remundu piras

Ardauli 1992

 

 

 

 

 

 

 

 

Imprentamus su primu tema (mancan sas ùltima duas istrofes ebbia) de sa gara pro sa festa de Santu Martine in Bessude, su 10 de Sant’Andria de su 1974.

 

S’avréschida e s’interighinada sun argumentos subra sos cales si podet cantare a discansu in seros de bonamuta: sas cosas de nàrrere non fartan de seguru.

 

Pro duos cantadores de sa calidade de Peppe Sozu e Remundu Piras s’impignu est de cuddos chi si poden muntènnere.

 

In chimbanta otavas dan ateruna proa de virtude sende in s’edade de sessant’annos tiu Peppe e de sessantanoe tiu Remundu.

 

 

 

1. Sozu (1’06”)
A sos pastores a fagher su contu
be-i penset dognunu a tempus sou
ca a nisciunu non chelzo dare afrontu
mancari de lamentu diat prou.
Como an un’argumentu dadu a nou
e a mie m’an dadu su tramontu:
mancari siat a sa fine ’e sa die
però sun totu sas fines inie.

 

 

2. Piras (1’06”)
Cheret narrer chi tue as su tramontu
e cheret narrer sa fine ’e sa die.
(Ma) non t’epas fatu nemmancu su contu
chi su restante siat totu a tie
ca s’est tocada s’avréschida a mie
ponimos totosduos a cunfrontu
siat de cosas siat de s’omìne:
un’est printzìpiu e un’est sa fine.

 

 

3. Sozu (54”)
Si damos un’ojada in generale
est dognunu ’e ischire disizosu
de cantu at operadu bene o male
da chi su sole ti dat s’adiosu:
trabagliu ’e manu o trabagliu mentale
poi ’e su tramontu est su riposu.
E-i cussu si notat tota vida
poite sa zornada est ja cumprida.

 

4. Piras (1’06”)
Ma deo tenzo s’avréschida ebbia,
s’avréschida non contat mai dannos.
S’ómine in cudda ora primaria
paret chi tenzat in su coro ispannos:
isse trabagliat cun sa fantasia
e si faghet sos contos pius mannos.
At a parrer sognende unu machine
prite no ischit coment’est sa fine.

 

5. Sozu (58”)
Ma sa faina pro esser esata
dali innanti un’ojada in generale.
Sa fantasia ja est cosa grata
ch’at immensa una zona ispatziale
ma però l’ischis tue a sa finale
a da chi est sa zente sodisfata
c’at apagadu ’e sa mente s’idea
prite cumprida est s’òpera intrea.

 

6. Piras (59”)
Ma deo t’ispiego a sa ’ereta
(e) mi das favore s’est chi mi cumprendes.
Tue abbàida una sigareta,
su gustu bellu est cando ti l’atzendes
ca cando est tota intrea est neta-neta
e de ti la fumare sempre atendes.
Poi su fumu che pigat a susu,
da ch’est fumada non contat piusu.

 

 

7. Sozu (47”)
Da chi ti fumas una sigareta
a mie parit chi ses pius cuntentu.
Da chi l’atzendes in-d-unu momentu
sa brama tua est ancora incumpleta:
tue as sa prima pedra ’e fundamentu,
s’ùltima téula de una pinneta
tocat a mie, a da chi est acabbada
eco s’òpera bella est fraigada.

 

8. Piras (56”)
Ma tue mi sen nende cando isfata
ma no est tramontada, ìstabbi atentu.
Ma abbàida una domo, est meda grata
po chie ’e si la fagher at s’intentu:
cando ponen su primu fundamentu
suta bi ponen un’iscudu ’e prata
cun cosas beneitas cantu mai,
sol’a sa prima pedra faghen gai.

 

9. Sozu (45”)
A dare a su tramontu su contràriu
paret a mie una cosa isbagliada.
Ma canta zente in sa vida non ch’ada
chi si devorat totu ’inari:
chie leat a giovanu s’ispada
a betzesa si leat su rosàriu
prite chi morit si faghet su contu,
lu faghet pius bonu su tramontu.

 

10. Piras (54”)
(Ma) moribbundu s’invocat a Gesusu
e a sa foltza si ponet a pregare.
Ma a prima edade at sognadu ’e gherrare,
de diventare grande s’est illusu:
si a betzesa si ponet a pregare
pregat poite non podet piusu.
Oltres chi s’est finida sa sustàntzia
s’est serrada sa janna ’e s’isperàntzia.

 

11. Sozu (46”)
Ma su tramontu li ponet giudìtziu
e curregget sa zente ’e custa terra:
ch’at de passare a s’àtera perra
timet non ruat in su precipìtziu
ca poi tue as s’inìtziu ’e sa gherra,
deo tenzo sa die de s’armistìtziu.
E-i sa zente ja est pius cuntenta:
finit sa gherra e non bogat lamenta.

 

12. Piras (54”)
(Ma) cando inìtziat non ponet pês in terra,
totu discussos ja faghen a gala.
Chie jughet s’ispada, chie sa pala,
chie pigat a monte e chie a serra:
da s’armistitziu as pérdidu sa gherra,
ja l’ischis ch’est sa fine tropu mala.
Deo invece non poto lagrimare
ca non si perdet chena comintzare.

 

13. Sozu (54”)
Ma ammenta chi sa gherra no est giogu
fina si a sa vitória si aspirat.
Però a da chi s’arma la retirat
est torrada sa calma in dogni logu:
fina perdinde, ca cessat su fogu,
ammentatinde, sa zente respirat.
Cun fantasia ’e glória non bolat
ma ca cessat su fogu si consolat.

 

14. Piras (48”)
Chie perdet at malos sos congruos
in fine ’e una gherra martziale.
E fin’a cuddu ch’’inchet est fatale,
ognunu tentu at sos dannos suos:
però cando gherrende sun in duos
la finit unu ’ene e unu male.
Invece initziende, in mente tene,
paret chi totosduos isten bene.

 

15. Sozu (49”)
Sa gherra a mie paret una peste,
nemmancu cumintzende bene at gana.
Però da chi una gherra fata l’ana
ja si devet leare coment’este:
pensa cando in Trento e in Trieste
post’an sa bandiera italiana
e at pigadu sa fama a sa glória
de fine su bolletinu ’e sa vitória.

 

16. Piras (59”)
(Ma) cussu no est tramontu puntuale
ca est a pena s’alba ’e s’unione
cando s’italianu che leone
at fatu su discursu martziale.
S’austrìaca grande natzione
cussa est bistada ch’est bistada male
S’est chi lu leas bene in cunsideru.
istadu est su tramontu ’e un’imperu.

 

17. Sozu (51”)
De finire una gherra an totu brama
o isconfita bi apat o vitória
ma chie ’e samben bagnadu at sa trama
ja l’ischit ch’at a passare a s’istória.
Da sa finale si tenet sa fama,
a sa finale si tenet sa glória:
onorat sos eroes totucantos
e su tramontu est ch’at fatu sos santos.

 

18. Piras (1’01”)
Ma sos santos sun nados in divina
grascia, e Deus lis at postu s’aneddu.
Abbàida novella un’isposina
cando solu da un’annu at su piseddu
e chi li naschet unu pitzinneddu
bellu che una rosa purpurina.
Tando est chi at lobradu su desizu
ca est s’avréschida ’e su primu fizu.

 

19. Sozu (52”)
A da chi naschet su fizu est cuntentu
ma sa glória sua no at cumpresu
e ne l’ispetat unu monumentu
e nemmancu a s’altare frutu at resu.
Ma da ch’an postu in su fogu a Larentu
e a Bustianu a s’arantzu l’an presu
an s’istória iscrita a cifras d’oro
dae sa die ’e su tramontu insoro.

 

20. Piras (59”)
Ma no, chi cussu tramontu no este:
igue l’as interpretada male
poite a s’alba cheres ponner beste
sende chi s’alba est universale:
est fine po sa vida temporale
però est s’alba ’e sa vida celeste.
Igue parte tua non si trìpiat
ca una finit e una printzìpiat.

 

21. Sozu (55”)
A mie non m’aggradat cussa iscena
mancari parte manna chelfas tantu.
No ischis de sa vida s’impiantu
si tenet gioja o si tenet pena
ma pensa chi si faghet unu santu
a su tramontu ’e sa vida tennera:
at raggiuntu ’e sa glória s’anelu,
a su tramontu che pigat a chelu.

 

22. Piras (54”)
(Mi) s’est chi mi cheres fagher unu mantu
nessi l’inzoma a puntu e fila e l’ànima
poite cando est sa fine magnànima
su prentzìpiu est bonu aterentantu.
Nara prite a su santu naras santu:
lu naras po su corpus o po s’ànima?
Igue eo sa parte mi che leo:
tue as finidu e comintzo deo.

 

23. Sozu (54”)
Cun s’inìtziu de ateruna vida
tenes un’ateruna alba in sas manos
ma a su tramontu sa fama l’an bida
mizas de santos in campos romanos
e inue est moltu Leonida
umpare a sos treghentos ispartanos.
Sa via ja l’insinzat dae nou
ma est bistadu su tramontu sou.

 

24. Piras (56”)
No est mai tramontu ca est amigu
de sa fama,e-d-est primu a mala ’oza.
Cussu est cuncetu tropu in forma roza
ca a Leonida pones in castigu:
suterra in terra unu ranu ’e trigu,
morit su ranu e ispuntat sa foza
e-i sa foza est suterrada e creschet
ca unu nde tramontat, un’avreschet.

 

25. Sozu (47”)
Mi cheres dare ispiegatzione
ma deo non lu so in cussu aficu
ca so istadu in s’aidatone
mancari non mi sia fatu ricu.
Da chi naschet est d’erva un’umbrione,
da chi tramontat est su trigu sicu:
in domo tua su ranu bi aciapas
cando l’as maghinadu e ti lu papas.

 

26. Piras (52”)
Ma da chi tue as betadu in su campu
laore sempre che massaju antigu
b’at bisonzu de andare a giampu-jampu
ma bei chelzo ponner pê azigu.
Nara si, Peppe, no ispuntat rampu
comente podes incunzare trigu?
Afiàncati a mie e faghe goi
prite so deo prima e tue poi.

 

27. Sozu (41”)
Bi torramos a fagher unu ballu
da chi non bastat una ’olta sola.
Est de sete-oto meses s’intervallu,
de contare su tempus ti consola,
ma su trigu est che téula ’e cristallu
finas a che lu ’ider in s’alzola.
E l’ischis de tramontu a sa finale
s’est una soma o unu cuintale.
28. Piras (59”)
Su chi ’essit ja non si nd’ischit mai
però cussu non contat, caru meu.
Pregòntati un’antigu, unu babbai
ch’at laoradu mesu sèculu intreu.
Su diciu ’e su massaju narat gai:
betare in terra e isperare in Deu.
Tzeltu chi poi un’incunza l’isetat
però sa proa est de chie lu ’etat.

 

29. Sozu (44”)
Su massaju de totu s’interessat
ca totu s’annu in sa campagna abbitat.
A semenare in s’atunzu coitat
e su trabagliu in s’ijerru non cessat
però est erva da chi lu tzapitat
est trigu ebbia da chi nde lu messat.
E su trabagliu sou at totu in manu
da chi lu ’idet in s’alzola ranu.

 

30. Piras (56”)
Ma su trigu l’at fatu chie tzapat
ca chie tzapat a incunzare isetat
e boltas meda non si nde profetat
ca laore ’e incunzare non nde aciapat
e-d-est sa proa ’e cussu chi lu ’etat,
no est sa proa ’e su chi si lu papat.
E no est mancu solte bene polta
cando lu papat po s’ùltima ’olta.

 

31. Sozu (53”)
Fina a s’ùltima mia ratzione
as a crêr chi mi ’atat su piantu.
Da chi mi dan de óstia unu ’ucone
lu gusto ca apo trabagliadu intantu
e si mi dana s’estrema untzione
poi riposo in su campusantu:
zona chi mai nisciunu baratat,
pius logu sintzeru non s’agatat.

 

32. Piras (1’02”)
Nachi ti dana s’óstia serena
(e) ti la leas ca ses ànima pia.
Ma ammenta fina s’óstia est sa mia,
Cristos l’at fata in s’ùltima chena:
at nadu: “Eco s’óstia piena
chi at printzìpiu e non finitia”.
Deus a primu l’at criada gai:
tenet printzìpiu e non finit mai.

 

33. Sozu (42”)
Unu cantende a boltas non s’abbizat
comente solu che ruet in pena
ca Gesu Cristu in sa vida terrena
totu su chi at de fagher non cuizat.
Ma da chi nadu mi as s’ùltima chena
parit chi a su tramontu si assimizat:
at s’eucarestia ’ogadu a fora
de sa vida terrena a s’ùltim’ora.

 

34. Piras (53”)
Ma non so nende de s’ùltima chena
ca no est moltu mai su Messia.
Deo apo nadu de s’óstia ebbia
e non faeddo de cosa terrena:
prentzipiadu at tando e-d-est sa mia
e-d-est eterna cun fortza serena
prite s’óstia eternidade contat
e-i s’eternidade non tramontat.

 

35. Sozu (45”)
No isco chie tenet su permissu
narrer chi no at Cristos s’agonia.
De sa vida terrena a finitia
comente ómine, anmenta, mortu est issu:
si cheres adorare su Messia
tue l’adoras in su crocifissu
e lu pregat s’umanidade tota
dae s’ùltima die in su Golgòta.

 

36. Piras (47”)
(Ma) nachi l’adoro in su crocifissu,
siat nieddu, ruju o siat grogu.
Però cussu est de linna e no est issu
ca Gesu Cristu est in àteru logu
e mancari in sa rughe lu apan missu
ja lis at fatu unu bellu jogu.
E l’ana moltu e nd’est bessidu gai:
da chi est Deu no tramontat mai.

 

37. Sozu (45”)
No tenes como rejone ne toltu
però isculta custu versu meu.
Si l’an postu in sa rughe po peleu
no est ora de gioja ne cunfoltu
ca Gesu Cristu che ómine est moltu
mancari moltu non siat che Deu.
L’an bidu in s’agonia a s’ùltim’ora
finas bessinde su sàmbene a fora.

 

38. Piras (1’00”)
(Ma) l’an bidu gai s’ómine mischinu
però che Deu no est tramontadu.
Nara, Deu in sete dies at criadu
s’universu patente, e-d-est ladinu:
a Eva cun Adamu at impastadu,
collocados los at in su giardinu.
Est sa creatzione tota mia
e-d-est printzìpiu sentza finitia.

 

39. Sozu (47”)
E cando mai chi ti crês seguru
inoghe totucantu su chi as nadu?
No ti deves leare a mancu in curu
de cussu Deu totu s’operadu:
E tando sa lughe dae s’iscuru
nara proite est chi at separadu:
ammenta fatu l’at sa prima die
e da poi su sero at fatu a mie.

 

40. Piras (1’02”)
(Ma) sa lughe cun s’iscuru fiat gai,
l’at separadu ca Deus est santu
e chi a tie maravigliat tantu
ca non connosches s’Eternu Babbai
però s’iscuru non tramontat mai
e nemmancu sa lughe ateretantu.
Deus los at criados in comunu
e mai tenen tramontu perunu.
41. Sozu (47”)
A da chi cantas gai non mi acoras
antzis a ti risponder mi recreo.
Est beru chi de s’inìtziu ti onoras
ma po cussu oriolu non mi leo
ca a tie at assignadu dóigh’oras
àteras dóighi poi las ap’eo.
Custu ’e su machinàriu est su pernu
e no as s’aurora po un’eternu.

 

42. Piras (1’04”)
(Ma) osserva cantas formas tantu bellas
Deus las at criadas po fortuna:
su mare cun sa terra, sas istellas,
su ’entu e-i su sole e-i sa luna.
Cussas sun sas eternas parentellas
chi finitia non tenen peruna:
tentu an s’avreschida e mai mudat
prite su sole mai si nd’istudat.

 

43. Sozu (55”)
Ma a cuss’idea a pena pone frenu
ca non b’at logu atesu ’e ti che fùere.
Ja l’isco chi in su campu adamascenu
da su gialdinu Adamu dêt prodùere
ma a su tramontu s’ómine terrenu,
ammenta, devet torrare a piùere.
E-d-est proa ’e su tramontu meu:
torrat a terra su chi at fatu Deu.

 

44. Piras (56”)
Ma deo naro chi avréschidos sunu
e-d-est sempre s’avréschida fatale.
A tramontare s’ómine andat male
si lu leamos in sensu comunu:
deo non so arrejonende ’e unu,
arrejono de totu in generale.
Bides chi su tramontu abbarrat frimu
prite como che nd’at pius de primu.
45. Sozu (51”)
Non balit a ti fagher pius forte
poite gai sas cosas non sunu.
Si deo su tramontu tenzo in sorte
ap’a sighire a momentu oportunu:
abbizatinde, sa falche ’e sa morte
nde los devet messare a unu a unu.
Ti contas pius folte in dogni giassu
ma sighit su tramontu in dogni passu.

 

46. Piras (1’03”)
E tue ses partinde s’aspru fele
e po totu in s’avréschida riposan.
Abbaidade duos chi s’isposan
cando lobradu an s’amore fidele:
in s’avréschida ogni deliscia gosan
prite est su ’asu ’e sa luna ’e su mele
ma su tramontu est su ’asu ’e sa molte
e-d-est su ’asu ’e sa malasolte.

 

47. Sozu (48”)
Mancari chi mi nelzas sorte mala
sa sorte mala abbratzadila tota
ca da chi comintzadu at a un’ala
non si podet frimmare in cussa lota:
at dognunu sa rughe sua a pala
finas a la pigare a su Golgota.
Si parit forte meda cantu campat
ma dae su tramontu non s’iscampat.

 

48. Piras (52”)
Ma su tramontu bellu non lu crêse
sende chi s’aurora est pius bella.
Cando parturid’at sa verginella
sos pastores basadu l’an sos pêse:
tando est ch’ispuntadu at un’istella
e chi l’an onoradu sos tres rese.
Sa mama at esultadu tando assai
ca a su tramontu non creiat mai.

 

49. Sozu (51”)
Tue cunvintu ’e una parte sese
ma non chelzo chi frimmes in sas vias
ca totucantas sas pregadorias
de una rughe si faghen a pêse.
In sa gruta l’adoran sos tres rese,
in sa rughe pianghen tres Marias:
unu momentu tremendu ’e dolore
chi manifestat de totu s’amore.

 

50. Piras (56”)
Ma in sa rughe at piantu Maria
e pianghet cun pena e cun anneu.
Ma cando l’at cantadu s’anninnia
at nadu: ”Drommi, drommi, fizu meu,
drommi, sienda de s’amore mia,
sognos dorados chi t’imbiet Deu”
ca li cheriat tando vida annànghere
prit’a cantare no est a piànghere.