Peppe Sozu

In gara 10

 

 

 

 

 

 

 

 

1. Sozu (1’07”)

S’annu passadu cun Zizi e cun Sale

in Làconi sa gara l’amos fata

est risultada in sa pretzisa data

de su ’ostru famosu festivale.

Ocannu chi b’at fritu in sa piata

reunidu as sa zente a su locale.

Ma mai ’e s’acogliéntzia nde dudo

intantu bos ringràtzio e saludo.

 

2. Piras (1’12”)

Làconi, sunu annos ses o sete

chi non m’as postu ’e ch’ènnere in obbligu

però no est bellu chi ’e tempus antigu

como s’apologia eo ti fete.

Forsis m’as invitadu che poete

o m’azis preferidu che amigu:

como ’e ti saludare apo s’onore

che amigu e che improvisadore.

 

3. Sozu (1’04”)

Non podia sognare chi sa gala

fata esserat in cust’ambiente

ca no est tzertu un’istajone mala

per’est su tempus pius prepotente.

Però nde so convintu chi sa sala

non siat istanote suficiente

ca sos chi non sun bénnidos a ora

sun cundennados a restare fora.

 

4. Piras (1’04”)

A fagher una gala in poesia,

goi, de una cobertura suta,

nemmancu deo l’immaginaia

tantu chi s’istajone no est bruta:

(ma) da ite immaginadu l’at Maria

chi parturerat intro de una gruta?

Niunu s’avenire l’ischit mai:

est cando su destinu cheret gai.

 

5. Sozu (58”)

Ja b’istat bene su contu ’e Maria

ma a su restu atentzione presta

ca sos istranzos dae manca e dresta

fit in progetu a ch’énner custa ’ia.

Però custa bell’abba primaria

est bistada a discàpitu ’e sa festa.

Ma po calmare totu su murrunzu

isperamos chi fetat bonu atunzu.

 

6. Piras (1’05”)

Nd’at a esser allegru su pastore

ca s’abba chito est bénnida a buleu.

Ma deo naro po su contu meu

chi non nde tenzo pena ne dolore.

tantu e tantu su tempus benidore

est inserradu in sas manos de Deu.

Cumandante ’e su tempus non mi creo

e comente l’imbiat mi lu leo.

 

7. Sozu (1’04”)

Ja non balit a pesare avolotu

ma si at sa caldana nadu adiu

chi comintzat a cùrrere abba in riu

deo penso chi fetat bene a totu

da poi chi sos fogos in s’istiu

sos campos e sos montes ana cotu.

E si pioet como est contu raru,

ness’a su fogu an a ponner riparu.

 

8. Piras (59”)

Tue naras chi s’abba nos cumbenit,

s’andat su fogu podet fagher dannu.

Però non ti nde fetas contu mannu

chi cust’abbutza sos dannos ti lenit

tantu su chi si salvat in cust’annu

l’an a brujare a s’annu chi ’enit.

E alléviu ti paret a su nessi

ma sos fogos ja duran su matessi.

 

9. Sozu (54”)

Non parit cosa de leare a giogu

ca mi parit sa nostra malasorte.

Tue dubbìtas e confirmas forte

ch’an a brujare sempre in dogni logu

e podet dare a chie ponet fogu

chi l’istabbìlan sa pena ’e morte.

E gai a brujare non cumbenit,

no l’an a fagher ocannu chi ’enit.

 

10. Piras (1’00”)

In sa pena ’e morte non bi creo,

cussas legges las tenen aterue.

E cussa zente bàrbara la leo

chi narat: “Ja chi mancas, peri igue”.

Fogu, ’oltas meda, nd’apo postu deo

e nde dês aer postu finas tue.

Si b’at a cumandare àteros meres

nara si a ti ’ochire tue cheres.

 

11. Sozu (58”)

Non devo cunfessare unu reatu

chi mai cummitidu apo a minore.

S’in sa pena ’e morte so ingratu

pedo a totu iscusa ’e cussu errore

ma s’est de calchi cosa possessore

nessi a pagare su dannu chi at fatu.

E si sa legge decretan a puntinu

bi pensat a l’atzender su luminu.

 

12. Piras (52”)

(Ma) como ch’at zente meda in sa piata

e pagados chena trabagliare sunu:

chena trabagliu pienan sa mata,

a trabagliare no est oportunu.

Cumandan zente po segare mata,

a sa campagna no b’andat niunu:

tando a da ch’imbuschinde s’est su logu

benit male foltzadu.’e ponner fogu.

 

13. Sozu (55”)

Comente cheres, ja ses mannu, canta

ma ch’a mie cumbincas est invanu.

Est ruina ’e Sardigna totacanta

tra Barbagias, Caddura e Campidanu

chi, pensa, a fagher sola una pianta

bi cheret una vida ’e cristianu.

E tue, poi ’e chent’annos, su frutu

cheres distruer in-d-unu minutu.

 

14. Piras (50”)

(Ma) Sa pianta est pianta cantu e cantu

a la ’ider brujende dat turmentu

però piantas nde brujades chentu

poi nde dêt bessire ateretantu:

cotu ana finas a Santu Larentu

dae lu cogher diventadu est santu.

E tue contr’a sos brujadores cantas

no cheres a brujare sas piantas.

 

15. Sozu (54”)

Sos chi brujan no an sale in chelveddos,

de foresta distruen un’imperu.

Cando mai no an a ponner seru

in Sardigna ne mannos ne piseddos

ca a bier totu sos montes nieddos

a mie paret unu disisperu.

In continente non l’ana ilbagliada

da chi nos jaman sa terra brujada.

 

16. Piras (53”)

(Ma) deo non so comente e Peppe Sozu

m’an imparadu un’atera dotrina

ca su fenu si calat a chijìna,

sa chijìna a sa terra ponet ozu.

Tando naschet cuddu bellu trovozu,

tropu piaghet a s’ama ’elveghina.

E non nelzas chi siat un’istrópiu

chi sas bamas ja renden a su dópiu.

 

17. Sozu (56”)

Ma causan terrore e ispaventu,

nisciunu faghet contu ’e cussos dannos:

non de mirare su late a s’armentu

est sa ’ilgonza e minores e mannos.

B’at cantieris de rimboschimentu

chi los brujan da poi e bìndigh’annos

e nachi semus pòberos sos sardos

e mandamos in fumu miliardos.

 

18. Piras (59”)

(Ma) est bellu a rimbuschire su terrinu

e unu pagu de piantas at jutu.

però piantan acacia continu,

pianteddas chi renden pagu frutu

e tando su pastore beduinu

atacat e bi ponet fenu allutu.

A su rimboschimentu dat sas neghes

chi no cheret chi pascan sas belveghes.

 

19. Sozu (59”)

A la lassas istare sa pastura

chi non campat de fogu su masone,

ca chie ponet fogu no at rejone

e decretat sa sua disaura.

Da chi elva non naschet in s’altura

bandat tando a pedire a sa Regione.

Ca s’at brujadu sa frasca e s’istula

li cheret postu su cannau a bula.

 

20. Piras (55”)

Tue cheres ch’impichen su pastore

ca a s’arràbbiu a ponner fogu andan

e cando a sa Regione nde domandan

pagu l’iscultat su chi b’est signore.

Po gai a impicare sentza amore

dia cherrer a cussos chi cumandan.

(Ca) po su pastore an’amore fingida

e po cussu sa zente si est fuida.

 

21. Sozu (52”)

In bonumore, Remundu, ti esprime

ca non pungo a s’onestu sa resolza.

Ma naro nono, mancari chi molza,

chi su fogu non balit po concime

E sos chi s’an brujadu sa cussolza

chi andan poi a pedire su mangime

an brujadu bellesas de ammiru

e poi lean sa Regione in giru.

 

22. Piras (58”)

(Ma) sa Regione ti crês ch’est sa padrona,

sos pastores los an abbandonados:

(e-i) sos campagnolos ca sun trascurados

po dispetu ja brujan dogni zona

ca de sa turta sa parte pius bona

si la màndigan sos impiegados

ca cussos sun papende dae totue

e in campagna atàpulati tue.

 

23. Sozu (56”)

S’impiegadu discreta una paga

penso la devet aere in consigna.

Ma ti naro una cosa a lughe digna

non ca so ’e limba malu e ne po braga

però su fogu est sa peus piaga

chi faghet disonore a sa Saldigna.

S’inoghe votan, in custu momentu,

nd’apo in favore su chentu po chentu.

 

24. Piras (59”)

(Beh) tue naras chi t’an totu a votare

ma lu ses nende pro brulla e po jogu.

Como sas iscuadras de formare

in tutas de amiantu ’e colore grogu

ma invece ’e las mandare a istudare

doa devian fagher pro su fogu.

Invece sempre avistende sun fissos,

da chi si pesat fogu tucan issos.

 

25. Sozu (48”)

Sas manos sicas de sos brujadores

cherian, cun ferréa disciplina

ca non bi godin mancu sos pastores

da ch’an fatu sas tancas in chijina.

Poi domandas a sos catzadores

chi non s’agatat pius selvaggina:

est diventada sa terra isolana

cun-d-unu clima ’e sa zona africana.

 

26. Piras (52”)

Sos catzadores risponden subbìtu

ca su fogu sas legges las violat

invece deo dao su eritu

a cuddu chi atachende fogu colat

tantu sa puzonina si che ’olat,

podet brujare solu calchi litu

ca da ch’’idet su fogu ’iet sa docia:

si frimmat e si faghet a una bocia.

 

27. Sozu (49”)

Si non cantat piusu su puzone

e si cantat sun boghes de dolore:

a da chi brujan un’aidatone

est de totu sos sardos disonore.

Calicunu b’at postu su masone,

brujadu in mesu ch’at calchi pastore

e poi pensa, rifleti e ritene:

comente naras cussu faghet bene?

 

28. Piras (54”)

Ma deo si brujo unu torradolzu

lu brujo ca sas béstias bi papan.

Puzones fina tropu si nd’aciapan,

infati proa a fagher su laolzu

chi si bi ’etas vena, trigu o olzu

sos puzones inie si b’istrapan

(E) ti paren pagos e ch’’isten indonu

e non de lassan ranu a su padronu.

 

29. Sozu (48”)

Ja non nde chelzo faghere una briga

ma de sa realtade ti consola.

In sa Sardigna moderna e antiga

an tratore e aradu fatu ispola

Nois naramos: “Iscura s’alzola

chi timet su puzone e sa formiga”

ca su puzone in su laolzu passat,

si che nde leat ma ja bi nde lassat.

 

30. Piras (51”)

Ma cussu est diciu de abbandonare,

de lu lassare a s’istajone sua.

Si aian autorizadu a brujare

tue ti brujas sa cussolza tua

ma non cheres su fogu a l’atacare,

tando su fogu lu ponen a cua

ca chie est cumandende si curregges

mancu no ischin bene fagher legges.

 

31. Sozu (45”)

Deo tenzo sa vaga impressione

chi non ponen riparu a cussos dannos

ca nachi brujan minores e mannos

po fagher elva neta a su masone.

Ma s’una tanca faghen a calvone

cheriat vietada po degh’annos

a bi fagher passare robba susu

chi su pastore non brujat piusu.

 

32. Piras (49”)

Tando a Milano, a Torino o a Roma

su pastore si ch’andat e lu creo.

Tando ’e sa peta pretendes sa soma

ma no bi nd’at ca fora mi che arreo.

Deu at brujadu a Gomorra e a Sodòma

e non cheres chi ponza fogu deo?

Si Deu l’at usadu, ista seguru,

poto ponner su fogu deo puru.

 

33. Sozu (49”)

O Remundu, non fetas s’atrividu

da chi presentas cussos arrejonos.

Inoghe brujan che peta in s’ispidu,

non s’ischit ne pastore e ne padronos

prite Deu sos malos at punidu,

su fogu inoghe est puninde sos bonos.

Poninde sas bellesas in suterru

sa primavera giran in ierru.

 

34. Piras (53”)

No at brujadu sos malos ebbia

chi at brujadu a totu po istitza.

Su fogu brujat fina sa tiria

su rû, su calarìghe, sa prunitza:

de sas ispinas distruet sa tritza

ca velenosas sun cun alteria.

E gai deo ’e sa terra sas palas

brujo e distruo totu, ’onas e malas.

 

35. Sozu (46”)

A Sòdoma e Gomorra torro ancora

ca tue in sas ispinas mi passizas

Ma su chi at fatu Deu, no ti abbizas,

fit s’ùltima senténtzia in cuss’ora:

a Lot, a sa muzere e-i sas fizas

at ordinadu a si ch’’essire a fora

ca pius pagu nd’aian pecados

e-i su restu cherian brujados.

 

36. Piras (44”)

Deo igue in favore non ti voto,

tue cantas a Deu che padronu

ch’at postu a totu nieddu capoto,

nos brujat chena mùida ne sonu.

Tue naras chi at salvadu a Loto

però Loto no fiat tantu ’onu:

a ti lu narrer non mi so permissu

ma tue l’ischis ite fatu at issu.

 

37. Sozu (45”)

De ti l’ispiegare nde so gratu

no est po contu meu un’indecéntzia

ca frutos sa Divina Providéntzia

semenare deviat in cuss’atu

e a Loto, s’at fatu su ch’at fatu,

l’an postu in-d-un’istadu de incuscéntzia

ca su ’inu li at sa conca atzesu

e su chi at fatu tando no at cumpresu.

 

38. Piras (43”)

Loto naras chi male at fatu pagu

ma non ponzas su didu in sa piae.

Ma Deu ’e su futuru fut su magu,

lu deviat ischire dae cuddae.

Loto, mi naras, chi s’est imbreagu

cun cuss’iscuja si cundit sa fae.

Ma a chie s’imbreagat de seguru

sa legge nostra ja lu punit puru.

 

39. Sozu (43”)

No nde chelzo distruer s’impiantu

de un’idea, de una religione.

Su pecadore l’at fatu a calvone,

su pagu pecadore si nd’est frantu:

o leamos po bonu totucantu

si no est totucantu inventzione.

S’at unu mare ’e fàulas incue

ja no b’intramos ne deo ne tue.

 

40. Piras (52”)

Si tando cheres cambiare istrada

o ti do deo o mi das sa rejone.

Ma po brujare un’aidatone

’oltas meda bisonzu be-i nd’ada:

sa linna non si faghet a calvone

e po la fagher ja cheret brujada.

Non si cundennat chie faghet chea

ne chie brujat una zona intrea.

 

41. Sozu (54”)

Si che ’ogamos s’esórdiu a fora

fininde nd’ap’a esser sodisfatu

si sa zente penserat a dogn’ora

a non brujare sa fruta in su ratu.

Però medas no an cumpresu ancora

de totucantu sos dannos chi at fatu

ca brujende un’ucone ’e logu meu

poto brujare unu monte intreu.

 

42. Piras (50”)

(Beh) Cando anatòria est s’aidatone,

a la brujare paret un’imputu.

(Ma) b’est su terrinu rude, incoltu e brutu

de tiria, mudeju e titione

de cantenzalzu e de olidone

piantas chi non dan perunu frutu.

Faghe una cosa: unu lominu bi ’eta,

brùjalos chi bi naschet elva neta.