Camineras, Terra mia istanotte mi ses cara, Bisos e Chertos: funt is tres librus de Poesia, in órdini de pubblicatzioni,  chi Giovanni Fiori, poeta ittiresu cun arrexinis fungudas, s’at arregallau. Ma si  feus unu giogu o si lassaus andai lieru su coru podiat éssiri fintzas e a s’arrevésciu:  Bisos e chertos, Terra mia istanotte mi ses cara, Camineras, ca, ligendu sa poesia de Giuanni Fiori, parit custu su mori: est sighendu unu Bisu chi nosu certaus po dd’averai, i est inguni chi scobereus e innui est diaderus su coru  fungudu de sa Terra-mama, i est ancora inguni chi sceraus is Camineras.

 

Po andai, po fairi caminu. Camineras de impìnnius sigurus in vida comente e in Poesia propriu comenti at fatu issu: custu Poeta nostru, esémpiu no sceti de Poesia ma, de coidu de coru po aparixai is pretzialidadis chi faint prus grai su biaxi massimamenti su de is prus débilis.

 

Su mori chi si cumbidat a sighiri no est ni lébiu ni fàcili e i custu si intzertat de sùbitu  fintzas e sceti  in sa ligidura de is versus suus. Praxilis, meli po is origas, fueddus drucis e antigus  ma mai lébius po su pentzamentu. Ti scrucullant aintru, ti circant ti pedint tui e innui ses. E funt medas is matas, is obrescidroxus, is liagas, is errius, is ispinas, is srucus, is trigus de ancà ti depis circai: ma una sceti est sa Terra! I est sempri sa Terra de su coru, sa Terra-mama, sa Terra  chi … e cun tegus in coro a dogni alenu/ poetende ispàmparrio su mundu. E diaci est! Est cun Issa chi totu si spannat, chi su dolu si fait ispera.

 

Ohi cantu caminu! E sulcos. Bolos/ inchesurados…Prantu. E trigu ruju…./ Si paran che isciau a fune in tuju/ trumas istracas de omines  solos./…Ma cun tegus bizende ogni diàda/ in lettos de colòvuros m’ischido./ Como a punzos pienos ti cumbido/ manzanos tintos de melagranada./…; sa duda si fait caminu e sabidoria … tue dissignos non frimmes ne passu/ pro chi s’anima punnet cantu dudat…/E iscas chi su ch’attere revudat/ est madrighe salida in su cumassu;  s’ospitalidadi s’altari prus sacru …T’isetto affacc’a su fogu ’e domo/ a linna sempre allutta pro s’amigu;/ e mele t’hap’a dare e pane e trigu/ che giajos mios milli ’eranos como./; s’amistadi si fait intragna tua…. Inoghe s’amistade est sagra e netta/ mai debbadas pro chie nd’est dignu:/ ìnnidu che ozastru su carignu/ e sempre a lughe e sole sa minetta./ I est custu s’amparu siguru e prus mannu no sceti po issu ma …T’isetto inoghe. Custu est logu tou…/E che rundine ’olende in chelu isolta/ch’has a torrar’a benner ogni ’olta/ chi ti brotat in coro amore nou./

 

I est sempri amori nou su chi si nascit in coru candu torraus a i cussu Fueddu, su Fueddu chi su Poeta imperat e  manixat che maistru mannu po pesai custus càntidus. Su Fueddu primìntziu de totu e po cussu bonu a donai is sentitidus prus beridadosus de su mundu chi Giovanni si ’olit amostai.

 

E chi issu siat scienti e maistu, totu in-d-una, de custu Fueddu si ddu narat fintzas e un’ateru traballu de bundu chi at fatu: su glossariu  bessiu cun s’urtimu libru ”Bisos e chertos”: (Ed. Soter, Villanova Monteleone 2004) chi, aberit un’enna de importu mannu siat aintru de su mundu chi at donau cumentzu e a pustis, sempri,  alientu e acua frisca a sa Poesia cosa sua, siat a una connoscéntzia prus manna  de su Fueddu-Limba  cosa nostra.

 

Tropu pagu custu po pòdiri nai eita est sa Poesia de Giovanni e su Fueddu de sa Poesia de Giovanni, ca est comente e chi siat unu padenti cracu de ancà su soli luxit in dónnia sida/versu in dónnia folla/fueddu e tui comenti fais a ddus pintai totus e cun cussa luxi?

 

Ma de siguru una cosa si podit testai: ca nudda amancat a-i custa Poesia po pòdiri nai ca est ànima de sa sienda  nostra prus funguda, de ancà si fait mintza e memória de imparus e amparu: is prus sigurus, chi no connoscint e mai ant a connòsciri traitoria po s’identidadi e sa dignidadi de s’ómini.

 

E no ddu’ amancat sa luna…chi sola connosches sos caminos/ de s’anima sonniadora;/ e ischis abberu su dolore/ pro custas cantones de sole/… Ma…. ”Si pesit unu cantu de prexu/ in su sulitu de su dolu: oi sa barca andit/ a pitzus de is undas de is làgrimas … ”(R. Tagore). Po tui.  E po totus is cantzonis nostras de soli.