtunau. In cussu tempus iat impringiau sa pivella e, po diferentis motivus, prim’’e totu po is tontesas de is amigus gagius, iat cicau de si disimpenniai. Mali iat fattu! Is fradis de sa pivella d’iant massacrau a corpus. Sa dì agoa di tocàt a cumbati po su tìtulu. Aconciau cumenti fut, iat pérdiu sa finali.

E de is atrus personaggius e ita si naras?

Sesetu est de Oristanu. A bint’annus fut malingiu, iat partecipau a una rapina e ddus iant cassaus. Issu si fut fuiu a Milanu, de ingui ci fut acabbau in Francia e si fut arruolau in sa legioni stràngia. Candu est torrau at abborzau sa sorri ’e Fisietu. Cuddu fut imbidiosu e si funtra scutus. Perou no iat bintu nisciunu, ca Sesetu puru fut forti. Agoa sa sorri ’e Fisietu est abarrada pringia…grandu tragedia! Mancu malis ca in su fratantis funtra diventaus amigus e, fatu chi iant su Santuanni, fintzas ’e gopais.

E Cicitu?

Est unu chi at bìviu arrangendusì. Intràt e bessiat de galera. De aici s’at fatu una curtura giurìdica. Fait fintzas e consulèntzias, a chini si ddu pedit. Connoscit is mistérius de Casteddu, po cussu ddu respetant e ddu timint. Ma ancora no est istada fata sa puntada euba Sesetu e Fisietu si funti connotus. Cumenti s’acucat dda feus.

Contasì calencuna cosa de is Pistis…

C’est sa pobidda, sa nonna, su cani Zurrundeddu, chi pentzat in sardu. Poi c’est Roberta, sa filla ’e Fisietu, de aici brava chi non parit mancu nàscia in domu sua. Est sa prima ’e iscola, rapresentat su riscatu. Fisietu no ascurtat a nisciunus, feti a issa. In urtimu ddu-i tenint custu terrenu me in Molentargius, un’ortu chi su nonnu iat oténniu po usucapioni. Cumenti Casteddu s’est ammanniada, su terrenu est crésciu de balori, e in medas ddu ’olint comporai. Is nebodis d’iant a bèndiri puru, feti ca sa nonna est trevessa e po onorai s’arregodu de su pobiddu non bendit mancu po unu tronu.

Cumenti nascint is istòrias?

Bastat a si castiai in giru, Fisietus nd’at in dònnia logu. Anca ddu at un’apixedda ddu at unu Fisietu. Issu, bistu chi no est mandroni, si ’onat de fai: cicat cartoni, ferru ’eciu, fait su manovali, imbròlliat e fait martinicas. Non podit biri zìngurus, nieddus, ma tenit unu coru ’e oru. Una ’orta, po nai, iat donau una surra a custu zìnguru chi fut pedendu sa limùsina, ma feti poita cuddu fut fendu sa finta ’e essi tzopu, candu Fisietu du sciat ca gei podiat camminai. Custu po fai cumprendi cumenti issu tenit sa lei sua. Est unu giustitzialista.

Teneis un’obiettivu cun Fisietu, un’ideali?

Nosu contaus istòrias. Si praxit a ddu fai, custu est totu. S’unicu obietivu est cussu de imperai sa limba sarda po cantu fait, po dda torrai a iscoberri. E fintzas po dda sarvai de s’estintzioni. Si seus inserius in d’unu pranu operativu. Sa genti si iscrit, chistionaus cun is ligidoris. Medas –prus de totu sa genti manna– si nant ca cun su giornalinu is fillus de cuindixi annus si spàssiant e torrant a chistionai in sardu. De custu ndi seus orgolliosus.

Est beru chi Fisietu d’ant istudiau fintzas in s’Universidadi?

Eia. Una picioca sarda chi istudiàt a Milanu at fatu sa tesi in pissu ’e Fisietu, in Scièntzias de sa Comunigatzioni: ”Il fumetto come oggetto culturale. Il caso del fumetto sardo Fisietto & C”. Un’istudentessa de Casteddu immoi est preparendu una tesi po sociologia, sempri in pissu de su giornalinu nostu. At a parri stranu, e puru genti meda chi liggit Fisiettu est aculturada, laureada. Eus isfundau in su mundu accademigu puru!

Cumenti mai?

At essi poita liggendusì su giornalinu torrant a iscoberri su mundu populari chi est sparessendu. Cussu chi medas càstiant cun nostalgia. Figuras che a Fisietu, de Roma in basciu nd’agatas ancora, de Roma in susu invècias no nd’agatas prus. De cussas partis is Fisietus funt is immigraus. E innoi puru, prima o pusti, at a sutzèdiri aici.

E ita progetus teneis po su tempus benidori?

Iaus a bolli bessìri dònnia mesi invecias de dònnia mes’ e mesu. Feti ca in Sardigna non ci funt disinniadoris. Eus cicau ma no nd’eus agatau. Si seus dépius rivòlgiri a dus continentalis. Est una bregùngia lèggia. Innoi funt totus fissaus cun custus manga giapponesus, peus po issus. A pustis teneus un’atru progetu. Boleus fai unu periòdigu de sàtira, a tipu ”Il vernacoliere di Livorno” o ”Par condicio”. Immoi bieus chi agataus calencunu chi ’olit collaborai. Possu fai fintzas ’e calencuna anticipatzioni po Fisietu: teneus in conca de ndi fai una versioni western, unu mix de west sardu, cun is costumis unu pagu a s’americana. Is Indianus ant’essi is Gabillus, a su postu de su generali Caster poneus su generali Castìa…e chi si ’onant su permissu poneus a Tex cument’ ’e amigu de Fisietu. Poi seus pentzendu a unu Fisietu nuràgigu. Is ideas gei no mancant… Eus a biri.