Peppe Sozu

Sassari 1983 Foto 2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Custu est su segundu tema de una gara fata trint’annos e pius innanti de oe dae duos prìntzipes de sa poesia cantada in limba sarda: Peppe Sozu e Antoni Piredda. Pro segundu tema si costumaiat belle e semper a dare a sos poetas un’argumentu azigu pius lébiu de su primu. Ma s’ischit chi sos artistas a bortas, segundu sa muta insoro, cantaian a sa séria finas su tema cunsideradu pius lizeri. E in custa gara lu podimus cumproare a deghile: 48 otavas de prima calidade. In su 1981 Peppe Sozu teniat 67 annos a Antoni Piredda 76.

 

 

 

 

1. Sozu (1’15”)

 

De nou bos torrade a riunire

 

chi ponimos sa festa in bona muta

 

ca sa nostra poética disputa

 

po calch’ora nos tocat de sighire.

 

Po nos traténnere un’àtera iscuta

 

a mie an dadu su tema ’e pedire:

 

no isco si possedo o non possedo,

 

m’ana nadu a pedire e deo pedo.

 

 

 

 

2. Piredda (46”)

 

Sì, torramos de nou a comintzare

 

prite sa gala si devet sighire

 

ca fimis comintzende a infritare

 

e de nou devimos iscaldire.

 

A Peppe Sozu l’an dadu a pedire

 

e a mie tocadu est a furare:

 

coment’est beru Deu bos lu juro,

 

m’ana dadu a furare e deo furo.

 

 

 

 

3. Sozu (1’05”)

 

Ormai est decretada sa senténtzia

 

tzelt’in sos temas bi at rivalidade.

 

Deo de fronte a s’umanidade

 

no apo machïada sa cusséntzia

 

prite vivinde so cun umiltade

 

ma Antoni est vivinde ’e prepoténtzia

 

e in pianos diversos tribagliat

 

ma Deu ’aldet a da chi l’isbagliat.

 

 

 

4. Piredda (50”)

 

Non mi faghet paura sa cadena

 

ca s’idea a furare l’apo soda.

 

Ca de natura no tenzo una doda,

 

sa domo mia est pagu piena

 

e a si viver da sa cosa anzena

 

mì’ ch’oramai est diventadu ’e moda.

 

Ca s’osservades in dogni comunu

 

sos chi bi sun onestos pagos sunu.

 

 

 

 

5. Sozu (58”)

 

Antoni, ses terrìbbile e metzanu

 

ca tenes de furare sa mania.

 

Ma deo da chi pedo fitianu

 

nde carro calchi cosa a domo mia:

 

guasi ’e unu padre frantziscanu

 

paret chi tenza sa fisonomia

 

ca dao a totu cuss’impressione:

 

mi mancat solamente su coldone.

 

 

 

 

6. Piredda (37”)

 

O Peppe, a pedire pone frenu

 

lass’istare cuss’arte, maleitu!

 

Mira chi de vigore ses pienu,

 

a trabagliare como ses mannitu

 

e chie isetat su piatu anzenu,

 

narat su diciu, lu màndigat fritu

 

e a boltas l’isetat fina a taldu

 

e non nd’arrivat ne fritu e ne caldu.

 

 

 

 

7. Sozu (53”)

 

Deo fato pedinde preghiera,

 

non tenzo ne mania ne delliros:

 

so simpàticu e acuisto ammiros

 

fina dae sa ’idda tota intera.

 

Tue a foltza ’e fagher tantos giros

 

su pê che pones in sa matzonera

 

e tando as crudele su destinu

 

chi che la finis in Bonucaminu.

 

 

 

 

 

8. Piredda (33”)

 

Abbarra calmu e sàbiu arrejona,

 

faghe su piaghere ’e m’iscultare.

 

Mi’ chi sa zente no est tota ’ona

 

e totu prontos no sunu a nde dare:

 

in-d-una janna ti naran peldona,

 

s’àtera janna est a peldonare.

 

A da chi ti che ’ogan dae filu

 

faghe che deo: bae e leatilu.

 

 

 

 

9. Sozu (52”)

 

Antoni, a mi lu lassas su lamentu?

 

Ses indesideràbbile individu:

 

ses machïadu e totu ti an timidu

 

poite crias terrore e turmentu.

 

Su comitadu de Santu Larentu,

 

pensa, custu ’inari l’at pedidu:

 

an buscadu unu tantu in dogni janna

 

e an fatu una festa bella e manna.

 

 

 

 

10. Piredda (35”)

 

S’’iden ch’an fatu una festa pïena

 

ca cherian intender s’Elicona.

 

Per’apo intesu arrejona-arrejona

 

nachi non fin cun sa mente serena:

 

an fatu de porcheddos una chena,

 

ti poto narrer chi fit chena ’ona.

 

Però nessunu asseguradu m’ada

 

chi cussa peta forsi fit furada.

 

 

 

 

11. Sozu (56”)

 

Antoni, non ti frimmes in s’ispera

 

ca a tie ti at sa fura fatu a feghe.

 

Nd’intzeltas noe e fallis sa ’e deghe:

 

tando ses ruinadu, considera.

 

Ma sa die chi nd’’essis dae galera

 

t’at a dare ognunu una ’elveghe:

 

la pedis a sa populatzione

 

e ti torras a fagher su masone.

 

 

 

 

 

12. Piredda (43”)

 

Ite cosa mi ses fatende ischire?

 

De cussas cosas narrer non cheria

 

ca la tenzo sa facultade mia,

 

non b’at bisonzu ’e andare a pedire.

 

Deo nde fato de ogni zenia,

 

forsi mi poto fàghere irrichire:

 

tue che pedidore ja ti prestas,

 

mì’, poveritu fis e gai restas.

 

 

 

 

13. Sozu (50”)

 

Ma una malasorte a tie at giutu

 

a cussa vana e trista illusïone.

 

Ti palzo unu mischinu dimandone

 

ma pedinde busco ’eo de ogni frutu.

 

Da chi m’ispetat unu contribbutu

 

lu devo dimandare a sa Regione

 

e pot’’eo incassare millïones

 

sentza tenner paura ’e sas presones.

 

 

 

 

14. Piredda (41”)

 

Aspeta chi Piredda t’ispiegat

 

a chie est chi sa sorte male at giutu

 

ca s’a tie t’isetat unu frutu

 

su pius malu niunu l’intregat.

 

E si ti pedis cussu contribbutu

 

ch’a tie sa Regione ti lu negat?

 

Faghen fina tranellos a sa cua:

 

e leatilu totu a manu tua!

 

 

 

 

15. Sozu (47”)

 

Antoni caru, fàghemi a ischire

 

poite inoghe ti faghes a brou.

 

Deo ti lu repito dae nou

 

chi nàschidos non semus po patire:

 

Santu Frantziscu at donadu su sou

 

e a da poi est andadu a pedire.

 

A da chi no at tentu àter’aficu

 

e fatu at su guventu mannu e ricu.

 

 

 

 

 

16. Piredda (37”)

 

A mie no m’aggradat cuss’iscena

 

de custu pedidore ’e facultade.

 

Santu Frantziscu, un’ànima terrena,

 

mi nde rio ’e sa corïosidade:

 

at regaladu sa propïedade

 

poi andat a pedire cosa anzena.

 

Po torrare a pedire dae nou

 

mezus s’aerat mantesu su sou.

 

 

 

 

17. Sozu (44”)

 

Est onore ’e sa sua parentella

 

pedinde at fatu un’àtera richesa.

 

E cando mai chi non l’as cumpresa

 

chi a pedire est tropu cosa bella?

 

Colombo po raggiungher un’impresa

 

at pedidu sas naves a Isabella:

 

da ch’at pedidu azuadu l’ana,

 

iscoberit sa terra americana.

 

 

 

 

18. Piredda (42”)

 

Non b’at bisonzu de ch’andare addane

 

po mi buscare de pane un’’ucone.

 

S’aciapo pane mi leo su pane

 

si b’est s’anzone mi leo s’anzone

 

ca chelzo fagher che-i su margiane

 

chi si leat su mezus campïone.

 

In sa Trexenta e in sa Marmilla

 

no che nde lasso ’e zente trancuilla.

 

 

 

 

19. Sozu (44”)

 

Sos ladros totu male sun andados,

 

deo ti naro: ti nde iscampet Deu.

 

Ma sun sos pedidores foltunados

 

e insisto in su bellu tema meu:

 

po azuare sos terremotados

 

ana pedidu in su mundu intreu

 

e an a tenner sa domo segura

 

però no bi lis faghen dae sa fura.

 

 

 

 

 

20. Piredda (40”)

 

A che los leas custos pedidores

 

chi sun bestidos de mìseros pannos?

 

Ma deo cun tranellos e ingannos

 

a furare sun dópios onores:

 

an arrestadu sos ladros minores

 

ma restados bi sun sos ladros mannos.

 

Che-i sos ladros mannos fato gai:

 

mì’, finas tue lis naras babbai.

 

 

 

 

21. Sozu (52”)

 

Si foltunados in sos primos annos

 

azis vìvidu in sodisfatzione,

 

parias ch’as leadu onore e pannos

 

tra millïardu cun su millïone.

 

Però como sos ladros pius mannos

 

parit chi sun finidos in presone

 

e no ti ponzas in pena e guai

 

ca totu sos chi furan finin gai.

 

 

 

 

22. Piredda (37”)

 

O Peppe Sozu, furtos e rapinas

 

mì’ chi nde passat in totu sas manos

 

e-i su furtu da tempos lontanos

 

mì’ chi tenet fundadas raighinas.

 

No ti ammentas cando sos Romanos

 

si che ana furadu sas Sabinas?

 

Po che jugher sas féminas a domo

 

mì’ chi ana furadu prima ’e como.

 

 

 

 

23. Sozu (46”)

 

A mie non mi faghen meraviza

 

ne sos Romanos an bogadu fama.

 

A da chi ’e t’isposare tenes brama

 

deves proare passiza-passiza

 

e poi da chi cheres custa fiza

 

pedibbila a su babbu e a sa mama.

 

Sentza bisonzu ’e tantu faghe-faghe

 

gai s’isposu faghides in paghe.

 

 

 

 

 

24. Piredda (34”)

 

Ello non l’ischis chi una femìna

 

podet pecare de presuntzione?

 

Ma si la furas cun s’atentzïone

 

chi de sa domo la faghes reina

 

puite so gelosu de Plutone

 

cando si ch’at furadu a Proserpìna.

 

A piaghere meu mi la leo,

 

comente at fatu isse fato deo.

 

 

 

 

25. Sozu (50”)

 

Deo ti naro fàgheti a sa muda

 

da chi non cheres ballas in su colzu

 

prite pedinde campas sentza duda

 

sentza messare ne fagher laolzu.

 

Cristos in domo de una vïuda

 

at pedidu unu cantu ’e pane ’e olzu:

 

si Cristos pedit de pane unu cantu

 

ja poto fagher deo ateretantu.

 

 

 

 

26. Piredda (41”)

 

Ma Promotéu cun sa canna in manu

 

da sa terra si ponet in caminu

 

ca aiat de furare su pidinu,

 

mì’, ch’est pigadu lontanu lontanu:

 

est arrividu a su chelu paganu

 

e nd’at caladu su fogu divinu.

 

Da unu furtu solu sentza gherra

 

amus connotu su fogu in sa terra.

 

 

 

 

27. Sozu (43”)

 

De fantasia est unu bellu jogu

 

ma a mie non mi blocas su caminu.

 

Non nde tenzo oriolu e ne pedinu

 

si so morinde ’e fritu in dogni logu:

 

poto pedire una braja ’e fogu,

 

poto pedire fina unu luminu

 

e unu pagu ’e linna mi nde l’’ato

 

e da poi su fogu mi lu fato.

 

 

 

 

 

 28. Piredda (37”)

 

Non chilco fogu e ne bestiàmine,

 

no so chilchende ne seda e ne lana

 

ne-i sa prata, s’oro ne-i su ràmine

 

ma su chi cheret a sa vida umana.

 

Fingi chi sias molzende ’e su fàmine,

 

tue domandas e no ti nde dana:

 

o Peppe, no ti deves dispiàghere,

 

nàral’a mie ite deves fàghere.

 

 

 

 

29. Sozu (47”)

 

Mi paret chi non rezat su cuntrestu

 

da chi ti pones in cussu cuadru.

 

Non fures robba si est sola in su padru

 

ne in domo ’inari ne-i su restu

 

ca deo da chi pedo so onestu

 

ma tue da chi furas lu ses ladru.

 

No as a tenner sa sorte in favore:

 

nd’as sa ’irgonza e-i su disonore.

 

 

 

 

30. Piredda (41”)

 

A ite una risposta non cuntzedis?

 

Mì’, da issara isetende ti so.

 

Ancora una domanda ti la do:

 

si ses póveru ’e totu e no possedis,

 

si unu cantu ’e pane ti pedis

 

e-i sa zente ti narat chi no.

 

O Peppe Sozu, nara ite nde pensas

 

e de cale manera ti defensas.

 

 

 

 

31. Sozu (42”)

 

A da chi ti presentas acanidu

 

mi lu deves inoghe ispïegare.

 

Si agatas ingratu un’individu

 

chi dêt sa robba sua controllare:

 

non ti nde dat de su chi as pedidu,

 

comente faghes a bi lu furare?

 

Ti faghet bier sos bojes nieddos

 

e t’istampat a balla sos chelveddos.

 

 

 

 

 

32. Piredda (37”)

 

Custu ti l’as pensadu in mente tua

 

po sos chi ch’’essin dae sa mesura.

 

Beru chi sa rapina e-i sa fura

 

a tie paret velenosa lua,

 

per’a furare s’andat a sa cua

 

in sa campagna, in bidda e a pastura.

 

Antzis, si b’ada calchi ladru ’onu,

 

mi’ prendet finamenta su padronu.

 

 

 

 

33. Sozu (48”)

 

Ma non lu prendas in pês e in manos

 

prite sas evidéntzias bi sunu

 

ca de ladros terrìbbiles metzanos

 

oramai ana fatu su radunu:

 

da ch’an cantadu sos ”gregorianos”

 

mì’ chi nd’an arrestadu norantunu.

 

Ja l’as ilbagantadu su calasciu,

 

como in presone ses faghinde basciu.

 

 

 

 

34. Piredda (43”)

 

A mie no m’ispantat sa cadena

 

ca isco fàghere de su latitante:

 

bidu fina janteri in Oliena

 

ch’ana leadu unu cummerciante.

 

Ja l’ischis su ladru chi est birbante

 

chi chilcat sempre sa buscia piena:

 

su chi ’alanzat in-d-una paltida

 

no lu faghes pedende in tota vida.

 

 

 

 

35. Sozu (51”)

 

Deo ja pedo e non leo matana,

 

non chelzo benes mannos in consigna

 

e mi cuntento de su chi mi dana

 

però non tenzo un’idea maligna.

 

Ma as bidu sos sardos in Sardigna

 

e as bidu sos sardos in Toscana:

 

de andare a furare cosa anzena

 

cantos sun rosighende sa cadena?

 

 

 

 

 

36. Piredda (41”)

 

A furare bi nd’andat dogni die,

 

cheret sa veridade chi nde ’oghe

 

e-i cussas cosas non nelzas a mie

 

ca pari-pari si dana sa ’oghe:

 

da inoghe nde jughen a inie,

 

da inie nde ’atin a inoghe.

 

Sos ladros pari-pari si favorin

 

e tzeltu da su fàmine non morin.

 

 

 

 

37. Sozu (44”)

 

Antoni, non ti fetas tantu folte

 

prite sa legge a tie dat matana.

 

Si ti giudìcan in àtera colte

 

non sa democratzia italiana

 

a da chi sese cundennadu a molte

 

tando pedis sa gràtzia sovrana

 

poite ses timinde cussa die

 

e tando tue pedis che a mie.

 

 

 

 

38. Piredda (53”)

 

Non domando sa gràtzia sovrana

 

ca inoghe est sa vida istabbilida

 

e-i sa pius pena chi mi dana,

 

mì’, diat esser sa galera a vida

 

e si vivera in galera finida

 

b’est sa pagnota cuotidïana.

 

(E) non podes narrer chi in galera patis:

 

b’as su cìnema e màndigas de gratis.

 

 

 

 

39. Sozu (55”)

 

De una cosa, Piredda, ti ammentes

 

e su giustu in chelveddos ti che incascia

 

ca da chi ses in sas notas dolentes

 

ja no est a pedire cosa bascia.

 

Pens’’e Antoni Gramsci sos parentes

 

a Mussolini an pedidu sa grascia

 

prite fit de salude a mal’ispera

 

si nde lu ’ogaiat dae galera.

 

 

 

 

 

 

 

40. Piredda (35”)

 

Deo non chelzo sos limusineris

 

de custa vida ca sun indetzentes:

 

este mezus chi b’apat ratzieris,

 

ladros comente deo e prepotentes

 

e de gai aumentan sos agentes

 

e totu cantos sos carabbineris.

 

A furare ti paret un’isbagliu

 

e fin’a cussos ti dat su trabagliu.

 

 

 

 

41. Sozu (48”)

 

Non mi la dias una punta ’e lantza

 

ca tantu non mi molzo paralìticu.

 

Si chelzo fagher inoghe su crìticu

 

a sa rejone lógica ti aggantza:

 

prite su capu ’e s’Iran a sa Frantza

 

li at pedidu s’asilu polìticu?

 

Ca de morrer no nde teniat gana,

 

cuntentu si s’asilu bi lu dana.

 

 

 

 

42. Piredda (47”)

 

Ma finas po t’intender mi dat pena

 

sentza pensare a sa mezus rejone.

 

A domandare asilu in terra anzena

 

pensa ch’est un’umilïatzïone:

 

mezus furende e busciaca pïena

 

in dogni istadu e in dogni regione.

 

O mi ch’irrico in totu o m’arruino

 

per’a pedire nudda non m’inchino.

 

 

 

 

43. Sozu (53”)

 

Da chi t’impuntas de cussa manera

 

t’arràbbias mi pares arrughidu.

 

De Madalena su sìndigu as bidu

 

ch’est faghinde una mesa preghïera

 

e a Pertini sa grascia at pedidu

 

po nde ’atire a Clélia a Caprera.

 

E dae su pedire, ti nde abbiza,

 

a fïancu ’e su babbu ’enit sa fiza.

 

 

 

 

 

 

 

44. Piredda (46”)

 

Ja ti la torro deo sa rispolta

 

ma faghe ’e la cumprender sa manera.

 

Si sende ’ia l’aian acolta,

 

mì’, fit bistada un’òpera sintzera.

 

Ma oramai Clélia est molta,

 

a it’est chi nde l’’atin a Caprera?

 

Mì’, non faghen peruna balentia:

 

si l’aeran mantesa sende ’ia.

 

 

 

 

45. Sozu (42”)

 

Però, Antoni, làssalu su fele

 

poite su chi pedit no est metzanu

 

ca chie pedit a sero e manzanu

 

podet cumbincher s’ingratu e crudele.

 

Sadata ch’est andadu a Israele

 

pedinde paghe a rosàriu in manu

 

e no at isbagliadu cussa zente,

 

gai amos sa paghe in Oriente.

 

 

 

 

46. Piredda (39”)

 

Mì’ chi non b’at ne paghe e unïone

 

ca paret s’Oriente andende male.

 

Però po s’universu generale

 

dognunu tenet un’ambitzïone:

 

b’at calchi ladru internatzïonale,

 

passat da natzïone a natzïone.

 

Sentza bi ponner perunos suspetos,

 

andan po nde furare sos segretos.

 

 

 

 

47. Sozu (50”)

 

Mi paret ora su tema ’e finire

 

ma non ti lasso fininde in s’ispera.

 

Tue s’anzenu cheres esiggire

 

e arriscas sa pedde e sa galera,

 

deo invece ti naro chi a pedire

 

mi paret una cosa pius lezera.

 

E podet esser pulida-pulida

 

sentz’arriscare nisciunu sa vida.

 

 

 

 

 

48. Piredda (51”)

 

A babbu, a fizu, a sorre e a frade

 

bos chelzo narrer a fine ’e sistema:

 

no est su ladru a sas pastas de crema

 

chi si ch’andet cun signorilidade.

 

Da chi su ladru mi l’an dadu in tema

 

l’apo cantadu contra volontade

 

e non solu deritos chi nde acampen:

 

cantu los chelzo ’ene gai campen.