Masala 2

Francesco Mura

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Cun custu esórdiu de 34 otavas bene sestadas e medidas comintzamus s’imprenta de sa gara de Atzara pro sa sagra de su ’inu de su 1997, su 10 de maju: una disputa manu-manu de Frantziscu Mura cun Màriu Màsala, sos duos poetas silanesos chi an rapresentadu pro pius de barant’annos un’acópiu de calidade segura comente poetas e comente ómines puru. Custu valore si podet cumprender mezus oe, a degh’annos dae sa morte de Frantziscu Mura chi su 6 de Nadale, benit cummemoradu in bidda sua cun s’intitulascione de una piata, duos murales e unu cuncursu de poesia. Cando an cantadu in Atzara Frantziscu Mura teniat 64 annos e Màriu Màsala 62.

 

 

1. Mura (1’00)

Bestidu in pannos de sardu cantore

inoghe m’azis bidu atera ’ia

in sa festa ’e sa vérgine Maria,

sa mama ’e su divinu Redentore

ma a sa sagra ’e su ’inu no creia,

Atzara, ’e m’aer dadu tantu onore.

Ma si nd’apo su méritu ’e lu tènnere

a saludare a totus torro a bènnere.

 

 

2. Màsala (58”)

Gràtzie a Deu allegru, forte e sanu

oe nde torro a su palcu ’e Atzara

inube damos aviu a sa gara

cun su collega meu e paesanu

in piena istajone ’e su ’eranu

de deghe ’e maju in custa note rara

cun su chelu isteddadu e cun sa luna

e nd’’ato istrinta ’e manu un’ateruna.

 

 

3. Mura (1’02”)

De su ’eranu in sa bella istajone

est veramente s’aera isteddada

(e) mi faghet una bella impressione

a bider zente meda radunada

ca de sa poesia improvisada

Atzara sempre at tentu passione.

E sa gara istanote chi si faghet

tenzo s’impressione chi piaghet.

 

 

4. Màsala (53”)

Gai isperende a mannos e minores

de poder cuntentare nessi aizu

chi fimis de cantare in su disizu

però no amos bascios sos umores:

com’est tempu de rosas e fiores,

torramos in Sardigna ’essire a pizu

pro retirare a domo a sa coa

in su tempus chi naschet erva noa.

 

 

5. Mura (1’05”)

Ma ancora amos bisonzu de apoggiu

prite semus a inìtziu de sa gara.

E no est sa natura istada avara,

de tzertas cosas faghimos isfoggiu,

però mi nde cuntento chi in Atzara

epan dadu una targa a Peppe Soggiu:

l’as premiadu a su momentu adatu

pro cantas bellas garas bos at fatu.

 

 

6. Màsala (51”)

Sa sodisfatzione est personale,

in subra ’e custu palcu mi colloco,

s’amministratzione comunale

ringratziende meda e sa proloco.

Ma che in dogni gara a sa finale

a cale santu m’apello e m’invoco?

Si m’agatera in apretu o istracu

tocat inoghe ’e invocare a Bacu.

 

 

7. Mura (

Màsala da chi cantas in piatza

sempre a sa manca mia ti collocas

……………………………..

no improvisas otavas picocas.

E tue a Bacu puite l’invocas

s’’e ’inu no nde bufas una tatza?

A l’invocare a Bacu si tufan

cuddos chi lis piaghet e chi bufan.

 

 

8. Màsala (49”)

S’annu passadu s’annada fit mala,

canta sicagna e canta caristia!

In tota sa Sardigna de ua ebbia

si nd’at salvadu solu calchi iscala:

fit cosa in generale e in-d-ogni ala

chi si l’at mandigada sa rustia.

Ma bell’e gai s’oju nd’at annotu

chi su tantu ’e su ‘inu ch’est etotu.

 

 

9. Mura (1’04”)

Chi si l’at mandigada sa rustia

tue afirmadu as che poesianu.

No fit s’annu passadu cuss’ebbia,

bistadu est su tribagliu totu invanu

e ocannu ca est fritu su ’eranu

sa ’ide l’at distruta sa ’iddia:

s’annu passadu sende a bide pròspera

mandigada si l’at sa peronòspera.

 

 

10. Màsala (45”)

Ma oe est festa e-i sos binzateris

sun totu allegros in Mandrolisai,

sos chi binos de pastu e lizeris

produen sempre e non nde mancat mai:

produtores ativos pro tzilleris

e pro celebrare sa missa a Babbai

faghes tue ’e su samben chi Gesusu

versat morinde de sa rughe in susu.

 

 

11. Mura (58”)

Ma cussa teoria che abbandona

de su palcu in-d-un’àteru cuzone

puite in totucanta custa zona

an a cussu tribagliu passione

e cando faghet un’annada ’ona

est pius manna sa produtzione

ca da ch’est meda su tantu ch’an fatu

bessit finas su prétziu baratu.

 

 

12. Màsala (53”)

Però su ch’at in su chintu sa fascia

preferidu nos at a cumplimentu

però sos chi coltivan s’isermentu

cussos sun unu pagu a cara bascia.

Sa sicagna est un’àtera dilgrascia

pro sos chi andan infatu ’e s’armentu

pro chi a note e a die sun infatu

murghinde late e bendinde a baratu.

 

 

13. Mura (59”)

Beru sos annos malos sun cundannas

ca resultan debbadas sos suores:

si sican totu ervas e fiores

e ne faghet nisciunu alzolas mannas.

Ma si faghet sicagna sos pastores

de sa Regione bussan in sas giannas:

acudin a inie dae ogni ala,

po issos no est mai annada mala.

 

 

14. Màsala (50”)

E a-b-ite si tzocat cussa janna

chi mancu narrer lu devias, Mura?

Tantu dogni promissa ja est manna

fora ’e régula e fora ’e misura

ma s’annu malu pro s’agricoltura

est finas pro su restu una cundanna.

Ti lu naro, est su giustu e no ispantat

chi nde risentit finas chie cantat.

 

 

15. Mura (58”)

No semus ambos de tot’una idea,

a contu tou la pensa e faedda

chi diat esser una neuledda

chi narian s’annada essende fea:

invece est tota s’Itàlia intrea

chi est passende una crisi niedda

ca ’e bonu est in malu cambiada,

curpa ’e l’aer male guvernada.

 

 

16. Màsala (47”)

E poi sos problemas sunu tantos

ma no t’acampes àteros diritos

ca nois otenimos sos profitos

dae sas festas de santas e santos:

los cumemoraian totu cantos

ma ocannu sun pagos sos invitos

ca nois puru de s’annada mala

ja nde jughimos unu cantu a pala.

 

17. Mura (59”)

Tzeltu che prima no semus siguros

de unu palcu postos in altura.

Gai in pagos s’arrumban a sos muros

cando b’at garas de antiga cultura

ma est ca sa moderna gioventura

preferin sas trumbitas e tamburos.

Che jughen cuss’ispétzia ’e mania,

no sun pius in chilca ’e poesia.

 

 

18. Màsala (39”)

Ma si a sonare lu ponen in motu

est bellu s’istrumentu armoniosu.

Su passadu nos fit bundantziosu

chi sos poetas cantaimis totu:

como si est su nùmeru ridotu

e meidade bi nd’at a riposu.

Est diventada una cosa séria

ca cussos sunu cantende miséria.

 

 

19. Mura (1’04”)

Ogni tantu una frita e una calda

che das in custu palcu a da chi cantas.

Sas manias chi tenen sunu tantas,

no naro cussa ratza chi est testalda

ma s’aian cantadu in limba salda

de Sardigna in sas biddas totucantas

est chi cun istrumentos musicales

nde sun batinde sos continentales.

 

 

20. Màsala (45”)

Ja canto in saldu e bista persuasu

chi ja est sa pronùntzia ladina.

Ma cando no b’at binu in sa chentina

e bi mancat su trigu, ozu e casu

finas pro nois est una ruina:

sos cumitados nos lassan in pasu

chi no benin invitos dae fora

e in domo tentamos sa signora.

 

 

21. Mura (52”)

A mi la faghes, Màsala, finida

chi no sempre la tentas sa signora

ca dogni pagas dies bessis fora,

mìnimu duas bortas a sa chida

e buschende su tantu ses ancora

nessi su tantu ’e ti fagher sa vida.

E gai sighi allegru che puzone

finas a ti ch’andare in pensione.

 

 

22. Màsala (42”)

Improvisa che sàbiu e faedda

cun sa tua virtude naturale.

Si faeddamos de tantu, in sa padedda

ponz’eo puru su tantu ’e su sale

ca custa est una crisi niedda

e s’est crisi niedda est generale

ca b’at finas poetas a frastimos

chi sun in domo insoro sempre frimos.

 

 

23. Mura (56”)

S’otada tua, Marieddu, est giusta:

no as nudda in su lìmite faddidu.

No est chi chelza èssere atrividu

déndeti un’otada pius robbusta

ma in su cursu ’e sa vida nd’amos bidu

de crisis pius mannas de-i custa.

Est beru ch’issa calchi tracia lassat

ma tantu dogni crisi ’enit e passat.

 

 

24. Màsala (40”)

Ma trascuradu an dogni santuàriu,

a boltas deo mi ponzu in caminu

cando invitat unu segretàriu

e a cando unu primu citadinu

e mi saludan de gara a declinu

nende: nos intendimos, signor Màriu.

Mi faghet piaghere ca m’invitat

per’a pagare est cando capitat.

 

 

25. Mura (59”)

Cantos cuntzetos a pare mi ’atis

e piaghet a chie los ascultat.

Nudda sa veridade no si ocultat

a fine a sa rejone ja che imbatis

però, Màsala, a cantu mi resultat

mai una gara fata l’as de gratis.

A da chi finis as a narrer ohi

però t’an a pagare o como o poi.

 

 

26. Màsala (46”)

Mancu eo so sempre a buca abbelta

per’a s’invitu rispostu apo prontu

e la faghen sos àteros s’iscelta

pro ponner sos poetas a confrontu.

Ma a chie mi domandat un’ofelta

e a chie pretendet un’iscontu

però s’atrivin e faghen s’arriscu

chi m’an leadu pro Santu Frantziscu.

 

 

27. Mura (57”)

Ma cantas tzeltas cosas no mi apretat

creinde in oriolos chi mi pones

cando tzeltos frasàrios si ch’’etat

cherinde dare culpa a sas persones.

S’importante est sa gara chi si fetat

pro rispetare sas traditziones

siat barata o gara cumbinada

a pagare e a morrer a tempus b’ada.

 

 

28. Màsala (46”)

Ma no comintzes a ch’intrare in bara,

faghes sas ficas puru a su bechinu.

Mi’ ch’in Atzara no ch’at zente avara

prite sempre nos óspitat in sinu:

cando finimos est fata sa gara,

an a pagare in dinari o in binu.

E si nos nde pienan una bote

no pretendimos àteru istanote.

 

 

29. Mura (53”)

Ma deo no podia narrer no

e no nde fato perunu chimentu

e unu bellu esémpiu ti do,

bastes chi tue mi ascultes atentu:

pro custa gara chi fatende so

no mi leo perunu pensamentu

tantu siguru at unu puntu ’e basa:

si no mi pagat oe pagat crasa.

 

 

30. Màsala (43”)

Ja est menzus chi sias sorridente,

no ses disisperadu ne delusu.

Però innanti l’aiat a usu,

nos preferiat de pius sa zente:

como sas festas sun de piusu

pro dare logu a sos de continente

chi a sas festas sun in aumentu

e sas garas andende in fallimentu.

 

 

31. Mura (1’03”)

Ja chi diversos àidos s’abberin

deo comente tue so in motu

ca isco chi est costùmene connotu

a sos invitos totu sos chi aderin

ma si a sas festas pagu mi preferin

mi’ chi ja mi la campo gai etotu

ca canto in domo cun muzere mia

pro chi siat diversa poesia.

 

 

32. Màsala (40”)

Est menzus, Mura, chi no t’arrenneghes,

nemmancu deo nde fato unu drama.

Chi no manchet salude prego e preghes

ca nos amos in palcu fatu fama

e deo apo a campare dae s’ama,

ja b’at caddos cun bacas e belveghes.

E tue si no cantas ja as cantadu

e bistas bene che pensionadu.

 

 

33. Mura (54”)

Ma che ponimos s’esórdiu fora

ca mi paret chi s’ora est arrivada.

No at a esser in dogni dimora

chi bi at poesia improvisada

ma però cando est bene arrejonada

sa poesia piaghet ancora

ca faghet bider bella una gara

e nos nde dan s’esémpiu in Atzara.

 

 

34. Màsala (41”)

Tando, Mura, s’esórdiu abbandona

de fronte a unu pópulu signore.

Cando si cantat pro una patrona,

cando pro unu santu protetore,

finas pro calchi màrtire mazore

chi jughet in sa testa sa corona.

Ma fina sena santa e sena santu

fagher sa gara no bi cheret tantu.