DSC00615“Una delle caratteristiche più spiccate del popolo osilese è la sua religiosità. Paese eminentemente levitico, ha dato un forte contributo al clero della diocesi di Sassari, ha popolato lo stesso paese di eminenti, quanto numerosi, sacerdoti, […]. La religione era una cosa ereditaria, […] non v’era famiglia, che non avesse, o avesse avuto, un membro insignito del carattere sacerdotale. Sopravvenuta la collegiata (1728), essa penetrò in tutti i meati della vita paesana, […] oggi stesso […] l’atto pratico della religione si è conservato inalterato. […] il bigottismo vi è sconosciuto; trattasi di una fede serena, semplice ed equilibrata, […] la nostra chiesa è sempre affollata di donne non solo, ma anche di uomini, rappresentanti ogni ceto, […].”.

 

Gasi iscrieit su Canonicu Frantziscu Liperi in su capitulu XVIII de su libbaru “Osilo”, subra sa religiosidade de tando de sos osilesos, istampadu in su 1913. Tzertu oe sos tempos sunt cambiados, finas in Òsile, comente in sos àteros logos. Si in sos tempos colados custa fide manna fut testimoniada non solu dae sa presentzia in custu logu de unas barantina ‘e chejas, fraigadas, su pius, dae su seculu XI a su XVII, oto presentes intro ‘e ‘idda e trintatres peri sos saltos, ma, finas, dae su contributu de òmines e de fèminas chi seberaian sa vida religiosa. Pòdimus nàrrere, peroe, chi, finamentra como, sos osilesos mantenent frimma e pura sa fide insoro.

 

Tzertu, comente nos ammentat, puru, s’osilesu Monsignor Antoni Loriga (L’immacolata Patrona della Parrocchia di Osilo, 2002), Vicàriu Generale in sa Diòcesi de Tàtari, sun pagos sos chi lean custa via. B’at de nàrrere, peroe, chi oe mannu est su nùmeru ‘e sos grupos e de sos comitados religiosos (guasi vinti) presentes in custa ‘idda, chi in ocasiones de ricurrèntzias, mescamente, religiosas si unin’a pare pro organizare o cuntribuire cun su ‘inari pro dare su mezus chi poden. Su fatu, daboi, chi oto chejas puru siant dedicadas a Nostra Segnora nos faghet cumprendere cantu siat istada manna sa devossione de custa zente a sa Madonna.

 

De custas, chimbe sun ispartas peri sos saltos (S. Maria ‘e Utalis e S.Maria ‘e Sassalu, S. Maria ‘e Iscalas, S. Maria de Tergu, medievales e Nostra Segnora ‘e Bonària, moderna) e tres intro ‘idda (Nostra Segnora ‘e su Rosàriu e s’Immaculata Cuntzessione, modernas e sa Medaglia Meraculosa, retzente). Ispartas peri su logu si poden oe visitare S. Maria de Tergu chi finas a su 1980, annu ‘e naschida de su comune de Tergu, faghiat parte de su Comune de Òsile, S. Maria ‘e Iscalas e Nostra Segnora ‘e Bonària, mentres de sas àteras solu sas ruinas.

 

Comente nos ammentan siet su Canonicu Liperi siet su Monsignore Loriga in sos lìbbaros tzitados, finas a pagu tempus a como, finamentra in sas chejas derutas, in sas ricurrèntzias, totu sos osilesos abbalvaian in pellegrinàgiu a pregare e festeggiare. Dae una bindighina ‘e annos o pagu pius, grassias finas a su Parracu Barore Saba, istadu in Òsile dae su 1991 a su 2006, umpare a sos comitados e/o grupos religios diversas de custas festas sunt torradas a bida guasi comente si faghiat in sos tempos colados. B’at de nàrrere puru chi sas festas pro sa devossione a Nostra Segnora ‘e sa Cuntzessione, a Nostra Segnora ‘e sos Ànghelos, Santu Àntoni, Santu Sebastianu e Santa Lughia sun istadas semper presentes e sighidas dae custa zente.

 

Comente amus nadu subra, peroe, sa devossione manna sos osilesos l’ant apida, in particulare, pro Nostra Segnora ‘e sa Cuntzessione, dae sa fine de su XVII seculu patrona ‘e custa parrochia. Benit peroe, de si preguntare cando e comente est nàschida sa devossione a Issa. Segundu cantu iscritu dae Àntoni Frantziscu Ispada (“Storia della Sardegna Cristiana e dei suoi santi”,1994), mentres sa devossione a nostra Segnora ‘e s’Assunta est istada introduida in Sardigna a sa fine de VI sèculu dae sa nàschida de GesuGristu nostru Segnore cun sa dominassione de sos bizantinos, sa devossione a s’ Immaculada, presente in s’oriente cristianu gia dae su V seculu, est arrivida a inoghe dae sa Sicilia, duos seculos apoi.

 

Sa prima cheja dedicada a Issa pare siet istada sae Nostra Segnora de Bonarcado. In provintzia ‘e Tàtari e pretzisamente in sa ‘idda de Perfugas sun presentes sas ruinas de sa cheja intitulada a “Santa Maria della Concessione” de su 1160. Sa Sardigna, segundu Gabriele Piras (Storia del culto mariano in Sardegna, 1961), est una de sas primas regiones italianas a atzetare ufitzialmente sa dotrina pro more de s’Immaculada Cuntzessione mama de Deus. Sa devossione a Issa est istada difusa in s’isola nostra de siguru a òbera de sos Benedettinos. Sun istados peroe sos frades minores in sa meidade de su XV seculu a las difùndere a manera in tota sa Sardigna. In su 1656 su Parlamentu Sardu at elegere sa Virgine Immaculada comente Patrona de s’Isola (Damiano Filia, La Sardegna Cristiana, 1995).

 

Difatis, a pustis de custu fatu, meda an a essere sas chejas sardas dedicadas a Issa. E comente iscriet s’osilesu Monsignor Antoni Loriga est in custu cuntestu istòricu chi naschet finas in Òsile sa cheja dedicada a s’Immaculada. E difatis, onz’annu la festeggian in sa die de sa ricurrèntzia, s’oto ‘e su mese de Nadale. Sos messajos e sos pastores unidos appare ant semper fatu in sa die sa Festa ‘e su Ringrassiamentu.

 

Su mese ‘e Nadale ‘e su 2008, peroe, grassias a s’impignu dadu dae su grupu Folk de Òsile “A manu Tenta” dirìgidu dae sa Mastra ‘e ballu sardu Doloretta Manca cun s’ajudu de Don Antonio Cuccureddu (Parracu ch’at sostituidu a finitia de su 2006 Don Barore Saba insignidu dae su Comune, in su mese ‘e frearzu de su 2007, de sa tzitadinàntzia onorària), de sos Comitados de Babbu Eternu e de Santa Lughia, est istada organizada una tzerimònia religiosa a la nàrrere a s’osilesa: “comente si tocada e bella ‘e abberu”. An, cuntribuidu pro su rinfrischu finzas sos àteros grupos de sa ‘idda chi comente m’at inditadu sa segretària ‘e sa parròcchia Lughia Gaspa est giustu chi sient ammentados.

 

Sunt sos de: sas Catechistas, s’Atzione catòlica, sa Famìlia, su Laboratòriu ‘e sos missionàrios, su Volontariadu Vincentzianu, su ‘e S’Acli, su ‘e su Cif, su ‘e sa Coldiretti, sos comitados de Sant’Antoni, de Nostra Segnora ‘e sos Ànghelos, Santu Juanne, Santu Zuseppe, S. Sebastianu, S. Marighe, N. S. ‘e su Rosàriu, N. S. ‘e Bonària, S. Petru ‘e su Littu e S. Larentu. In finitia b’at de nàrrere chi tot’Òsile at cuntribuidu e partetzipadu a coro mannu. Sa cheja manna, ‘asi comente jaman sos osilesos sae N. S. ‘e sa Cuntzessione, si puru sa die fut frita meda, fut a còlimu ‘e zente, tota sa ‘idda bi fut su sero cun totu sas autoridades.

 

Adaenanti a sas iscalinas de s’altare, abbellidu de fiores, postos perpendiculares a-i custu, bi fun, bene assentados, una trintina tra pritzinnos e pitzinnas in costùmenes, postos comente si faghiat a s’antiga: sos malcios a dresta e sas fèminas a manca. Adaesegus de issos, fichidas, totu sas mamas in capitas osilesas. Afaca e in sos primos bancos fun setidos, semper in costùmene, una barantina de rapresentantes de batòrdighi ‘iddas invitadas dae Doloretta Manca chi at coordinadu sa cerimònia: Bono, Bosa, Biti, Cossoine, Ghilarza, Ìtiri, Uliena, Samugheo, Sènneri, Sindia, Sosso, Tàtari, Uri e Valledoria. Fun presentes intra sos de Òsile e sos de fora pius de chentu costùmenes: fut un’ispetàculu a los vìdere. At tzelebradu sa Santa Missa su Vicàriu Generale de sa Diotzesi ‘e Tàtari Monsignor Loriga umpare cun su Pàrracu Don Cuccureddu e Don Dino Pittalis, giovanu peideru osilesu de sa Cheja ‘e Santu Zuseppe de Tàtari.

 

A fine ‘e sa Missa tota sa zente at abbalvadu suta ‘e casteddu, a sa domo de s’ex Montegranàticu, postu a disposissione dae su Comune, inue fun istadas aparitzadas sas mesas cun ispetzialidades osilesas.

 

 

Puru si b’aiat fritù ‘e aberu,

cun sa devossione prus sintzera,

iscaldian sos ànimos s’aera,

totu fiat in alone ‘e misteru,

pro Nostra Segnora Immaculada,

in elegàntzia e in bellesa,

sa cheja fiat tot’una lughesa,

che mant ‘e isteddu indeorada.