L1010175Sas cosas prus bellas e de importu non si poden nàrrere cun sas allegas. Arriban gasi chin unu risu o una mirada. Est unu nudda chi nât totu. E cando s’atòbiat calincunu chi chistionat in sos ocros tando est dovere de istare a sa muda e iscurtare. Sa simplitzidade de sas allegas e sa mannària de su coro an a tèssere sa tela de su pensamentu e nos amus a abbizare de èssere prus ricos astringhende sa manu de chie nos at permítidu de intèndere un istória de amore e umiltade.

 

L’atobiamus in Síligo, a Padre Sarvadore Morittu, in S’Aspru in una comunidade pro torrare sa vida a sos pitzinnos chi si sun pérdidos pro more de sa droga o de s’alcol. E est unu piaghere mannu a nos lassare ghiare dae su contu de un’ómine chi nât de penas e afannos de s’essere umanu e de s’ammaju de chie est resessidu a torrare a sa lughe de sa vida. Fízu de Santu Frantziscu e cunsacradu a Deus dae su 1972, Padre Sarvadore est istadu su primu in Sardigna a cumprèndere sas dificultades de sos giòvanos de su tempus de oe.

 

Laurea in teologia prima e in psicologia apustis resessit a parare oricra a sa boghe de totu cuddos chi su mundu at ismentigadu e chircat de pònnere a un’ala. Est unu caminu totu novu, belle belle arribadu chene ischire, ma su padre s’abizat inue si parat sa manu de Deus. Su 1980 est un’annu de ammentare ca su ministru provinciale isolanu de sos paras, Padre Dario Pili, torrande dae un atóbiu cun Padre Eligio Gelmini chi in Milano aiat comintzadu giai sa gherra a sas drogas, dimandat a su padre bonorvesu de pensare ite si podiat fàghere in custa terra nostra. Mancari esseren istados in su própiu cumbentu e sas cameras esseren a fiancu a pare, padre Sarvadore chin una lítera iscriet a su superiore suo nàndeli de èssere prontu a azudare custos pitzinnos ingùrtios dae custu male feu.

 

Apustis de una muta de pràtica in una comunidade de Padre Eligio, su para sardu podet comintzare a traballare in su cumbentu de Santu Màuru in Casteddu acollinde totu cuddos chi pro s’àtera zente fin arga mala. Sa timória e su tzegùmene de chie pensat de èssere menzus de sos àteros no est istétiu discansosu a bínchere. In prus sos pitzinnos chi intraian in comunidade si che fuian belle deretu ispantados dae s’umbra de sa vida issoro. Sas cosas sun cambiadas cando est nàschida una família de ses pitzinnos chi si sun frimmados e sun istétios issos etotu esémpiu pro sos novos chi chircavan de bínchere cuddu male chi che lis aiat furadu sa vida.

 

In su 1982 padre Sarvadore at dimandadu a sa crésia sarda crachi propriedade de pódere impreare pro azudare custos pitzinnos chi fian créschidos gasi meda de non pòdere prus abbarrare in unu cumbentu ebbia. Su 22 de maju de cudd’annu s’aperit sa janna de sa comunidade S’Aspru in Síligo in sas istallas betzas de una propriedade egalada a sa diócesi tataresa. Tres annos infatu naschit in Uta sa comunidade de Campu ’e Luas in un iscola professionale de sa Regione e puru su Sótziu de volontariadu Mondo X- Sardegna chi s’at a ocupare de sas comunidades. Nisciunu est lassadu foras, non b’at importu de arràtza, de credos o de àteru. E dae cuss’annu etotu cumintzan a intrare in sas comunidades finas sos pitzinnos sieropositivos e sos malàidos de aids. Est un’isfida manna custa e mancari medas cunsizen a su para de tancare sas comunidades pro sa timória de sa cosa non connota, issu chircat de cumprèndere custa maladia istudiande e legende.

 

E imbetzes de tancare sas jannas s’aperit un’àteru portale mannu. Est cussu de sa Casa-Famiglia Sant’Antonio Abate de Tàtari in ue s’acollin sos malàidos de aids in s’istàdiu finale. Pro unu séperu fungudu e de coraggiu sas comunidades non rezin finantziamentos dae perunu locu. Campan dae su trabballu issoro e dae su coro mannu de sa zente chi los aggiuat. Est fintzas unu critériu pro vívere mezus imparande printzípios de valura, comente cussu de li dare su pesu giustu a su tempus. Tempora tempera tempore. Su tempus temprat in su tempus. Sun sas allegas de vida intro de sa comunidade e chi ammentan a chie est pigande s’istrada nova ca est su tempus a torrare a postu fintzas sos disisperos prus mannos. Ma b’at bisonzu puru de unu progetu pro colare dae s’iscurigore de su dolu a sa lughe de sa paghe.

 

Duas sun sas raighinas dae ue naschit su caminu novu, nos ispiegat padre Sarvadore cun passéntzia e géniu. Custos pitzinnos chircan s’amore de chie non los abbàidat cun ogros de timória o de isprau malu, chircan s’amore de una família chi fortzis no an tentu mai, chircan miradas de cunsideru. Ma s’amore solu non podet bastare a los sarvare. E tando bolet a ammaniare unu progetu pro chi issos miren a sa vida issoro cun s’ispera de chie ischit de àere isballiadu, ma de pòdere torrare a cumintzare dae novu. Tres cosas permitin de lu pòdere bídere a fine: a torrare a educare s’idea de sei chircande de cumprèndere sas debbilesas e sas forzas istichias in sas intragnas de onniunu, su trabballu e sa cultura.

 

A si cumprèndere in totu est trabballosu, ma cun s’azudu de sos operadores ispecializados, de sos volontàrios e de s’esperiéntzia chi onniunu podet aggiùnghere a sa vida de sa comunidade si podet arribbare a ischire in manera crara finas a ue si podet andare e cando est pretzisu a si frimmare. Su trabballu azudat a sanare, ca totu sa die sos pitzinnos sun ocupados in sos ite fàgheres fitianos: sa domo, su bestiamene, s’ortu, sa linna lis permitit de si campare e de chircare de afortigare cuss’idea bona in sas intragnas ammostrande a sos àteros e a issos cantu galu poden bàlere. In úrtimu ma no a úrtimu sa cultura.

 

Lu nât a allegas craras padre Sarvadore. Sa cultura podet èssere fintzas a resessere a nàrrere cantu pagu deo isco de una cosa o de s’àtera ma est sa manera pro inditare s’istrada chi cherzo fàghere. Si leget meda in comunidade, non b’est sa televisione, sos pitzinnos iscrien unu giornale a sa chida e cada bíndighi dies b’est una cunferéntzia ammaniada pro issos ebbia. Non poden atobiare nisciunu foras de sos de sa comunidade, ma cada tantu essin totu paris a torrare a abbaidare su mundu, ca fortzis prima l’an giradu chene bídere mai nudda. Imparan tando chi su piaghere chi innantis chircaian foras de issos est intro a issos, nos nât ponèndesi una manu in su coro padre Sarvadore Morittu. Bastat ebbia a lu torrare a agatare e a lu cumprèndere chene tímere.

 

Est una vida de sacrifítzios, de risos e làgrimas, de allegas nadas o pensadas ebbia. Est una terra de atóbios, custa. De cuddos chi fortzis mancan a sas vidas nostras marcadas dae sas oras de su relozu. De cuddos chi prenen su coro ca dae issu benin. Ma nois signimus a chistionare a boghe arta chene nos intèndere. A ite balen sas allegas de importu? Iscriiat su tedescu Klabund in su 1922: Depen èssere che códulos  a longu a longu in s’istrada…chi giughet a sa lughe ‘e su manzanu.