Bob MarleyNci at passau sa bellesa de trint’annus de sa morti de Robert Nesta Marley, de totus connotu comente Bob, su sìmbulu de su reggae. Fut s’11 de maju de su 1981 candu su lioni at lassau custu mundu. A trintases annus feti, liau de su mali mandigadori. Un’artista de livellu artu de a veras, chi su magazine americanu Rolling Stone at collocau a su de 19 postus in sa classìfica de is mellus cantantis de sempri. Su chi narat Rolling Stone, in dónnia modu, no est lei, mancai po medas custa rivista siat un’ispétzia de Bìbbia de sa mùsica cuntemporànea.

 

 

A su primu postu o a su de centu chi siat, una cosa est crara: Bob at iscritu pàginas prenas de sinnificu in s’istória de sa mùsica. Cantzonis che Get Up, Stand Up, 400 years, Jammin’, One Love, Africa Unite, Redemption Song, Buffalo Soldier, I Shot The Sheriff… No nci funt fueddus po cumentai custas prendas. Comenti est difìcili a chistionai de s’umanidadi de cust’ómini chi, po ndi nai una, at postu is deretus de autori de No Woman, No Cry a nòmini de Vincent Ford, un’amigu sû (mortu in su 2008) chi dirigiat sa mensa de is pòburus a Trenchtown, su ghetu de sa capitali giamaicana Kingston. Totu su dinai aciocau de custa cantzoni est serbiu e serbit oi in dî a donai a papai a is ùrtimus.

 

 

No est cosa de pagu contu. Ancora prus in su mundu chi teneus asuta de is ogus, euba sa beneficéntzia, candu si fait, si fait a craru de totus. Feti po si sciacuai sa faci. Naraiat Bob Marley: “Trenchtown no est in Giamaica, Trenchtown est apetotu, poita est su logu de ancà benint is chi non tenint nudda, is disisperaus, poita Trenchtown est su ghetu, est su ghetu che calechisiat citadi. E chi ses nàsciu a Trenchtown, no as a tenni peruna ispera de podi arrennesci in sa vida”.

 

 

Bob fut nàsciu in su 1945 in sa biddixedda de Rhoden Hall, a is peis de su cùcuru de Nine Miles, in sa Giamàica setentrionali. Fut fillu de un’inglesu de peddi bianca (un’ómini chi no at mai connotu, ca fut capitanu de marina e iat abbandonau sa pobidda candu fut incinta, intzùlliu de sa famìlia sua) e de una giamaicana niedda. Su fatu de essi unu mesusànguni dd’iat istrobbau, ca ndi ddi faiant una curpa. Naraiat: “Deu non tengiu pregiudìtzius contras de mimi etotu. Babbu fut biancu e mama niedda. M’intzérriant mesucasta, o una cosa aici. Ma deu non fatzu sa parti a nemus, ni a is óminis biancus ni a is óminis nieddus. Deu soi de sa parti de Deus, cussu chi m’at criau e at fatu de manera chi fessa generau siat de su biancu chi de su nieddu”.

 

Fut craru che su celu de làmpadas, Bob: “Luxit su soli/ su tempus est bonu/ ti fait benni gana de movi is peis baddendu/ po sa sarvesa, deu soi innoi/ bollu chi tui scipas euba soi/ candu su mengianu adóbiat su circufolla/ bollu chi tui ddu scipas, deu puru soi su circufolla” (Sun is Shining).

 

Bob fut unu poeta chi cantaiat sa paxi e cumbatiat is ingiustìtzias, su ratzismu, s’opressioni de is potentis contras a su pópulu. Un’ómini chi sonnaiat unu mundu giustu, fatu de fradis, lìberus e ogualis. “Si depeus uniri/ poita seus pillonis de sa própiu casta/… Depeus cumprendi ca seus unu pópulu feti/ o chi nou, no nci at a essi prus perunu amori” (One Foundation).

 

Cussu de torrai a fundai sa natzioni de is óminis est su scopu de sa vida de Bob Marley, sa religioni sua: “Un’amori feti/ Unu coru feti/ Aiò, s’uneus e s’intendeus beni/ Comenti est stétiu in printzìpiu/ aici at essi a s’acabbu” (One Love).

 

Sa mùsica chi Bob at fatu est passada de una generatzioni a s’atra, totu su mundu dda connoscit e dd’aprétziat. Est una mùsica giai giai terapéutica, chi carìtziat s’ànimu e po sa delicadesa sua fait benni s’errisitu in cara. Is fueddus de cust’artista mannu tocant su coru. Faint cumprendi comenti siat giustu a cumbati po una vida prus bona po totus.

 

In su mesi de idas de su 1976, unus cantu delincuentis armaus ddi fuant imbucaus in domu e iant strupiau a issu, a sa pobidda e a su manager. Ma issu fut andau etotu a cantai a su cuncertu po sa paxi “Smile Jamaica”, duas dîs agoa. Iat nau: “Is chi cicant de fai diventai su mundu peus de su chi est non si pigant mancu una dî de riposu, tandu comenti mi dda possu pigai deu?”

 

Bob fut unu mìsticu, unu profeta de Jah. Sa mùsica sua serbit po liberai su spìritu. Su Paradisu, segundu Bob, tocat a ddu bivi in custa terra. “Scieus e cumprendeus/ chi Deus Onnipotenti est un’ómini biventi/ A bortas podeis collunai calencunu/ ma no eis a podi collunai totu su pópulu po sempri/ e imoi chi eus biu sa luxi/ nosu s’eus a rebellai po is deretus nostus” (Get Up, Stand Up).

 

Trint’annus funt passaus de candu su lioni rasta si nd’est andau. Ma Bob Marley at lassau arrastu. Cussa cara simpàtica, cussa boxi de piciocheddu, cussas tritzas longas che is arréxinis de is matas, ant concuistau su mundu intreu. Cussa Babilónia chi issu cumbatiat est ancora in pei, est beru, ca sa genia umana no at ancora cumpréndiu cali est su caminu deretu. Ma custu no isminguat su valori de Bob. Est feti sa proa de sa distàntzia chi abarrat tra s’umanidadi e sa cuntentesa.